Báo cáo cho biết trong năm 2019, ô nhiễm không khí là vấn đề gây lo ngại trong nhân dân. Theo đánh giá, một trong những nguyên nhân chính khiến tình trạng ô nhiễm không khí gia tăng tại một số thành phố lớn là do phát thải của các phương tiện cơ giới. Tại Hà Nội có hơn 770.000 ôtô và gần 5,8 triệu xe máy; TP HCM có khoảng 870.000 ôtô và hơn 8 triệu xe máy lưu thông hằng ngày khiến ô nhiễm không khí ở 2 địa phương này rất nghiêm trọng.
Về ô nhiễm mặt nước, trong năm 2019, trên cả nước có hơn 32 triệu m3 nước thải chăn nuôi, gần 16 tỉ m3 nước thải nuôi trồng thủy sản và lượng lớn nước thải từ các làng nghề thải trực tiếp ra hồ, sông, kênh, rạch làm cho môi trường bị ô nhiễm nặng nề. Chính phủ đánh giá ô nhiễm nước mặt trong các đô thị, khu dân cư và vùng lân cận, nhất là trên các hồ, sông, kênh, rạch vẫn diễn biến phức tạp, chưa có nhiều cải thiện.
Về ô nhiễm môi trường đất, báo cáo giải trình chú ý quan tâm tại 1 số ít khu vực tập trung chuyên sâu sản xuất công nghiệp, làng nghề liên tục có hiện tượng kỳ lạ ô nhiễm sắt kẽm kim loại nặng, như ở xã Thạch Sơn ( huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ), Khu Liên hợp giải quyết và xử lý chất thải Nam Sơn ( huyện Sóc Sơn, TP Thành Phố Hà Nội ), làng nghề tái chế Châu Khê ( thị xã Từ Sơn, tỉnh TP Bắc Ninh ), KCN Hòa Khánh ( TP TP. Đà Nẵng ) … Theo hiệu quả thống kê, do ảnh hưởng tác động trực tiếp từ xả thải, cả nước có khoảng chừng 11 triệu ha đất đang bị thoái hóa và rủi ro tiềm ẩn bị thoái hóa, giảm chất lượng, giảm hiệu suất, ảnh hưởng tác động đến tăng trưởng nông nghiệp, dẫn đến rủi ro tiềm ẩn không bảo vệ bảo mật an ninh lương thực vương quốc và mất cân đối hệ sinh thái, môi trường .
Một nhà máy thải khói đen gây ô nhiễm môi trường tại huyện Củ Chi, TP HCM. Ảnh: HOÀNG TRIỀU
Cũng theo báo cáo giải trình, trong năm 2019, những nguồn ô nhiễm tăng nhanh về số lượng, phát sinh nhiều mô hình chất thải, chất ô nhiễm, trong đó có chất thải nguy cơ tiềm ẩn và những chất ô nhiễm ô nhiễm so với môi trường và con người. Tính đến hết năm 2019, cả nước có 372 KCN đã được xây dựng, trong đó có 280 KCN đã đi vào hoạt động giải trí ; cạnh bên đó có 698 cụm công nghiệp đang hoạt động giải trí. Với 846 đô thị, ước tính hằng ngày phát sinh hơn 7 triệu m3 nước thải hoạt động và sinh hoạt và hơn 35.500 tấn chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt, là nguyên do chính gây ô nhiễm nguồn nước mặt và những yếu tố vệ sinh môi trường khu vực đô thị và vùng lân cận ở nhiều địa phương trên khoanh vùng phạm vi cả nước. Bên cạnh đó, cả nước hiện có 4.575 làng nghề, trong đó nhiều làng nghề để phát sinh những chất ô nhiễm ô nhiễm, đang là những điểm trung tâm về ô nhiễm môi trường ở 1 số ít địa phương, nhất là trên lưu vực sông Cầu, sông Nhuệ – Đáy, mạng lưới hệ thống sông Bắc Hưng Hải ở miền Bắc .Đó là chưa kể ở nhiều địa phương đang sống sót nhiều cơ sở sản xuất – kinh doanh thương mại thuộc mô hình sản xuất công nghiệp có rủi ro tiềm ẩn gây ô nhiễm môi trường cao nằm xen lẫn trong những khu dân cư, khu vực đô thị, kể cả làng nghề. Đây là những cơ sở có lưu giữ hóa chất ô nhiễm hoặc phát sinh chất thải nguy cơ tiềm ẩn, những chất ô nhiễm ô nhiễm gây ô nhiễm môi trường, tác động ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất, đời sống của nhân dân xung quanh. Điển hình là sự cố cháy nổ hóa chất tại Công ty CP Phích nước Rạng Đông ( Thành Phố Hà Nội ) đã ảnh hưởng tác động nghiêm trọng đến chất lượng môi trường, sức khỏe thể chất và đời sống của người dân xung quanh khu vực nhà máy sản xuất .Về tác dụng giải quyết và xử lý vi phạm, báo cáo giải trình cho biết trong năm qua, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tiến hành 17 đoàn thanh – kiểm tra so với gần 400 cơ sở ; qua đó xử phạt vi phạm hành chính trên 55 tỉ đồng. Bộ Công an cũng đã phát hiện 26.640 vụ vi phạm pháp lý về môi trường, với 26.471 tổ chức triển khai, cá thể ; đã chuyển cơ quan CSĐT những cấp ý kiến đề nghị khởi tố 375 vụ, 670 đối tượng người dùng ; xử phạt vi phạm hành chính 21.889 vụ, hơn 308 tỉ đồng .
