VHSG- Điểm qua hai nét chính đặc trưng nhất của văn học có thể thấy chỉ cần một tài năng văn chương xuất hiện, tình hình của một nền văn học có thể được thay đổi, bởi câu chuyện văn chương suy cho cùng là sự sáng tạo của cá nhân…
Văn học không còn là nghành TT của đời sống văn hóa truyền thống mà đang có rủi ro tiềm ẩn bị đẩy ra vị trí ngoại biên ! Đây không phải là đánh giá và nhận định bi quan về thực trạng văn chương mà là một thực tiễn đáng suy ngẫm. Vấn đề không chỉ nằm ở nội tại bản thân đời sống văn hóa truyền thống, văn học-nghệ thuật mà còn do chính công chúng của văn học ngày ngày hôm nay .
Bất cứ đâu trên quốc tế, khi mà môi trường tự nhiên sống hiện đại hóa, tần suất đời sống hoạt động chóng mặt, tràn ngập những phương tiện đi lại nghe nhìn, thiết bị vui chơi, thì văn học chịu sức ép cực lớn. Ở thời ít nhà có radio, người ta hoàn toàn có thể bỏ vài đêm để đọc một cuốn tiểu thuyết. Ngày nay, muốn chìm đắm vào một câu truyện mê hoặc không nhất thiết phải đọc văn chương mà chỉ cần hơn 90 phút để xem một bộ phim. Đó là sự chuyển biến tự nhiên, khách quan của đời sống văn hóa truyền thống, văn nghệ. Còn công chúng lúc bấy giờ với văn học thì sao ? Thói quen đọc, bàn luận về văn học, những yếu tố nhà văn và tác phẩm của người ngày hôm nay so với cách đây hai chục năm có khác không ? Lần gần nhất tất cả chúng ta đọc một tác phẩm văn học đương đại là khi nào ? Một sự kiện “ nóng ” trong giới văn học có tác động ảnh hưởng đến xã hội gần nhất là từ khi nào ? Ở cả hai chiều khách quan và chủ quan, dấu ấn và ấn tượng của văn học mờ dần, lẽ tự nhiên môn thẩm mỹ và nghệ thuật ngôn từ sẽ bị đẩy ra “ ngoại biên ” – thuật ngữ chỉ nghành nghề dịch vụ, thể loại văn nghệ ít có ảnh hưởng tác động đến đời sống văn hóa truyền thống, xã hội .
Dù sao văn học vẫn có sức sống, độc đáo, vẫn có công chúng tìm đến. Đây không phải là sự lạc quan duy ý chí của những người yêu văn học mà là niềm tin có cơ sở từ những đặc trưng vốn có của văn học.
Trước hết, sự tưởng tượng vô bờ bến của con người là điểm tựa cho văn học. Về thể hiện sự tượng tưởng, văn học thua xa điện ảnh-bộ môn của hình ảnh động; nhưng văn học cung cấp ý tưởng, hình tượng nền móng. Chẳng ai nghĩ một bà mẹ đơn thân, thất nghiệp như J.K.Rowling lại có thể trở thành tỷ phú nhờ nhân vật cậu bé phù thủy Harry Potter. Từ những trang sách, Harry Potter bước ra màn ảnh nhưng nhiều người vẫn thích đọc sách để đắm chìm trong thế giới siêu nhiên. Cũng nhờ những trang văn sinh động, mượt mà, tinh tế của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh mà công chúng thời nay mới rủ nhau đến rạp xem phim “Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh”, “Mắt biếc”…
Văn học là nghệ thuật và thẩm mỹ ngôn từ. Ngôn ngữ bên cạnh phản ánh đời sống xã hội ở một quy trình tiến độ nhất định, còn phản ánh sự sống sót đậm chất ngầu con người, tâm hồn dân tộc bản địa muôn đời. Ngôn ngữ của 1 số ít đối tượng người dùng “ trưởng giả học làm sang ”, bịp bợm, lưu manh trong “ Số đỏ ” qua lời nói của Xuân “ tóc đỏ ”, bà Phó Đoan, ông Văn Minh, ông T.Y.P.N … vẫn hoàn toàn có thể phát hiện ngay giờ đây ở 1 số ít kẻ trọc phú. Và dịp này, khi cả nước đang tổ chức triển khai những hoạt động giải trí hướng tới tưởng niệm 200 năm Ngày mất đại thi hào Nguyễn Du, tất cả chúng ta thấy sức sống của siêu phẩm văn chương “ Truyện Kiều ” lâu bền thế nào. Người đọc vẫn khóc, cười với bao số phận nhân vật và cảm nhận, thấm thía bao điều về nhân tình thế thái được Nguyễn Du bộc lộ vô cùng uyên bác trong quốc tế ngôn từ trong sáng, tinh diệu, đậm đà tính dân tộc bản địa .
Điểm qua hai nét chính đặc trưng nhất của văn học hoàn toàn có thể thấy chỉ cần một năng lực văn chương Open, tình hình của một nền văn học hoàn toàn có thể được đổi khác, bởi câu truyện văn chương suy cho cùng là sự phát minh sáng tạo của cá thể. Chúng ta khó hoàn toàn có thể giảng dạy nhà văn theo lối trường học chính quy, nhưng ta hoàn toàn có thể tạo môi trường tự nhiên để năng lực cá thể tăng trưởng, tăng thêm sức sống cho trào lưu sáng tác văn học. Những cuộc thi như “ Đại sứ văn hóa truyền thống đọc ”, những cuộc thi sáng tác văn chương, trại tu dưỡng kể cả đối tượng người dùng những em mần nin thiếu nhi … là những điểm sáng cần phát huy, nhân rộng. Và chính bản thân văn học cũng cần đổi khác. Đã đến lúc nhà văn không nên ở “ tháp ngà ” viết về đời sống ; cần phải hiểu tâm ý, tình cảm, thói quen fan hâm mộ ngày này để có tác phẩm nằm trong lòng dân, để văn học không bị đẩy quá sâu về phía ngoại biên .
HÀM ĐAN/QĐND
