Bảo tồn đa dạng sinh học để phát triển bền vững

Đa dạng sinh học (ĐDSH) chính là giá trị quý báu của tự nhiên, góp phần to lớn trong đảm bảo an ninh lương thực, sinh kế cho người dân, duy trì nguồn gen của động, thực vật… Do đó, bảo tồn ĐDSH có ý nghĩa rất quan trọng cho mục tiêu phát triển bền vững. Tuy nhiên, để thực hiện nhiệm vụ này không dễ dàng, nhất là trong điều kiện biến đổi khí hậu hiện nay.

Việt Nam lọt Top 16 quốc gia có tính ĐDSH cao trên thế giới

Nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, Nước Ta được ghi nhận là một trong 16 vương quốc có tính đa dạng sinh học cao trên quốc tế. Chúng ta đã có một mạng lưới hệ thống những Khu bảo tồn được xây dựng. Hiện cả nước có 173 khu bảo tồn với tổng diện tích quy hoạnh hơn 2.500 ha, gồm 33 vườn vương quốc ; 66 khu dự trữ vạn vật thiên nhiên ; 18 khu bảo tồn loài và sinh cảnh ; 56 khu bảo vệ cảnh sắc ( tăng 07 khu bảo tồn so với năm năm ngoái với tổng diện tích quy hoạnh tăng thêm gần 73.260 ha ) .

Việt Nam là 1 trong số 16 quốc gia có tính đa dạng sinh học cao trên thế giới. (Ảnh minh họa)

Đến nay, nước ta có 9 khu Ramsar với tổng diện tích hơn 120.000 ha; có 10 khu bảo tồn biển đã được thành lập với tổng diện tích gần 188.000 ha; có 09 khu vực được công nhận là Khu dự trữ sinh quyển thế giới với tổng diện tích hơn 4,2 triệu ha.

Trong năm 2019, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã thiết kế xây dựng hồ sơ đề cử và được Ban Thư ký ASEAN công nhận thêm 4 Vườn di sản ASEAN, nâng tổng số vườn di sản ASEAN của Nước Ta thành 10 khu .

Đa dang sinh học đang bị suy giảm nghiêm trọng

Với nhiều kiểu hệ sinh thái, những loài sinh vật và nguồn gen nhiều mẫu mã, đặc hữu đã mang lại những quyền lợi trực tiếp cho con người và góp phần to lớn cho nền kinh tế tài chính, nhất là trong tăng trưởng kinh tế-xã hội. Tuy nhiên, cũng như nhiều vương quốc khác trên quốc tế, Nước Ta đang đối lập với rủi ro tiềm ẩn suy thoái và khủng hoảng đa dạng sinh học và sự mất cân đối sinh thái xanh diễn ra can đảm và mạnh mẽ, có xu thế ngày càng tăng theo mức tăng trưởng kinh tế-xã hội .

Số lượng sếu đầu đỏ về Vườn Quốc gia Tràm Chim đã giảm từ 1.000 cá thể năm 1980 xuống còn 11 cá thể năm 2018. (Ảnh minh họa)

Theo Tổng cục Môi trường ( Bộ TN&MT ), việc quản trị những hệ sinh thái ( HST ) tự nhiên, đặc biệt quan trọng những hệ sinh thái HST rừng trên cạn chưa hiệu suất cao nên ở nhiều địa phương, vẫn diễn ra những hoạt động giải trí chặt phá rừng, khai thác gỗ phạm pháp có tổ chức triển khai ở những khu rừng phòng hộ, vùng đệm khu bảo tồn, hiên chạy giữa những khu bảo tồn, thậm chí còn trong vùng lõi rừng đặc dụng .Diện tích rừng trồng tăng lên nhưng diện tích quy hoạnh rừng tự nhiên lại giảm đi. Từ năm 2005 đến năm 2017, diện tích quy hoạnh rừng đã tăng từ 34,6 % đến 41,45 % do trồng rừng và tái tạo tự nhiên. Tuy nhiên, diện tích quy hoạnh rừng tự nhiên lại giảm từ 12 triệu ha ( 1945 ) còn 2,8 triệu ha ( 2017 ) và có 80 % trong số này ở mức duy trì kém .Trong quy trình tiến độ 2012 – 2017, diện tích quy hoạnh rừng tự nhiên đã bị mất do chặt phá rừng trái phép chiếm 11 %, 89 % còn lại do chuyển mục tiêu sử dụng rừng tại những dự án Bất Động Sản được duyệt. Trung bình mỗi tháng, cả nước ghi nhận khoảng chừng 806 vụ vi phạm pháp lý về bảo vệ rừng .Các hệ sinh thái đất ngập nước tự nhiên ở Nước Ta cũng có xu thế suy giảm diện tích quy hoạnh như : rừng ngập mặn, rạn sinh vật biển, thảm cỏ biển, bãi vùng gian triều, rừng tràm, hồ tự nhiên. Tuy vậy, những kiểu đất ngập nước tự tạo lại có khunh hướng ngày càng tăng diện tích quy hoạnh như : hồ chứa nước, ao nuôi trồng thủy hải sản, đất trồng lúa, ao giải quyết và xử lý nước thải …

Rừng ngập mặn cần giờ là một trong những cánh rừng đẹp nhất Đông Nam Á.

