Vì sao buổi sớm, không khí trong thành phố lại bị ô nhiễm rất nặng?
Vì sao ở những thành phố có ngành công nghiệp và giao thông vận tải phát triển, không khí buổi sớm không những trong lành mà còn bị ô nhiễm rất nặng.
Ô nhiễm không khí là gì? Vì sao không khí bị ô nhiễm?
” Ô nhiễm không khí là sự xuất hiện một chất lạ hoặc một sự biến hóa quan trọng trong thành phần không khí, làm cho không khí không sạch hoặc gây ra sự tỏa mùi, có mùi không dễ chịu, giảm tầm nhìn xa ( do bụi ) ” .Có rất nhiều nguồn gây ô nhiễm không khí. Có thể chia ra thành nguồn tự nhiên và nguồn tự tạo .
a. Nguồn tự nhiên:
- Núi lửa: Núi lửa phun ra những nham thạch nóng và nhiều khói bụi giàu sunfua, mêtan và những loại khí khác. Không khí chứa bụi lan toả đi rất xa vì nó được phun lên rất
- Cháy rừng: Các đám cháy rừng và đồng cỏ bởi các quá trình tự nhiên xảy ra do sấm chớp, cọ sát giữa thảm thực vật khô như tre, cỏ. Các đám cháy này thường lan truyền rộng, phát thải nhiều bụi và khí.
- Bão bụi gây nên do gió mạnh và bão, mưa bào mòn đất sa mạc, đất trồng và gió thổi tung lên thành bụi. Nước biển bốc hơi và cùng với sóng biển tung bọt mang theo bụi muối lan truyền vào không khí.
- Các quá trình phân huỷ, thối rữa xác động, thực vật tự nhiên cũng phát thải nhiều chất khí, các phản ứng hoá học giữa những khí tự nhiên hình thành các khí sunfua, nitrit, các loại muối v… Các loại bụi, khí này đều gây ô nhiễm không khí.
b. Nguồn nhân tạo:
Nguồn gây ô nhiễm tự tạo rất phong phú, nhưng hầu hết là do hoạt động giải trí công nghiệp, đốt cháy nguyên vật liệu hóa thạch và hoạt động giải trí của những phương tiện đi lại giao thông vận tải. Nguồn ô nhiễm công nghiệp do hai quy trình sản xuất gây ra :
- Quá trình đốt nhiên liệu thải ra rất nhiều khí độc đi qua các ống khói của các nhà máy vào không khí.
- Do bốc hơi, rò rỉ, thất thoát trên dây chuyền sản xuất sản phẩm và trên các đường ống dẫn tải. Nguồn thải của quá trình sản xuất này cũng có thể được hút và thổi ra ngoài bằng hệ thống thông gió.
Các ngành công nghiệp đa phần gây ô nhiễm không khí gồm có : nhiệt điện ; vật tư kiến thiết xây dựng ; hóa chất và phân bón ; dệt và giấy ; luyện kim ; thực phẩm ; Các nhà máy sản xuất cơ khí ; Các xí nghiệp sản xuất thuộc ngành công nghiệp nhẹ ; Giao thông vận tải đường bộ ; cạnh bên đó phải kể đến hoạt động và sinh hoạt của con người .
Các tác nhân nào gây ô nhiễm không khí?
Các chất và tác nhân gây ô nhiễm không khí gồm :
- Các loại oxit như: nitơ oxit (NO, NO2), nitơ đioxit (NO2), SO2, CO, H2S và các loại khí halogen (clo, brom, iôt).
- Các hợp chất flo.
- Các chất tổng hợp (ête, benzen).
- Các chất lơ lửng (bụi rắn, bụi lỏng, bụi vi sinh vật), nitrat, sunfat, các phân tử cacbon, sol khí, muội, khói, sương mù, phấn hoa.
- Các loại bụi nặng, bụi đất, đá, bụi kim loại như đồng, chì, sắt, kẽm, niken, thiếc, cađimi…
- Khí quang hoá như ozôn, FAN, FB2N, NOX, anđehyt, ..
- Chất thải phóng xạ.
- Nhiệt độ.
- Tiếng ồn.
Sáu tác nhân ô nhiễm đầu sinh ra hầu hết do quy trình đốt cháy nguyên vật liệu và sản xuất công nghiệp. Các tác nhân ô nhiễm không khí hoàn toàn có thể phân thành hai dạng : dạng hơi khí và dạng thành phần nhỏ. Tuy nhiên, phần đông những tác nhân ô nhiễm đều gây tai hại so với sức khỏe thể chất con người .Tác nhân ô nhiễm được chia làm hai loại : sơ cấp và thứ cấp. Sunfua đioxit sinh ra do đốt cháy than đó là tác nhân ô nhiễm sơ cấp. Nó tác động ảnh hưởng trực tiếp tới bộ phận tiếp đón. Sau đó, khí này lại link với ôxy và nước của không khí sạch để tạo thành axit sunfuric ( H2SO4 ) rơi xuống đất cùng với nước mưa, làm biến hóa pH của đất và của thủy vực, ảnh hưởng tác động xấu tới nhiều thực vật, động vật hoang dã và vi sinh vật. Như vậy, mưa axit là tác nhân ô nhiễm thứ cấp được tạo thành do sự phối hợp SO2 với nước. Cũng có những trường hợp, những tác nhân không gây ô nhiễm, link quang hóa với nhau để tạo thành tác nhân ô nhiễm thứ cấp mới, gây ảnh hưởng tác động xấu. Cơ thể sinh vật phản ứng đối với những tác nhân ô nhiễm nhờ vào vào nồng độ ô nhiễm và thời hạn tác động ảnh hưởng .
