Đa dạng sinh học và hệ sinh thái phân phối những dịch vụ thiết yếu cho xã hội, đặc biệt quan trọng là những dịch vụ điều tiết và tương hỗ, giúp con người thích ứng với những tác động ảnh hưởng bất lợi của biến hóa khí hậu và rủi ro đáng tiếc thiên tai …
Thế nhưng, chưa khi nào sự đa dạng sinh học trên toàn thế giới bị suy thoái và khủng hoảng với vận tốc nghiêm trọng như lúc bấy giờ. Chính vì vậy, Ngày quốc tế Đa dạng sinh học năm 2020 có chủ đề “ Giải pháp của tất cả chúng ta sẵn có ở vạn vật thiên nhiên ”, nhằm mục đích nhấn mạnh vấn đề những giải pháp dựa vào tự nhiên hoàn toàn có thể góp thêm phần xử lý những thử thách xã hội .
Báo động suy giảm đa dạng sinh học
Trên Trái Đất có vô vàn loài động, thực vật khác nhau, cùng chung sống và tác động ảnh hưởng lẫn nhau, tạo nên sự đa dạng của hệ sinh học. Giá trị của đa dạng sinh học là vô cùng to lớn và hoàn toàn có thể chia thành hai loại giá trị : giá trị trực tiếp và giá trị gián tiếp .
Ngày quốc tế Đa dạng sinh học năm 2020 có chủ đề “Giải pháp của chúng ta sẵn có ở thiên nhiên”, nhằm nhấn mạnh các giải pháp dựa vào tự nhiên có thể góp phần giải quyết các thách thức xã hội.
Giá trị kinh tế tài chính trực tiếp của tính đa dạng sinh học là những giá trị của những mẫu sản phẩm sinh vật mà được con người trực tiếp khai thác và sử dụng cho nhu yếu đời sống của mình .
Voi nhà được nuôi dưỡng theo hình thức bán hoang dã tại khu rừng thuộc địa bàn xã KRôngNa, huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk. (Ảnh: Vũ Sinh/TTXVN)
Còn giá trị gián tiếp là những quyền lợi gồm có số lượng và chất lượng nước, bảo vệ đất, tái tạo, giáo dục, nghiên cứu và điều tra khoa học, điều hòa khí hậu và phân phối những phương tiện đi lại cho tương lai của xã hội loài người .
Có thể kể một vài ví dụ như những rạn sinh vật biển và thảm thực vật ven biển tương hỗ chắn sóng và bảo vệ bờ biển ; những vùng đất ngập nước điều tiết dòng chảy lũ ; rừng và cây rừng không thay đổi trầm tích, bảo vệ khỏi sụt lún đất. Các hệ sinh thái cũng lê dài tuổi thọ của hạ tầng, do đó tiết kiệm chi phí ngân sách góp vốn đầu tư …
Tuy nhiên, do những nguyên do khác nhau, đa dạng sinh học – nguồn tài nguyên quý giá nhất, đóng vai trò rất lớn so với tự nhiên và đời sống con người, đang bị suy thoái và khủng hoảng nghiêm trọng .
Hậu quả tất yếu dẫn đến là sẽ làm giảm / mất những tính năng của hệ sinh thái như điều hoà nước, chống xói mòn, đồng điệu chất thải, làm sạch môi trường tự nhiên, bảo vệ vòng tuần hoàn vật chất và nguồn năng lượng trong tự nhiên, giảm thiểu thiên tai, những hậu quả cực đoan về khí hậu .
Rừng tràm Trà Sư hiện có hệ sinh thái, cảnh quan rừng tràm trên đất ngập nước tiêu biểu vùng Tây sông Hậu. (Ảnh: Thanh Sang/TTXVN)
Cuối cùng, mạng lưới hệ thống kinh tế tài chính sẽ bị suy giảm do mất đi những giá trị về tài nguyên vạn vật thiên nhiên, thiên nhiên và môi trường .
Có hai nhóm nguyên do chính gây ra sự suy thoái và khủng hoảng đa dạng sinh học, đó là do những ảnh hưởng tác động bất lợi của tự nhiên và của con người. Trong đó, từ giữa thế kỷ 19 đến nay, những tác động ảnh hưởng do con người gây nên đặc biệt quan trọng nghiêm trọng, làm đổi khác và suy thoái và khủng hoảng cảnh sắc trên diện rộng .
Điều đó đã đẩy những loài và những quần xã sinh vật vào nạn diệt chủng. Con người hủy hoại, chia cắt, làm suy thoái và khủng hoảng sinh cảnh, khai thác quá mức những loài cho nhu yếu của mình, gia nhập những loài ngoại lai và ngày càng tăng dịch bệnh, cũng là những nguyên do quan trọng làm suy thoái và khủng hoảng tính đa dạng sinh học .