Theo dự báo của Viện Khoa học Khí tượng – Thủy văn và BÐKH ( Bộ Tài nguyên và Môi trường ), vào cuối thế kỷ 21, nhiệt độ trung bình năm của nước ta tăng khoảng chừng 2, 3 oC ; mực nước biển hoàn toàn có thể dâng từ 75 cm đến 1 m so với trung bình thời kỳ từ 1980 đến 1999 .

Do vậy, nếu theo dự báo thì khoảng 20% đến 38% diện tích đồng bằng sông Cửu Long và khoảng 11% diện tích đồng bằng sông Hồng bị ngập nước. Cũng với kịch bản này, sẽ có 78 sinh cảnh tự nhiên quan trọng (27%), 46 khu bảo tồn (33%), chín khu vực ÐDSH có tầm quan trọng bảo tồn quốc gia và quốc tế (23%) và 23 khu có đa dạng quan trọng khác (21%) ở Việt Nam bị tác động nghiêm trọng…

Ðáng quan tâm, nhiệt độ trung bình tăng sẽ làm biến hóa vùng phân bổ và cấu trúc quần thể sinh vật của nhiều HST. Các nhà khoa học đã chứng tỏ được sự di cư của một số ít loài do sự ấm lên của Trái đất .

Bán đảo Sơn Trà được xem là vương quốc của Voọc chà vá chân nâu. (Ảnh minh họa)

Lập quy hoạch bảo tồn ĐDSH để phát triển bền vững

Phát biểu tại cuộc họp về Quy hoạch bảo tồn ĐDSH hồi đầu tháng 7/2020, Thứ trưởng Bộ TN&MT Võ Tuấn Nhân cho biết : Quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học vương quốc thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 phải đặt ra tiềm năng gìn giữ được mảng xanh môi trường tự nhiên, bảo vệ tăng trưởng kinh tế tài chính vững chắc, nâng cao chất lượng đời sống của dân cư .Theo đó, quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học trong 10 năm tới có ý nghĩa rất quan trọng khi đóng vai trò là một yếu tố nền tảng, cấu thành sự tăng trưởng của quốc gia theo hướng bền vững và kiên cố. Đây được coi là một lớp trong những quy hoạch của ngành TN&MT và phải được triển khai xong trước quy hoạch bảo vệ môi trường tự nhiên vương quốc .

Đàn bướm đầy màu sắc bay ngợp trời tại Vườn quốc gia Cúc Phương. (Ảnh minh họa)

Thời gian qua, công tác làm việc bảo tồn đa dạng sinh học đã kêu gọi được sự tham gia của nhiều Bộ, ngành, địa phương, những tổ chức triển khai bảo tồn trong nước và quốc tế và đã đạt được nhiều tác dụng đáng ghi nhận .Thông qua Chương trình quỹ gen đã triển khai bảo tồn nguồn gen quý trên khoanh vùng phạm vi cả nước, đặc biệt quan trọng nguồn gen cây xanh, vật nuôi, thuỷ sản và dược liệu. Đến nay, trên toàn nước đã có trên 30 tỉnh đưa những mô hình trách nhiệm quỹ gen vào triển khai hàng năm .Số lượng những nguồn gen quý và hiếm được lưu giữ, bảo tồn liên tục ngày càng tăng với 45.974 nguồn gen cây cối nông nghiệp, 3.727 nguồn gen cây dược liệu, 887 giống vật nuôi, 207 giống thủy hải sản và 21.393 chủng vi sinh vật được lưu giữ .Để dữ thế chủ động ứng phó với sự suy thoái và khủng hoảng ÐDSH, bên cạnh việc liên tục nâng cao hiệu suất cao quản trị nhà nước về ÐDSH, những nhà khoa học cho rằng, Nước Ta cần điều tra và nghiên cứu và dữ thế chủ động yêu cầu những giải pháp giảm đến mức thấp nhất ảnh hưởng tác động, ứng phó và thích nghi với biến hóa khí hậu .

Vườn chim Thung Nham (Ninh Bình) là một trong những điểm du lịch nổi tiếng với vẻ đẹp hoang sơ, kỳ thú. (Ảnh minh họa)

Đa dạng sinh học đóng vai trò quan trọng trong việc tăng trưởng kinh tế tài chính, xã hội và bảo vệ môi trường tự nhiên. Nếu tất cả chúng ta biết quản trị, giám sát để sử dụng một cách hiệu suất cao thì đây chính là cơ sở bảo vệ bảo mật an ninh lương thực ; giúp tăng trưởng nông – lâm – ngư nghiệp, du lịch bền vững và kiên cố ; cân đối hệ sinh thái, thích ứng và giảm nhẹ biến hóa khí hậu … Giao hàng cho quy trình công nghiệp hoá – hiện đại hoá quốc gia .

Nguyễn Luận

Source: https://vvc.vn
Category: Bảo Tồn