Chính thế cho nên, Luật Bảo vệ thiên nhiên và môi trường năm 2005, năm trước và 2020 đã đưa ra những pháp luật về quản lý chất thải theo khuynh hướng ngày càng chi tiết cụ thể, ngặt nghèo hơn, lao lý rõ nghĩa vụ và trách nhiệm của từng đối tượng người dùng tương quan trong quy trình quản lý chất thải .
Trong khoanh vùng phạm vi bài viết này, tôi xin chỉ đề cập đến một khoanh vùng phạm vi hẹp nhưng là yếu tố được xã hội rất chăm sóc. Đó là quản lý chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt thông thường, gồm có những hoạt động giải trí phân loại, thu gom, luân chuyển, tái sử dụng, tái chế và giải quyết và xử lý chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt .
Quy định cụ thể, chi tiết hơn
Việc xử lý chất thải rắn thông thường là vấn đề được xã hội quan tâm, có nhiều vụ việc gây bức xúc từ những bãi chôn lấp chất thải rắn không đảm bảo yêu cầu kỹ thuật về môi trường. Chất thải rắn thông thường được xử lý theo hình thức đốt hoặc chôn lấp.
Phân loại rác thải tại Nhà máy rác Nam Sơn. Ảnh: Trần Dũng
Một số địa phương đã thiết kế xây dựng lò đốt chất thải nhưng hầu hết có hiệu suất nhỏ, đốt theo hình thức thủ công bằng tay, rất ít xí nghiệp sản xuất giải quyết và xử lý chất thải quy mô và hiệu suất lớn, dẫn đến chất thải rắn hầu hết được giải quyết và xử lý theo chiêu thức chôn lấp. Do chất thải không được phân loại tại nguồn nên khối lượng chất thải chôn lấp rất lớn, yên cầu những khu vực chôn lấp chất thải có diện tích quy hoạnh lớn .
Tìm hiểu thực tiễn ở những vùng nông thôn cho thấy, hầu hết mỗi xã đều có một bãi tập kết chất thải, được quây tường rào xung quanh và đổ đống chất thải, không bảo vệ vệ sinh thiên nhiên và môi trường, chiếm hữu đất nông nghiệp và ngày càng nhu yếu diện tích quy hoạnh đất rộng hơn .
Tại khu vực đô thị, những bãi chôn lấp chất thải được quy hoạch và kiến thiết xây dựng quy mô hơn nhưng vẫn không tránh được thực trạng gây ô nhiễm môi trường tự nhiên nặng nề cho dân cư xung quanh .
Từ thực tiễn thi hành pháp lý về bảo vệ môi trường tự nhiên trong việc quản lý chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt thông thường cho thấy, việc phân loại chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt tại nguồn là quy trình vô cùng quan trọng, mang lại nhiều quyền lợi về kinh tế tài chính cũng như bảo vệ thiên nhiên và môi trường, giúp khắc phục những sống sót về quá trình giải quyết và xử lý chất thải rắn lúc bấy giờ .
Nếu việc phân loại chất thải rắn tại nguồn được thực thi tốt sẽ làm giảm khối lượng chất thải phải chôn lấp, giảm ô nhiễm, giảm ô nhiễm thiên nhiên và môi trường không khí, nguồn nước ; tiết kiệm chi phí diện tích quy hoạnh đất dùng để chôn lấp chất thải …
Mặt khác, nếu phân loại tốt, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể thu được nguồn lợi kinh tế tài chính từ những chất thải hoàn toàn có thể tái chế và tái sử dụng. Vì vậy, Luật Bảo vệ môi trường tự nhiên năm 2020 đã có những pháp luật rất đơn cử, chi tiết cụ thể hơn những Luật trước đây so với việc quản lý chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt thông thường, góp thêm phần thôi thúc phân loại chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt tại nguồn ; xu thế phương pháp quản lý, ứng xử với chất thải góp thêm phần thôi thúc kinh tế tài chính tuần hoàn ở Nước Ta .
Khác với những luật trước đây, Luật Bảo vệ môi trường tự nhiên năm 2020 lao lý chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt phát sinh từ hộ mái ấm gia đình, cá thể được phân làm 3 loại : Chất thải rắn có năng lực tái sử dụng, tái chế ; chất thải thực phẩm ; chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt khác .
Chậm nhất ngày 31/12/2024, Ủy Ban Nhân Dân cấp tỉnh phải quyết định hành động việc phân loại đơn cử so với “ chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt khác ” ( loại thứ 3 ) trên địa phận theo hướng dẫn của Bộ TN&MT. Đồng thời có chủ trương khuyến khích việc phân loại riêng chất thải nguy cơ tiềm ẩn trong chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt phát sinh từ hộ mái ấm gia đình, cá thể .
