Hơn 10 năm trước, sông Thị Vải (thuộc lưu vực sông Đồng Nai) được ví như “dòng sông chết” do chất thải của các nhà máy chưa qua xử lý xả trực tiếp ra sông. Với sự nỗ lực của cả cộng đồng, sông Thị Vải giờ đây đã hồi sinh, nhiều loài thủy sản đã xuất hiện trở lại.
 |
| Nước sông bớt ô nhiễm người dân thả bè nuôi thủy sản trên sông Thị Vải. |
CHẤT LƯỢNG NƯỚC ĐƯỢC CẢI THIỆN
Từ ấp Phước Thạnh, chờ khi con nước lên cao, anh Lê Minh Thắng ( phường Mỹ Xuân, TX. Phú Mỹ ) lấy ghe máy đưa chúng tôi ra sông Thị Vải. Khác xa với hơn 10 năm trước khi chúng tôi đi trên dòng sông này cùng lực lượng công dụng kiểm tra thực trạng xả thải của Công ty Vedan, nay dòng sông Thị Vải đã trong xanh hơn. Trên sông, đôi lúc chúng tôi phát hiện những ngư dân kéo rập, thu hoạch cá. Theo lời của anh Thắng, những năm 2005 – 2008, nước sông Thị Vải đen đặc, bốc mùi hôi thối, khó có sinh vật nào sống được. Hàng trăm hộ dân sống bằng nghề đánh bắt cá món ăn hải sản đã phải bỏ ghe lên bờ kiếm sống. Tuy nhiên, hơn 5 năm nay, nước sông đã xanh trong trở lại, cá tôm khởi đầu Open. Nhiều hộ ngư dân đã quay lại thả rập bắt cá tôm. Thu nhập trung bình mỗi ngày được khoảng chừng 500 ngàn đồng .
Không chỉ đánh bắt, các hộ nuôi trồng thủy sản ven sông Thị Vải cũng cải tạo những đầm tôm bỏ hoang, đầu tư con giống, thức ăn để nuôi trồng. Năm 2015, ông Nguyễn Hải Hoàng từ Cà Mau lên phường Mỹ Xuân thuê đất và đầu tư hơn 350 triệu đồng để cải tạo các đầm và nuôi tôm từ đó đến nay. Vụ thu hoạch năm ngoái, ông Hoàng thu lãi hơn 100 triệu đồng. “Trước đây nước sông ô nhiễm, người ta bỏ không làm nên các đầm tôm bị bể hết. Tôi phải gia cố lại bờ để nuôi tôm. Sông bớt ô nhiễm nên nguồn nước cũng thuận lợi, tôm lớn nhanh”, ông Hoàng nói.
Theo ông Lương Quốc Ái, quản trị Hội Nông dân phường Mỹ Xuân, những năm gần đây, nhiều hộ dân bỏ nghề nuôi trồng thủy hải sản lên bờ mưu sinh đã quay lại sông để nuôi cá. Đến nay, phường Mỹ Xuân có 58 hộ nuôi trồng thủy hải sản trên sông Thị Vải ( 20 hộ nuôi hàu, 38 hộ nuôi tôm, cá ) với diện tích quy hoạnh khoảng chừng 140 ha mặt nước và gần 12 hộ đánh bắt cá thủy hải sản nhỏ lẻ trên sông .
tin tức từ Sở TN-MT, những nguồn nước thải chính phát thải vào vùng sông Thị Vải trên địa phận tỉnh BR-VT hầu hết từ những KCN, CCN ; nước thải hoạt động và sinh hoạt tại 1 số ít cảng dọc khu vực Thị Vải ; nước thải hoạt động và sinh hoạt từ đô thị Phú Mỹ. Tổng lượng nước thải phát sinh khoảng chừng 59.390 m3 / ngày, trong đó, nước thải công nghiệp khoảng chừng 41.290 m3 / ngày và nước thải hoạt động và sinh hoạt khoảng chừng 18.100 m3 / ngày. Tất cả những nguồn nước thải công nghiệp lúc bấy giờ đều được thu gom, giải quyết và xử lý theo pháp luật .
Ông Đặng Sơn Hải, Phó Giám đốc Sở TN-MT cho biết : “ Hàng năm, Sở TN-MT đều quan trắc hiện trường lấy mẫu nghiên cứu và phân tích định kỳ nước mặt với tần suất 12 lần / năm tại 12 vị trí trên vùng nước Thị Vải, trong đó có nhiều vị trí quan trọng như : Rạch Mương, rạch Bàn Thạch, cù lao Mỏ Nhát … Kết quả quan trắc nước mặt Thị Vải trên địa phận tỉnh tiến trình năm ngoái – 2020 cho thấy chất lượng nước tại đây đã được cải tổ, cơ bản phục sinh tốt ” .
