Bệnh rối loạn lo âu
Hầu hết mỗi người trong tất cả chúng ta, khi đứng trước một sự kiện hay trường hợp quan trọng như sẵn sàng chuẩn bị cho kỳ thi ĐH sắp đến, lễ cưới sắp diễn ra, trước buổi phỏng vấn xin việc làm …. đều không tránh khỏi cảm xúc lo âu ! Sự lo âu này là một phản ứng thông thường của khung hình, khi những sự kiện, trường hợp này qua đi thì cảm xúc lo âu sẽ biến mất .
Tuy nhiên, sự lo âu này sẽ trở thanh bệnh lý ( với tên gọi : rối loạn lo âu ) khi lo âu không mất đi mà ngày càng tăng thành nỗi sợ hãi, ám ảnh quá mức, tác động ảnh hưởng đến đời sống hoạt động và sinh hoạt hàng ngày .
Bệnh rối loạn lo âu (RLLA) là một bệnh lý thường gặp, được xếp vào nhóm bệnh rối loạn tâm thần. Người mắc bệnh RLLA vẫn nhận thức được sự vô lý về sự lo âu của chính mình, nhưng bản thân họ không thoát ra được những ám ảnh, lo lắng, sợ hãi….
Bệnh RLLA được chia thành nhiều dạng bệnh khác nhau:
– Rối loạn lo âu lan tỏa : người bệnh lo ngại, căng thẳng thái quá với những yếu tố vô lý tương quan đến sức khỏe thể chất, tài lộc, nghề nghiệp … với mức độ “ lan tỏa ” theo từng ngày .
– Rối loạn ám ảnh cưỡng bức : người bệnh với những ý nghĩ ám ảnh, sợ hãi dẫn đến “ cưỡng bức ” phải thực thi một hành vi lặp đi lặp lại ( như ý nghĩ có vi trùng ở tay nên triển khai việc rửa tay hàng chục lần mỗi ngày ) .
– Rối loạn sợ hãi : người bệnh trải qua nỗi sợ hãi bất ngờ đột ngột, thường tái phát với những triệu chứng như khó thở, hồi hộp, đau thắt ngực, đổ mồ hôi, choáng váng …
– Ám ảnh đặc hiệu : người bệnh ám ảnh, sợ hãi với một đối tượng người dùng hay trường hợp đơn cử nào đó như sợ rắn, sợ độ cao, sợ đi máy bay …
– Rối loạn lo âu xã hội hay ám ảnh xã hội : người bệnh ám ảnh, sợ hãi với những trường hợp tiếp xúc xã hội như : gặp gỡ đông người, chuyện trò trước đám đông … với biểu lộ đỏ mặt, run rẩy, nói lắp …
– Rối loạn stress sau sang chấn : người bệnh trải qua nỗi sợ hãi, ám ảnh về một sang chấn ý thức như bị lạm dụng tình dục, mất người thân trong gia đình, tai nạn thương tâm …
ảnh minh họa .
Bệnh RLLA gây ra các rối loạn của hệ thần kinh thực vật với các triệu chứng:
– Đau ngực, khó thở, hồi hộp .
– Toát mồ hôi, chóng mặt.
– Buồn nôn, đau quặn bụng, tiêu chảy .
– Cảm giác kiến bò hay tê ở tay, chân …
Hiện nay, y học vẫn chưa xác lập rõ nguyên do đúng chuẩn gây ra bệnh RLLA, nhưng nhận thấy có sự mất cân đối của những chất dẫn truyền thần kinh ở trong não như : serotonin, norepinephrin … Ngoài ra, bệnh RLLA còn tương quan đến yếu tố di truyền, môi trường tự nhiên sống, xu thế nhân cách của người bệnh .
Thuốc điều trị bệnh rối loạn lo âu
Các thuốc sau đây thường được sử dụng trong điều trị bệnh RLLA:
Nhóm thuốc an thần Benzodiazepin ( Diazepam, lorazepam … ) : nhóm thuốc này mang lại hiệu suất cao nhanh gọn trong điều trị. Tuy nhiên, những thuốc này khi sử dụng trong thời hạn dài sẽ gây ra thực trạng quen thuốc và nghiêm trọng hơn là nghiện thuốc ! ( Tốt nhất là sử dụng trong thời hạn ngắn từ 2 – 3 tuần ) .
Buspiron là một thuốc chống lo âu, có công dụng tựa như như nhóm thuốc Benzodiazepin nhưng ít gây ra nghiện thuốc, nên được sử dụng thoáng đãng trong điều trị bệnh RLLA .
Bệnh RLLA và bệnh trầm cảm có mối tương quan với nhau, nên những thuốc chống trầm cảm 3 vòng ( Amitryptilin, nortryptilin … ) và thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có tinh lọc SSRI ( Fluoxetin, paroxetin … ) thường được sử dụng trong điều trị bệnh RLLA .
Propanolol là thuốc chẹn thụ thể beta được sử dụng để làm giảm những triệu chứng do rối loạn hệ thần kinh thực vật gây ra như : đau ngực, tim đập nhanh, đánh trống ngực …
Cần quan tâm : những thuốc trên là những thuốc kê đơn và có nhiều tính năng phụ, nên phải được sự chỉ định của những thầy thuốc chuyên khoa tinh thần tùy theo từng dạng bệnh đơn cử .
Ngoài việc dùng thuốc, người bệnh cần kết hợp với liệu pháp tâm lý, luyện tập yoga, tập thở, thư giãn… giúp người bệnh mau chóng thoát ra khỏi nỗi lo lắng, ám ảnh, sợ hãi, góp phần mang lại hiệu quả cao trong điều trị!
DS. MAI XUÂN DŨNG
