Nhằm làm cho công tác làm việc tuyên truyền, giáo dục gương người tốt, việc tốt ngày càng phát huy công dụng sâu rộng trong nhân dân, tháng 6 năm 1968, Bác Hồ đã chỉ huy việc xuất bản sách Người tốt, việc tốt để mỗi người đều hoàn toàn có thể học tập và làm theo. Theo Bác, người tốt, việc tốt ở đâu cũng có, ngành giới nào, địa phương nào, lứa tuổi nào cũng có. Những việc làm của họ, dù nhỏ, nhưng giống như những giọt nước nhỏ thấm vào lòng đất, chảy về một hướng thành suối, thành sông và hợp thành biển cả … có một ý nghĩa lớn lao, bộc lộ niềm tin nghĩa vụ và trách nhiệm cũng như lòng nhân ái ” thương người như thể thương thân “, ” mình vì mọi người ” của nhân dân ta. Những việc làm đó cần được khen thưởng đúng mức để động viên, khuyến khích mọi người nhiệt huyết làm những việc ích nước lợi nhà. Khi trao đổi quan điểm về việc thưởng huy hiệu của mình, Bác nói : ” Ðối với anh hùng, dũng sĩ, chiến sỹ thi đua được Ðảng và Nhà nước khen thưởng thì phải qua nhiều cấp, nhiều ngành xem xét, xét duyệt. Còn với người tốt làm những việc tốt thì việc khen thưởng hoàn toàn có thể đơn thuần hơn. Nếu Trung ương được cho phép Bác làm, thì Bác nghe báo cáo giải trình, đọc báo và chỉ cần tìm hiểu lại một chút ít cho đúng thực sự là Bác hoàn toàn có thể thưởng huy hiệu ” ( 2 ).
Trong nhiều năm Bác đã theo dõi những việc làm tốt hằng ngày của những người bình thường, người thật việc thật trong bộ đội, công nhân, nông dân, trí thức, phụ lão, phụ nữ, thiếu nhi; trong các ngành, các giới, các địa phương, ở miền ngược, miền xuôi và bà con kiều bào mới về nước. Những người đã làm công việc không do mình phụ trách, không vì quyền lợi của bản thân hay của người quen biết.
Gương những em bé gan góc cứu bạn, nhặt được của rơi trả lại người đánh mất, những cụ phụ lão tuổi đã cao nhưng vẫn tích cực trồng cây, những phụ nữ sản xuất giỏi, những chiến sỹ dũng mãnh trong chiến đấu, những bác sĩ, kỹ sư luôn tận tụy với việc làm, những cụ già Việt kiều sau bao năm xa quê nhà, nay quay trở lại Tổ quốc để cùng san sẻ những khó khăn vất vả, cùng gánh vác việc làm đánh Mỹ, cứu nước và thiết kế xây dựng chủ nghĩa xã hội, v.v. Tất cả những việc làm đó đều nói lên niềm tin yêu nước, đạo đức trong sáng và thuần phong mỹ tục của nhân dân ta. Bác cho rằng, cần phải biết tìm ra ưu điểm của mỗi người để khuyến khích, động viên họ, như vậy công dụng giáo dục sẽ cao hơn nhiều. Bác nói : ” Khi nào mà phê bình một người có khuyết điểm thì nên tìm cho ra trong người đó họ đã làm những việc gì tốt, có ích cho xã hội. Ðó là tốt, mặc dầu việc đó nhỏ ” ( 3 ), vì trong mỗi người đều có thiện và ác, do đó cần làm cho phần tốt được nhân lên, phần xấu mất dần đi. Càng có nhiều người làm việc tốt, thì những hành vi cá thể chủ nghĩa, như lười biếng, tham ô, tiêu tốn lãng phí, quan liêu, bè đảng, thiếu dân chủ, thao tác tản mạn không có kế hoạch … sẽ ngày càng ít đi. Ðây là một trong những cách tốt nhất để thiết kế xây dựng Ðảng, thiết kế xây dựng những tổ chức triển khai cách mạng, kiến thiết xây dựng con người mới, đời sống mới. Ðầu tháng 6 năm 1968, Bác đã thao tác với 1 số ít cán bộ Ban Tuyên huấn Trung ương Ðảng về việc làm và xuất bản loại sách Người tốt, việc tốt. Trong những năm 1968 – 1969, Bác đề xuất Ban Bí thư Trung ương Ðảng thông tư cho toàn Ðảng noi gương người tốt để thao tác tốt. Các chiến sỹ Hà Huy Giáp, Lê Xuân Ðồng và một số ít chiến sỹ khác trong Ban Tuyên huấn Trung ương Ðảng đảm nhiệm yếu tố này. Bác rất chăm sóc đến việc học tập và làm theo những tấm gương người tốt, việc tốt, nên đã dặn chiến sỹ Hà Huy Giáp là vào ngày đầu tháng, giờ đầu ngày đến Phủ quản trị báo cáo giải trình với Bác, và ” Nếu cuối tháng chú đi địa phương mà đầu tháng chưa về được thì ước đạt khi nào về thì cho Văn phòng Bác hay để Bác sắp xếp lịch gặp … Khi trở lại thì lên gặp Bác ngay, còn nếu mệt thì cũng cho Bác hay để hoãn lại ” ( 4 ). Gần 5.000 huy hiệu của Bác tặng thưởng cho gương người tốt làm những việc tốt là cơ sở để làm thành những tập sách Người tốt, việc tốt. Theo Bác những tập sách này chỉ để ghi lại những con người và vấn đề đã làm, từ đó thông dụng sâu rộng trong nhân dân, do đó cách viết cần đơn giản và giản dị và đúng thực sự.