“Giải pháp của chúng ta sẵn có ở thiên nhiên”
Trước thực trạng đa dạng sinh học trên toàn thế giới bị suy thoái và khủng hoảng với vận tốc chưa từng có trong lịch sử vẻ vang loài người ( IBPES, 2019 ), Liên hợp quốc đa lôi kéo vận dụng những “ Giải pháp của tất cả chúng ta sẵn có ở vạn vật thiên nhiên ” nhằm mục đích thôi thúc bảo tồn đa dạng sinh học, sống hòa giải với vạn vật thiên nhiên, góp phần chung vào nỗ lực toàn thế giới trong bảo tồn vạn vật thiên nhiên, đa dạng sinh học và tăng trưởng vững chắc .
Lực lượng Kiểm lâm phối hợp với lực lượng quản lý rừng của Công ty trách nhiệm hữu hạn Buôn Đôn đi tuần tra bảo vệ rừng trên địa bàn xã KRôngNa, huyện Buôn Đôn. (Ảnh: Vũ Sinh/TTXVN)
Giải pháp dựa vào vạn vật thiên nhiên, đi kèm đó là bảo tồn đa dạng sinh học, tương thích với Công ước Đa dạng sinh học năm 1992, vốn nhấn mạnh vấn đề : con người là một phần của vạn vật thiên nhiên chứ không tách rời khỏi vạn vật thiên nhiên .
Đây cũng là chìa khóa để giảm nhẹ biến hóa khí hậu, tăng năng lực hồi sinh và thích ứng ở một số ít khu vực quan trọng. Các khu vực này gồm có bảo tồn, hồi sinh rừng và những hệ sinh thái trên cạn ; bảo tồn và phục sinh tài nguyên nước ngọt, hệ sinh thái biển và đại dương, cũng như mạng lưới hệ thống nông nghiệp và thực phẩm vững chắc – nơi chiếm phần đông diện tích quy hoạnh Trái đất và ảnh hưởng tác động trực tiếp đến đời sống con người .
Giải pháp dựa trên vạn vật thiên nhiên là giải pháp tiếp cận thay thế sửa chữa những chiêu thức truyền thống cuội nguồn so với những yếu tố thiên nhiên và môi trường. Phương pháp truyền thống cuội nguồn trong tăng trưởng hạ tầng được gọi là “ xám ” – là thiết lập những cấu trúc dựa trên kiến thiết xây dựng và tự tạo. Trong khi những giải pháp dựa trên tự nhiên gồm có hạ tầng tự nhiên ; xanh ; hoặc tích hợp ; hoặc phối hợp cả 3 yếu tố .
Ví dụ, việc xây dựng các công trình biển, hồ chứa, đập và hệ thống thoát nước, từ lâu thường dựa trên cách tiếp cận “xám.” Tác động của nó có thể gây ra một số phản ứng tiêu cực, gia tăng rủi ro về biến đổi khí hậu, thay đổi môi trường và làm suy giảm một số giống loài.
Tại trung tâm cứu hộ linh trưởng nguy cấp Cúc Phương (Ninh Bình), trước khi thả hẳn về môi trường tự nhiên, các loại linh trưởng quý sẽ được làm quen với môi trường bán hoang dã. (Ảnh: Minh Đức/TTXVN)
Tuy nhiên, khi vận dụng những giải pháp dựa trên vạn vật thiên nhiên, những rủi ro đáng tiếc này hoàn toàn có thể được loại trừ. Thay vì xây đập hay đào hồ, tất cả chúng ta Phục hồi và bảo tồn những rạn sinh vật biển, những vành đai rừng ngập mặn để tăng cường năng lực chống chịu lũ lụt ven biển và nước biển dâng, là tuyến phòng thủ tiên phong giúp tiêu tán nguồn năng lượng sóng .
Việc kiến thiết xây dựng những thảm thực vật hoàn toàn có thể giảm rủi ro tiềm ẩn sụt lún, tạo những vành đai xanh để bổ trợ nước ngầm ở những khu vực khô hạn, khan hiếm nước … Đây chính là cách vận dụng những giải pháp dựa vào vạn vật thiên nhiên, tiếp cận hệ sinh thái để xử lý những thử thách về thiên nhiên và môi trường, khí hậu và tăng trưởng kinh tế tài chính .