Để bảo đảm tính khả thi của các quy định về phân loại chất thải rắn sinh hoạt, Luật đã đưa ra một số quy định về cơ chế kiểm tra, giám sát việc thực hiện. Cụ thể như, tại các điểm tập kết chất thải, nếu phát hiện việc phân loại không đúng quy định thì đơn vị thu gom, vận chuyển có quyền từ chối thu gom, vận chuyển và thông báo cơ quan có thẩm quyền để kiểm tra, xác định hộ gia đình, cá nhân vi phạm và xử lý nghiêm (thông qua hệ thống camera giám sát).
MTTQ Nước Ta, tổ chức triển khai chính trị – xã hội những cấp hoạt động hội đồng dân cư, hộ mái ấm gia đình, cá thể thực thi phân loại chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt tại nguồn. Cộng đồng dân cư, tổ chức triển khai chính trị – xã hội có nghĩa vụ và trách nhiệm giám sát việc phân loại chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt của những hộ mái ấm gia đình, cá thể. UBND cấp xã có nghĩa vụ và trách nhiệm kiểm tra việc tuân thủ, giải quyết và xử lý hoặc chuyển cấp có thẩm quyền giải quyết và xử lý những hành vi vi phạm pháp lý về quản lý chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt theo lao lý .
Vấn đề quan trọng là khâu tổ chức thực hiện
Bên cạnh những lao lý cụ thể về việc phân loại chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt, Luật Bảo vệ môi trường tự nhiên năm 2020 đã quy định giá dịch vụ thu gom, luân chuyển và giải quyết và xử lý chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt từ hộ mái ấm gia đình, cá thể được thu dựa trên khối lượng hoặc thể tích thay cho việc tính trung bình theo hộ mái ấm gia đình hoặc theo đầu người như lúc bấy giờ .
Chất thải rắn có năng lực tái sử dụng, tái chế, chất thải nguy cơ tiềm ẩn phát sinh từ hộ mái ấm gia đình, cá thể đã được phân loại riêng thì không phải chi trả giá dịch vụ thu gom, luân chuyển và giải quyết và xử lý. Cơ chế thu này sẽ góp thêm phần thôi thúc người dân phân loại, giảm thiểu chất thải rắn phát sinh, dẫn đến giảm khoản ngân sách phải nộp .
Việc phân loại chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt của hộ mái ấm gia đình, cá thể sẽ trở nên không có ý nghĩa nếu như những bước tiếp theo của quy trình tiến độ quản lý chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt không phân phối nhu yếu. Do vậy, Luật đã pháp luật điểm tập trung, trạm trung chuyển chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt phải có những khu vực khác nhau để lưu giữ những loại chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt đã được phân loại, bảo vệ không để lẫn những loại chất thải đã được phân loại với nhau .
Cơ sở thu gom, luân chuyển chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt phải sử dụng thiết bị, phương tiện đi lại được phong cách thiết kế tương thích so với từng loại chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt đã được phân loại, cung ứng nhu yếu kỹ thuật về bảo vệ thiên nhiên và môi trường theo lao lý của Bộ TN&MT. Việc luân chuyển chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt phải thực thi theo tuyến đường, thời hạn theo lao lý của Ủy Ban Nhân Dân cấp tỉnh .
Nghiên cứu Luật Bảo vệ môi trường tự nhiên năm 2020 cho thấy, những lao lý về quản lý chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt đã đơn cử, cụ thể hơn nhiều so với những Luật trước đây ; nghĩa vụ và trách nhiệm của những cơ quan, tổ chức triển khai, cá thể được xác lập rõ ràng. Vấn đề quan trọng là tổ chức triển khai thực thi những pháp luật pháp lý như thế nào để Luật đi vào đời sống .
Trước hết, Bộ TN&MT, Ủy Ban Nhân Dân những tỉnh, TP nói chung và TP.HN nói riêng, phải khẩn trương phát hành những văn bản hướng dẫn thuộc thẩm quyền đã được Luật lao lý. Tiếp theo là công tác làm việc tuyên truyền, thông dụng pháp lý về quản lý chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt .
Công việc này cần triển khai một cách thiết thực, hiệu quả thông qua các cơ quan truyền thông đại chúng và chính quyền phường, xã nên giao nhiệm vụ đến các tổ dân phố, các xóm, thôn, bản…
Tuy nhiên, những đối tượng người dùng triển khai công tác làm việc tuyên truyền phải được những cơ quan trình độ ngành tài nguyên và thiên nhiên và môi trường tập huấn để hoạt động giải trí của họ mang lại hiệu suất cao tốt hơn .
Ngoài ra, Ủy ban MTTQ và những tổ chức triển khai chính trị xã hội của địa phương tiến hành trách nhiệm tuyên truyền, hoạt động và giám sát việc phân loại chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt của hộ mái ấm gia đình, cá thể theo pháp luật của Luật .
Hy vọng, những pháp luật mới của pháp lý về quản lý chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt sẽ được thực thi tráng lệ và mang lại cho người dân cả nước nói chung và Thủ đô TP.HN nói riêng một thiên nhiên và môi trường sống trong lành .
