Huyền Chi –
Chủ nhật, 27/11/2022 08 : 57 ( GMT + 7 )
Điện ảnh nằm trong 12 ngành mũi nhọn của chiến lược công nghiệp văn hóa ở Việt Nam đến 2030, tầm nhìn đến 2045. Trong đó, hoạt hình là một phần quan trọng của điện ảnh, thế nhưng, nếu điện ảnh thế giới đã có cả “đế chế” hoạt hình hùng mạnh, kiếm tiền khủng, thì hoạt hình của Việt Nam vẫn ì ạch cả mấy thập niên.
“Nữ hoàng băng giá” từng càn quét các rạp phim trên thế giới cuối năm 2013. Ảnh: Chụp màn hình trailer
Sự thống trị của hoạt hình trên thế giới
Nhờ sự tăng trưởng của kỹ thuật đồ họa, hoạt họa máy tính, phim hoạt hình đã có sự tăng trưởng vượt bậc, đạt được những thành tựu vượt bậc .Theo New York Times, Disney là một tập đoàn lớn văn hóa truyền thống đại chúng khổng lồ của Mỹ trong nhiều thế hệ, góp thêm phần quan trọng vào cơ cấu tổ chức điện ảnh phim hoạt hình. Nhờ mua lại Pixar, Lucasfilm và Marvel, Disney sở hữu 8/10 phim có lệch giá cao nhất mọi thời đại, nắm giữ những bom tấn chạy khách nhất quốc tế như Toy Story, Frozen …Thomas Schatz, tác giả và giáo sư truyền thông online tại Đại học Texas nhận định và đánh giá : ” Chính những kinh nghiệm tay nghề trong quá khứ đã dạy cho Disney rằng việc mua lại những gia tài nổi tiếng là một bước đi mưu trí. Bộ phim tiên phong của hãng phim Pixar, “ Toy Story ”, được Disney phân phối vào năm 1995, và Disney đã mua Pixar vào năm 2006 ” .Bên cạnh những yếu tố như chủ đề, nhân vật, đồ họa đắt đỏ, một nguyên do khác khiến phim hoạt hình Mỹ đạt lệch giá cao là nhờ kế hoạch phòng vé. Đạo diễn Kenneth Kemp bật mý, phim hoạt hình thường có hơn 2 tuần độc quyền tại rạp, và những hãng phim sẽ thống nhất với nhau để không ra đời loại sản phẩm cùng một thời gian. Ngoài ra, những nhà làm phim cũng chú ý quan tâm đến tập người mua là người trưởng thành, cha mẹ. Bởi lẽ, trẻ nhỏ sẽ không khi nào đến rạp phim một mình mà không có người lớn đi cùng .” Đó là nguyên do tất cả chúng ta thấy nhiều người trẻ, thậm chí còn ở độ tuổi 25-44 đến rạp xem phim hoạt hình. 40 % lệch giá của phim hoạt hình đến từ những mái ấm gia đình và người theo dõi đi theo nhóm. Không chỉ thu doanh thu từ rạp phim, những công ty còn phát lộc nhờ việc phát hành những loại sản phẩm ăn theo như đồ chơi, nhạc phim, game show điện tử, quần áo … “, ông Kenneth Kemp san sẻ .Ở Châu Á Thái Bình Dương, Nhật Bản là TT văn hóa truyền thống anime ( phim hoạt hình có nguồn gốc từ Nhật Bản ). Thành công của phim hoạt hình xứ hoa anh đào đến từ sức hút của những tác phẩm truyện tranh ( manga ) nổi tiếng. Trước khi giúp những bộ phim hoạt hình oanh tạc phòng vé, những nhân vật như Conan, Doraemon, Naruto, Songoku đã có hàng tỉ fan nhờ những bộ truyện tranh lê dài hàng trăm tập .Không đâu xa, trong khu vực Khu vực Đông Nam Á, Malaysia – với kỹ năng và kiến thức không quá khác so với những đơn vị sản xuất Nước Ta – cũng có được thành công xuất sắc vang dội với những series phim như ” Upin và Ipin “, ” BoBoiBoy ” .
Từng có cơ hội hợp tác với êkíp đến từ Malaysia, ông Đoàn Trần Anh Tuấn – nhà sáng lập và Giám đốc công ty Colory Animation nhận định: “Khi làm phim hoạt hình, người sản xuất cần đóng vai là người kể chuyện, nhưng ở Việt Nam chưa có hãng phim nào tự kể câu chuyện của mình. Khi gặp những người đồng nghiệp ở Malaysia, họ hỏi tôi chính phủ, nhà nước có hỗ trợ gì không. Còn ở Malaysia, họ có những chính sách hỗ trợ, những tổ chức về kinh tế số thúc đẩy sự phát triển của điện ảnh và hoạt hình. Khi xem phim hoạt hình của Malaysia, chúng ta biết về cuộc sống của họ, trẻ em ở đó sinh sống và học tập như thế nào. Nhờ vậy, game và hoạt hình của họ rất phát triển”.
