Đây là chia sẻ của bà Nguyễn Mộng Thu (vợ cố nhạc sĩ Trương Quốc Khánh – tác giả bài hát Tự nguyện) trong thư phản hồi gửi đến Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn (Đại học Quốc gia TP.HCM) về việc đồng ý cho nhà trường lấy ca khúc này làm bài hát truyền thống.
Bài Tự nguyện Hồ Quỳnh Hương hát cũng thiếu chữ ‘ nếu ‘ và chữ ‘ cắm cao ‘ được hát thành ‘ phất cao ‘
Tự nguyện là bài hát nổi tiếng được sáng tác trong phong trào “Hát cho đồng bào tôi nghe” vào năm 1968 khi tác giả Trương Quốc Khánh 21 tuổi và đang là sinh viên ĐH Văn khoa Sài Gòn (tiền thân của Đại học Khoa học xã hội và nhân văn).
Với bài hát này, ông được giới sinh viên Hồ Chí Minh lúc bấy giờ trìu mến gọi là ” Nhạc sĩ Bồ câu ” .Ngày nay, Tự nguyện là bài hát rất thông dụng, được sử dụng trong nhiều chương trình thẩm mỹ và nghệ thuật, nghi lễ với những hình thức đơn ca, tốp ca, hợp xướng …
Trong thư, bà Thu lưu ý một số chỗ người hát thường nhầm lẫn, dẫn tới sự thay đổi ít nhiều về ý nghĩa của bài hát.
Cụ thể, trong lời ca đoạn mở đầu của bài hát Tự nguyện là: “Nếu là chim, tôi sẽ là loài bồ câu trắng / Nếu là hoa, tôi sẽ là một đóa hướng dương / Nếu là mây, tôi sẽ là một vầng mây ấm / Nếu là người, tôi sẽ chết cho quê hương…“.
Theo bà Thu, bài hát Tự nguyện được viết trong giai đoạn khốc liệt của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước (1968).
Qua bài hát, tác giả Trương Quốc Khánh muốn bày tỏ mong ước độc lập, độc lập, tự do bằng việc lựa chọn những hình tượng điều kiện kèm theo : chim – bồ câu trắng, hoa – hướng dương, mây – vầng mây ấm, do vậy mới dùng chữ ” là ” .
Hiện nay, nhiều người, thậm chí các ca sĩ, đã sửa lời bài hát – thay vì “là” thành “làm”.
Ở câu cuối đoạn mở màn, nhiều người đã bỏ đi chữ ” nếu ” khiến bài hát bị chậm lại, tiết tấu bị gián đoạn .
Trong chương trình Những bài hát còn xanh, nhạc sĩ Trần Xuân Tiến từng xúc động kể lại rằng những ngày cố nhạc sĩ Trương Quốc Khánh nằm viện, ông thường gửi gắm nhạc sĩ Trần Xuân Tiến tâm nguyện hãy nói với các bạn trẻ biết là phải có chữ “nếu”.
” Chữ ” nếu ” là sự cách điệu mong ước cao hơn, vì rõ ràng con người có những mong ước có tinh lọc ” – bà Thu cho biết .Ngoài ra, nguyên bản câu kết bài hát phải là : ” Là người, xin một lần khi nằm xuống, nhìn đồng đội đứng lên cắm cao ngọn cờ ” .Nhưng nhiều người đã hát thành ” phất cao ngọn cờ ” .
Bài Tự nguyện Thanh Thúy hát đúng chữ ‘ cắm cao ‘ nhưng vẫn thiếu chữ ‘ nếu ‘Tác giả dùng chữ ” cắm ” để biểu lộ tư thế vững chãi của lá cờ quốc gia ở biên cương Tổ quốc. Khi độc lập, thống nhất, cờ sẽ được cắm trên khắp quốc gia bộc lộ sự độc lập, tự do và toàn vẹn chủ quyền lãnh thổ .Mong ước của những chiến sỹ là dù mình có hi sinh thì đồng đội cũng sẽ tiếp bước để có ngày quốc gia độc lập, tự do .