Việt Nam nỗ lực bảo tồn đa dạng sinh học
Nước Ta là một trong những nước có đa dạng sinh học cao với nhiều kiểu hệ sinh thái, những loài sinh vật, nguồn gen nhiều mẫu mã và đặc hữu. Địa hình và khí hậu nhiệt đới gió mùa gió mùa đã tạo ra sự đa dạng của những hệ sinh thái tự nhiên, trong đó hệ sinh thái rừng, đồng cỏ, những vùng đất ngập nước trong nước, đụn cát, bãi triều, cửa sông, thảm cỏ biển và rạn sinh vật biển, vùng biển sâu …
Lực lượng quản lý, bảo vệ rừng Vườn quốc gia Yok Đôn kiểm đếm gỗ bị bắt giữ. (Ảnh: Tuấn Anh/TTXVN)
Tuy nhiên những năm qua, những hoạt động giải trí như khai thác quá mức tài nguyên sinh vật, sử dụng đất sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng đánh bắt cá thủy hải sản chưa hài hòa và hợp lý … khiến nguồn tài nguyên sinh học ở nước ta không ngừng suy giảm .
Nước Ta chính thức phê chuẩn Công ước Đa dạng sinh học ngày 17/10/1994. Từ đó đến nay, Nước Ta đã có những bước tiến lớn trong công cuộc bảo tồn vạn vật thiên nhiên và đa dạng sinh học .
Đó là kiến thiết xây dựng được mạng lưới hệ thống những cơ quan quản trị, khung chủ trương và pháp lý về đa dạng sinh học ; mạng lưới hệ thống những khu bảo tồn đã được xây dựng ; những loài động thực vật nguy cấp quý và hiếm được bảo vệ bằng pháp lý và trải qua những chương trình hành vi ; tiếp thu, tăng cường triển khai những yếu tố mới của bảo tồn đa dạng sinh học như bảo đảm an toàn sinh học, tiếp cận nguồn gen và san sẻ quyền lợi có được từ việc sử dụng nguồn gene …
Nước Ta chính thức phê chuẩn Công ước Đa dạng sinh học ngày 17/10/1994. Từ đó đến nay, Nước Ta đã có những bước tiến lớn trong công cuộc bảo tồn vạn vật thiên nhiên và đa dạng sinh học .
Đặc biệt là nhận thức về tầm quan trọng, vai trò của đa dạng sinh học so với đời sống và tăng trưởng bền vững và kiên cố quốc gia ngày càng được nâng cao .
Nước Ta cũng khuyến khích vận dụng những giải pháp khu công trình để có hiệu suất cao và bền vững và kiên cố về kinh tế tài chính, xã hội, thiên nhiên và môi trường tự nhiên ; thôi thúc việc thực thi những quy mô bảo tồn và sử dụng bền vững và kiên cố, vận dụng tiếp cận hệ sinh thái trong quản trị tổng hợp đới bờ, lưu vực sông, quản trị rừng bền vững và kiên cố, chú trọng vai trò và quyền hạn của hội đồng .
Vẻ đẹp của một góc đảo Cù Lao Chàm nhìn từ trên cao. (Ảnh: Trọng Đạt/TTXVN)
Điển hình như Khu dự trữ sinh quyển quốc tế Cù Lao Chàm, sau hơn 10 năm được UNESCO công nhận là Khu dự trữ sinh quyển quốc tế, đã bảo tồn khá nguyên vẹn giá trị hệ sinh thái rừng, biển, bộc lộ ở sự đa dạng về loài và nguồn gene .
Các hệ sinh thái rạn sinh vật biển, cỏ biển, rong biển được bảo tồn khá tốt. Tại vùng lõi Khu dự trữ sinh quyển Cù Lao Chàm, người dân từ khai thác chuyển sang bảo vệ, sát cánh như những cán bộ bảo tồn thực thụ .
Từ chỗ người dân bắt rùa, thu trứng rùa để ăn, thì nay đã chung tay, góp sức trong công cuộc tái phục hồi và bảo vệ loài bò sát cổ quý hiếm này. Có một thời gian, san hô bị khai thác để làm cảnh, làm vật liệu xây dựng, thì nay người dân đã chủ động thực hiện trọn vẹn công nghệ phục phồi san hô.
Từ chỗ cua đá bị khai thác bừa bãi, đến nay nguồn lợi này đã được quản trị, khai thác, bảo tồn một cách hiệu suất cao với sự vào cuộc của đại diện thay mặt bốn lực lượng gồm nhà nước, nhà khoa học, nhà doanh nghiệp và người dân địa phương .
Hưởng ứng Ngày quốc tế Đa dạng sinh học năm 2020, Bộ Tài nguyên và Môi trường Nước Ta đã có những chỉ huy điều tra và nghiên cứu và vận dụng những giải pháp dựa vào vạn vật thiên nhiên, tiếp cận hệ sinh thái trong quy trình kiến thiết xây dựng những quy hoạch cấp vương quốc, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh. / .
Rừng tràm Trà Sư nhìn từ trên cao xuống. (Ảnh: Thanh Sang/TTXVN)
Share this:
