1. Các nội dung cơ bản
* Sự phát sinh sự sống ( 3 giai đoạn ) * Sự tăng trưởng sự sống : + Bức tranh của sự tăng trưởng – 4 sự kiện lớn trong quá trình tăng trưởng sự sống : chuyển đời sống từ nước lên cạn, sự phồn thịnh và diệt vong của bò sát khổng lồ, sự hình thành bộ mặt sinh giới như ngày này, sự phát sinh loài người. – Sự tăng trưởng của sinh vật gắn liền với sự biến hóa về khí hậu và địa chất. – Sự tăng trưởng của sinh vật diễn ra nhanh hơn sự biến hóa về khí hậu và địa chất. * Chiều hướng và nhịp điệu tiến hóa. – Sự phát sinh loài người + Niên đại + Đặc điểm sinh học ( dáng vóc, hộp sọ ) + Đặc điểm xã hội ( công cụ lao động, lối sống )
2. Chuẩn kiến thức, kỹ năng cần đạt
2.1. Kiến thức
– Trình bày được sự phát sinh sự sống trên Trái Đất: Quan niệm hiện đại về các giai đoạn chính: Tiến hóa hóa học, tiến hóa tiền sinh học.- Phân tích được mối quan hệ giữa điều kiện địa chất, khí hậu và các sinh vật điển hình qua các đại địa chất: đại tiền Cambri, đại Cổ sinh, đại Trung sinh và đại Tân Sinh. Biết được một số hóa thạch điển hình trung gian giữa các ngành, các lớp chính trong giới Thực vật và Động vật.- Giải thích được nguồn gốc động vật của loài người dựa trên các bằng chứng giải phẫu học so sánh, phôi sinh học so sánh, đặc biệt là sự giống nhau giữa người và vượn người.- Trình bày được các giai đoạn chính trong quá trình phát sinh loài người, trong đó phản ánh được điểm đặc trưng của mỗi giai đoạn: các dạng vượn người hóa thạch, người tối cổ, người cổ và người hiện đại.
2.2. Kĩ năng
– Sưu tầm tư liệu về sự phát sinh của sinh vật qua các đại địa chất .
– Sưu tầm tư liệu về sự phát sinh loài người .
– Xem phim về sự tăng trưởng của sinh vật hay quá trình phát sinh loài người .
3. Định hướng phương pháp giảng dạy
Tư liệu dạy học chương 3 – Sự phát sinh và phát triển của sự sống trên Trái Đất
Giáo án tham khảo chương 3 – Sự phát sinh và phát triển của sự sống trên Trái Đất
Quá trình phát sinh sự sống trên trái đất trải qua 3 giai đoạn : tiến hóa hóa học, tiến hóa tiền sinh học và tiến hóa sinh học
I. Tiến hóa hóa học
Giai đoạn tiến hóa hóa học gồm 3 bước :
1. Sự hình thành các chất hữu cơ đơn giản từ chất vô cơ
– Trong khí quyển nguyên thủy của trái đất ( được hình thành cách đây khoảng chừng 4,5 tỉ năm ) có chứa các khí như hơi nước, khí CO2, NH3, và rất ít khí nitơ … Khí ôxi chưa có trong khí quyển nguyên thủy .- Dưới tác động ảnh hưởng của nhiều nguồn nguồn năng lượng tự nhiên, các chất vô cơ đã hình thành các chất hữu cơ đơn thuần gồm 2 nguyên tố C, H rồi đến các hợp chất có 3 nguyên tố C, H, O và 4 nguyên tố C, H, O, N .- Sự hình thành các chất hữu cơ từ các chất vô cơ đã được chứng tỏ bằng thực nghiệm bởi standley Miller ( 1953 ) .
2. Sự hình thành các đại phân tử từ những chất hữu cơ đơn giản
– Các chất hữu cơ đơn thuần hòa tan trong các đại dương nguyên thủy, trên nền đáy bùn sét của đại dương, chúng hoàn toàn có thể được cô đọng lại và hình thành các chất trùng hợp như prôtêin và axit nucleic .- Nhiều thực nghiệm đã chứng tỏ sự trùng hợp ngẫu nhiên của các đơn phân, các axit amin, thành các đại phân tử prôtêin trên nền bùn sét nóng .