Trong ngôi Nhà sàn của Bác tại Phủ Chủ tịch, trên bàn làm việc, trong phòng họp và phòng ngủ của Người đều có các cuốn sách Người tốt, việc tốt. Những tờ báo còn mang bút tích của Bác đánh dấu, ghi rõ khen thưởng huy hiệu cho những người tốt làm việc tốt. Thực hiện ý kiến của Người, giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta đang trong giai đoạn quyết liệt thì những tập sách Người tốt, việc tốt “Vì nước vì dân”, “Thế hệ anh hùng”, “Dũng cảm đảm đang”, “Việc nhỏ nghĩa lớn”, “Hậu phương thi đua với tiền phương”… ra đời đã góp phần vào việc xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa.
Trong kháng chiến, trào lưu người tốt, việc tốt đã góp thêm phần quan trọng động viên toàn dân ta đánh thắng trọn vẹn giặc Mỹ xâm lược và chuẩn bị sẵn sàng con người cho việc kiến thiết xây dựng lại quốc gia sau cuộc chiến tranh. Ngày nay những trào lưu : Ðền ơn đáp nghĩa ; Xây dựng nhà tình nghĩa ; Phụng dưỡng những Mẹ Nước Ta Ánh hùng ; ủng hộ những nạn nhân bị nhiễm chất độc màu da cam ; ủng hộ đồng bào bị thiên tai, lũ lụt ; Xây dựng Quỹ ủng hộ người nghèo ; Thanh niên tình nguyện ; Xây dựng mái ấm gia đình văn hóa truyền thống và Bảo vệ an ninh Tổ quốc … đang được nhân dân cả nước đống ý và tích cực tham gia. Những trào lưu này ngày càng phát huy những truyền thống cuội nguồn tốt đẹp vốn có của dân tộc bản địa ta. Bạn đọc cả nước rất hoan nghênh Báo Nhân Dân, Báo Quân đội Nhân dân và Báo Lao động đã phối hợp tổ chức triển khai cuộc thi viết ” Những tấm gương bình dị mà cao quý “. Ðây là những bài viết về gương những người có việc làm tốt của nhân dân ta ở khắp mọi miền của Tổ quốc, những việc làm mang lại hiệu suất cao thiết thực, góp phần cho sự nghiệp thay đổi quốc gia ( từ năm 1986 đến nay ). Cuộc thi viết này chính là sự tiếp nối việc tuyên truyền ra mắt những tấm gương người tốt, việc tốt trong toàn Ðảng, toàn dân và toàn quân ta của Bác. Trong tiến trình lúc bấy giờ, việc ủng hộ và tham gia tích cực những hoạt động giải trí trên đây chính là tất cả chúng ta đang thực thi lời Bác dạy : Noi gương người tốt để thao tác tốt, góp thêm phần nhỏ bé của mình vào trào lưu thi đua yêu nước của đồng bào cả nước. ————————- 1. Hồ Chí Minh Toàn tập, Nxb. Chính trị vương quốc, TP. Hà Nội, 2000, t. 12, tr. 551.
2. Hồ Chí Minh Toàn tập, Sđd, t.12, tr.548.
3. Hồi ký Hà Huy Giáp, tr. 137. Lưu Kho Tư liệu Bảo tàng Hồ Chí Minh, ký hiệu H25C5 / 11. 4. Hồi ký Hà Huy Giáp, Sđd, tr. 145. Lê Thị Liên ( Bảo tàng Hồ Chí Minh )