|
| Ngư dân đánh bắt hải sản trên sông. |
THỰC HIỆN ĐỒNG BỘ NHIỀU GIẢI PHÁP
Mặc dù có nhiều chuyển biến tích cực, nhưng rủi ro tiềm ẩn tái ô nhiễm sông Thị Vải vẫn luôn tiềm ẩn, yên cầu những cấp chính quyền sở tại, cơ quan chức năng, Doanh Nghiệp, người dân nâng cao hơn nữa ý thức, nghĩa vụ và trách nhiệm bảo vệ dòng sông. Theo đó, Sở TN-MT đã góp vốn đầu tư 46 trạm quan trắc tự động hóa nước thải, khí thải theo lao lý. Dữ liệu quan trắc được truyền về Trung tâm quản lý và điều hành quan trắc tự động hóa của tỉnh để theo dõi, quản trị. Trong năm 2020, cơ quan chức năng của tỉnh cũng đã thanh tra, kiểm tra công tác làm việc bảo vệ môi trường tự nhiên so với 32 cơ sở, qua đó đã giải quyết và xử lý 6 cơ sở vi phạm .
Ngoài ra, theo Quyết định số 1788 / QĐ-TTg ngày 1/10/2013 của Thủ tướng nhà nước về phê duyệt Kế hoạch giải quyết và xử lý triệt để những cơ sở gây ô nhiễm môi trường tự nhiên nghiêm trọng đến năm 2020, trên lưu vực vùng nước Thị Vải thuộc địa phận tỉnh BR-VT có 3 cơ sở gây ô nhiễm thiên nhiên và môi trường nghiêm trọng phải giải quyết và xử lý triệt để. Đến nay, 3 cơ sở này đã hoàn thành xong giải quyết và xử lý ô nhiễm đạt tỷ suất 100 %. Bên cạnh đó, 8 KCN trong khoanh vùng phạm vi lưu vực sông Thị Vải đều đã được góp vốn đầu tư mạng lưới hệ thống giải quyết và xử lý nước thải tập trung chuyên sâu. “ Ngoài ra, việc góp vốn đầu tư lắp ráp mạng lưới hệ thống quan trắc tự động hóa nước thải đã được tiến hành ở cả 8 KCN. 6 cơ sở sản xuất có lưu lượng nước thải từ 100 m3 / ngày trở lên đều đã góp vốn đầu tư mạng lưới hệ thống giải quyết và xử lý nước thải và lắp ráp quan trắc tự động hóa, liên tục theo lao lý ”, ông Hải thông tin thêm .
| Sông Thị Vải có chiều dài gần 80km chảy qua địa phận TP. Hồ Chí Minh, tỉnh Đồng Nai và BR-VT. Đoạn chảy qua tỉnh BR-VT có chiều dài khoảng 25km chủ yếu nằm trên địa bàn TX. Phú Mỹ. Sông Thị Vải có chiều rộng trung bình từ 400-650m, độ sâu trung bình khoảng 22m, nơi sâu nhất khoảng 60m, rất thuận lợi cho hoạt động giao thông thủy, xây dựng cảng tiếp nhận tàu có trọng tải lớn. Ngoài ra, đây là dòng sông mang nguồn nước mặn, lợ với chế độ bán nhật triều và hệ động thực vật từ thượng đến hạ nguồn rất phong phú, đa dạng nên thuận lợi cho việc nuôi trồng, đánh bắt thủy sản trên sông. |
Như vậy, tính đến nay tỉnh BR-VT đã đạt 5/6 chỉ tiêu về môi trường (chỉ tiêu tỷ lệ khu đô thị có hệ thống xử lý nước thải chưa đạt do mới khởi công từ tháng 7/2019, chưa đi vào hoạt động) so với mục tiêu đề ra trong phạm vi “Đề án bảo vệ môi trường lưu vực hệ thống sông Đồng Nai”.
Để bảo vệ những nguồn nước thải vào dòng Thị Vải tương thích với sức chịu tải của vùng nước, ngăn ngừa tái ô nhiễm môi trường tự nhiên nước sông Thị Vải, thời hạn tới tỉnh sẽ liên tục lôi cuốn, lựa chọn những dự án Bất Động Sản góp vốn đầu tư thân thiện môi trường tự nhiên, có giải pháp bảo vệ thiên nhiên và môi trường khắt khe để tương thích với điều kiện kèm theo chất lượng thiên nhiên và môi trường và công tác làm việc quản trị của tỉnh. Đồng thời, nhu yếu chủ góp vốn đầu tư những KCN tập trung chuyên sâu trên địa phận tỉnh phải góp vốn đầu tư mới hoặc tăng cấp mạng lưới hệ thống giải quyết và xử lý nước thải tập trung chuyên sâu đạt tiêu chuẩn cột A theo Quy chuẩn Quốc gia. Tiếp tục phối hợp những tỉnh / thành phố trong lưu vực mạng lưới hệ thống sông Đồng Nai thực thi công tác làm việc quản trị Nhà nước trong nghành tài nguyên nước, tài nguyên tài nguyên và bảo vệ môi trường tự nhiên vùng giáp ranh …
Bài, ảnh: QUANG VŨ