Nhân vật chuột Mickey gắn với tuổi thơ của hàng triệu người trên thế giới. Ảnh: AFP
Hoạt hình Việt ì ạch dù có tiềm năng
“ Mèo Oggy và những chú gián tinh nghịch ” hay “ Cao Bồi Lucky Luke ” là hai bộ phim hoạt hình nổi tiếng quốc tế. Nhưng ít ai biết rằng, 2 bộ phim này được gia công hoàn hảo tại Nước Ta, theo tờ Reviewer .Ngoài ra, nhiều bom tấn Hollywood như ” Star Wars : Jurassic World “, ” The Avengers : Infinity War ” hay những tác phẩm khét tiếng Nước Hàn như ” Sweet Home “, ” Hotel Del Luna “, ” Squid Game “, ” Hellbound ” … đều có sự tham gia chỉnh sửa của studio đến từ Nước Ta trong mảng visual effect ( hiệu ứng hình ảnh ) .Những năm gần đây, nhiều đơn vị chức năng sản xuất tầm cỡ chọn Nước Ta là điểm gia công tác phẩm bởi 2 nguyên do : giá tiền rẻ và sức phát minh sáng tạo không hề thua kém những cường quốc về điện ảnh. Nhưng chính tại Nước Ta, hoạt động giải trí phát minh sáng tạo phim hoạt hình lại khá ì ạch, chưa nâng tầm .Lê Quỳnh Như – người sáng lập và quản trị DeeDee Animation Studio chứng minh và khẳng định, trình độ, kỹ năng và kiến thức của họa sỹ phim hoạt hình Nước Ta ngang hàng với quốc tế. Cô khẳng định chắc chắn studio của mình từng tham gia hợp tác sản xuất với những đơn vị chức năng lớn như Disney, Warner Bros …, những phim hoạt hình lớn như Doraemon, những studio số 1 ở Nhật Bản. Khi gửi những loại sản phẩm đến đối tác chiến lược, người mua, họ giật mình vì năng lượng và hiệu suất cao của những nhà phân phối đến từ Nước Ta .3 năm gần đây, series phim hoạt phim hoạt hình về chú sói nhỏ Wolfoo của công ty Sconnect là một điểm sáng, góp thêm phần biến hóa định kiến của người theo dõi về phim hoạt hình Việt. Được phát minh sáng tạo và sản xuất bởi êkíp người Nước Ta, series phim Wolfoo đã được dịch sang 17 ngôn từ khác như tiếng Tây Ban Nha, Pháp, Nga, Trung, Nhật, Bồ Đào Nha …Ra mắt từ năm 2018, chú sói nhỏ Wolfoo đạt được nhiều thành tích đáng nể, trong đó có nút kim cương của YouTube ( cho kênh vượt mốc 10 triệu lượt ĐK ), đạt hơn 2 tỉ lượt xem hằng tháng. Không hề thua kém nền điện ảnh phim hoạt hình đồ sộ của Nhật Bản, Wolfoo cũng được kinh doanh thương mại hóa với những mẫu sản phẩm in hình bộ nhân vật, khu đi dạo vui chơi Wolfoo City và ứng dụng game show Wolfoo Games .Bên cạnh Hãng phim Hoạt hình Nước Ta, có rất nhiều công ty có hoạt động giải trí sản xuất phim hoạt hình với quy mô lớn, mẫu sản phẩm phong phú, nguồn nhân lực dồi dào, có sự trao đổi hợp tác với quốc tế. Có thể thấy năng lượng sản xuất phim hoạt hình và những mẫu sản phẩm tương quan phim hoạt hình ở Nước Ta là có tiềm năng, nhưng chưa thể phát huy .
Kết quả hoạt động của các công ty này chưa được tính vào các thống kê số liệu chính thức của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch (trong báo cáo tổng kết hàng năm hay tổng kết 5 năm thực hiện chiến lược phát triển các ngành công việc văn hoá Việt Nam).
Các chuyên viên nhìn nhận, có rất nhiều lí do khiến phim hoạt hình Việt chưa thể tăng trưởng. Ông Tạ Mạnh Hoàng – nhà sáng lập kiêm Giám đốc quản lý và điều hành công ty Sconnect đưa ví dụ về phim hoạt hình Nước Hàn : ” Các doanh nghiệp tại Nước Hàn được những cơ quan nhà nước tạo điều kiện kèm theo để đưa nền điện ảnh phim hoạt hình tăng trưởng. Họ không có nhiều nhân lực, chỉ khoảng chừng 30-40 người nhưng họ sử dụng chính những nguồn lực từ những nước như Nước Ta, xứ sở của những nụ cười thân thiện để giúp họ tăng trưởng. Kết hợp 2 nguồn lực này, họ thiết kế xây dựng nên nền công nghiệp điện ảnh phim hoạt hình rất tăng trưởng ” .Bên cạnh đó, là việc thiếu và yếu về ngữ cảnh cho phim hoạt hình, thiếu cả một thế hệ đạo diễn năng lực biết kể một câu truyện phim hoạt hình mê hoặc khiến cả cha mẹ và học viên phải xếp hàng mua vé, thiếu cả mạng lưới hệ thống phát hành cho phim hoạt hình … Để hàng chục năm, phim hoạt hình Nước Ta vẫn ì ạch, vô danh .Phim hoạt hình Việt vẫn là món ăn ý thức khá lạ lẫm so với công chúng, trong khi những ” bom tấn phim hoạt hình ” như ” Nữ hoàng băng giá “, ” Kẻ cắp mặt trăng “, ” Gia đình siêu nhân ” của quốc tế vẫn oanh tạc những phòng vé tại Nước Ta, khiến hàng triệu người theo dõi phải xếp hàng mua vé .