Mức độ ô nhiễm không khí được biểu thị như thế nào?
Cơ quan Bảo vệ môi trường của Mỹ biểu thị ô nhiễm không khí bằng chỉ số chuẩn ô nhiễm (PSI), theo ngưỡng an toàn và nguy hiểm đối với sức khoẻ của người. PSI là một chỉ số thu được khi tính tới nhiều chỉ số ô nhiễm, ví dụ tổng các hạt lơ lửng, SO2,CO, O3, NO2 được tính theo g/m3/giờ hoặc trong 1 ngày.
- Nếu PSI từ 0-49 là không khí có chất lượng tốt.
- Nếu PSI từ 50-100 là trung bình, không ảnh hưởng tới sức khoẻ của người.
- Nếu PSI từ 100-199 là không tốt.
- Nếu PSI từ 200-299 là rất không tốt.
- Nếu PSI từ 300-399 là nguy hiểm, làm phát sinh một số bệnh.
- Nếu PSI trên 400 là rất nguy hiểm, có thể gây chết người.
Dựa vào chỉ số PSI, mà những người có độ tuổi và sức khỏe thể chất khác nhau sẽ được thông tin trước và giảm những hoạt động giải trí ngoài trời .
Vì sao buổi sớm, không khí trong thành phố lại bị ô nhiễm rất nặng?
Xưa nay chúng ta thường nghe nói “không khí buổi sớm trong lành nhất” và mọi người dân thành phố thường tập luyện, chạy nhảy, hoạt động thể dục thể thao vào sáng sớm hàng ngày. Nhưng gần đây, các nhà khoa học lại cảnh tỉnh rằng ở những thành phố có ngành công nghiệp và giao thông vận tải phát triển, không khí buổi sớm không những trong lành mà còn bị ô nhiễm rất nặng.
Vì sao những nhà khoa học lại đưa ra Tóm lại trái ngược với nhận định và đánh giá lâu nay của nhiều người ?Mức độ trong lành của không khí được quyết định hành động bởi thành phần những chất trong không khí, nhất là những chất ô nhiễm so với khung hình con người. Ban ngày, ánh nắng mặt trời làm nhiệt độ không khí tăng cao, khói thải của những xí nghiệp sản xuất, xe cộ và bụi đất cát do những loại xe cuốn lên bay lửng lơ trong không khí. Đến khi mặt trời lặn, nhiệt độ không khí giảm dần. Qua một đêm, mặt đất mát dần, nhiệt lượng tỏa vào không trung cách mặt đất mấy trăm mét hình thành tầng không khí trên nóng dưới lạnh, giống như chiếc nồi áp xuống mặt đất. Lúc này khói thải của những xí nghiệp sản xuất không hề bốc lên cao để tỏa vào tầng mây mà chỉ luẩn quẩn ở gần mặt đất với nồng độ mỗi lúc một đậm đặc. Nếu lúc này trên mặt đất lặng gió, độ ô nhiễm không khí sẽ càng tăng .Vì thế, những nhà khoa học khuyên dân cư những thành phố công nghiệp nên chuyển thời hạn tập thể dục và rèn luyện khung hình từ sáng sớm sang khoảng chừng 10 giờ sáng và 3 giờ chiều là thích hợp nhất .
Vì sao không khí trong nhà cũng bị ô nhiễm?
Hiện nay nhiều gia đình ở nước ta vẫn dùng than làm chất đốt. Bếp than thải ra một lượng khí cacbonic khá lớn, nhưng dù dùng bếp ga hoặc bếp dầu trong nhà cũng không tránh được việc thải ra khí cacbonic. Ngoài ra, trong quá trình xào nấu thức ăn sẽ bốc ra các hạt chất dầu mỡ làm ô nhiễm không khí trong bếp. Mặt khác, điều kiện sống hiện nay ở các thành phố còn chật chội, cơ thể con người luôn toả ra khí cacbonic và mồ hôi, chưa kể những người hút thuốc lá thải ra một lượng lớn khói thuốc làm ô nhiễm không khí trong nhà ở. Những nơi ồn ào hoặc giá rét, người ta lại thường đóng kín cửa sổ (để chống ồn và chống rét) khiến các loại khí độc hại không thoát ra ngoài được.
Những vật dụng mới sử dụng trong những mái ấm gia đình như thảm nilon, giấy dán tường, đồ nhựa, v.v… cũng đem theo vào phòng ở những chất ô nhiễm như toluen, metylbenzen, formalđehyt, … Những hóa chất này đều rất có hại so với sức khỏe thể chất con người .Nếu trong nhà có nuôi chó, mèo và trồng nhiều hoa, hoa lá cây cảnh sẽ làm tăng thêm lượng khí cacbonic và mùi hôi trong phòng ở. Bụi và những tạp chất khí kể trên luôn bay lơ lửng trong không khí kèm theo những loại vi trùng, đương nhiên sẽ ảnh hưởng tác động không tốt tới sức khỏe thể chất con người .Muốn xử lý yếu tố ô nhiễm không khí trong nhà tại, cần mở nhiều hành lang cửa số thông khí, liên tục quét dọn vệ sinh nhà cửa, làm vệ sinh cá thể đều đặn và không nên nuôi động vật hoang dã trong phòng ở .