3. Sự hình thành các đại phân tử tự nhân đôi
– Hiện nay người ta giả thiết rằng, phân tử có các năng lực tự nhân đôi Open tiên phong là ARN. Chúng hoàn toàn có thể tự nhân đôi không cần đến sự tham gia của enzim .Nhiều thí nghiệm chứng tỏ rằng các nuclêôtit hoàn toàn có thể tự tổng hợp thành các phân tử ARN mà không cần đến enzim .- Trong quá trình tiến hóa tiên phong, ARN được dùng làm phân tử lưu giữ thông tin di truyền, về sau, công dụng này được chuyển cho ADN, còn công dụng xúc tác được chuyển cho prôtêin và ARN chỉ đóng vai trò truyền đạt thông tin di truyền như lúc bấy giờ.
II. Tiến hóa tiền sinh học
– Sự Open các đại phân tử ARN, ADN cũng như prôtêin chưa bộc lộ sự sống. Sự sống chỉ biểu lộ khi có sự tương tác của các đại phân tử đó trong một tổ chức triển khai nhất định là tế bào. Sự Open các tế bào nguyên thủy – tức là sự tập hợp của các đại phân tử trong một mạng lưới hệ thống mở, có màng lipôprôtêin bảo phủ ngăn cách với thiên nhiên và môi trường ngoài nhưng có năng lực trao đổi chất với môi trường tự nhiên là bước khởi đầu thiết yếu cho sự Open khung hình sống đơn bào tiên phong .- Các nhà thực nghiệm cũng đã chứng tỏ rằng một hệ như vậy hoàn toàn có thể được hình thành ngẫu nhiên từ các đại phân tử ở dạng các giọt côaxecva hoặc giọt cầu trong phòng thí nghiệm .
III. Tiến hóa sinh học
– Từ các tế bào nguyên thủy, dưới tác động ảnh hưởng của tinh lọc tự nhiên ( trên cơ sở đột biến trong gen và tinh lọc của thiên nhiên và môi trường ) sẽ tiến hóa hình thành nên các khung hình đơn bào đơn thuần – tế bào sinh vật nhân sơ cách đây 3.5 tỉ năm .- Từ tế bào nhân sơ tổ tiên sẽ tiến hóa thành các sinh vật nhân sơ và nhân thực .- Sự tiến hóa sinh học diễn ra cho đến thời nay và tạo ra hàng loạt sinh giới thời nay.
Luyện Bài tập trắc nghiệm môn Sinh lớp 12 – Xem ngay
>> Luyện thi TN THPT & ĐH năm 2022 trên trang trực tuyến Tuyensinh247.com. Học mọi lúc, mọi nơi với Thầy Cô giáo giỏi, đầy đủ các khoá: Nền tảng lớp 12; Luyện thi chuyên sâu; Luyện đề đủ dạng; Tổng ôn chọn lọc.
Trang chủ Sách ID Khóa học không tính tiền
Luyện thi ĐGNL và ĐH 2023
I. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
Sự sống là thuộc tính của khung hình sống, không phải do lực thần bí nào tạo ra mà được phát sinh và tăng trưởng, tiến hóa trên chính Trái Đất từ quá trình phức tạp hóa các hợp chất của carbon, dưới tác động ảnh hưởng của các yếu tố tự nhiên qua nhiều giai đoạn tiếp nối đuôi nhau nhau. Quá trình phát sinh sự sống gồm các giai đoạn : tiến hóa hóa học, tiến hóa tiền sinh học và tiến hóa sinh học .
A. Tiến hóa hóa học
Giai đoạn tiến hóa hóa học gồm có quá trình hình thành các đại phân tử tự nhân đôi qua 3 bước : sự hình thành các chất hữu cơ đơn thuần từ các chất vô cơ, sự hình thành các đại phân tử từ các hợp chất hữu cơ đơn thuần và sự hình thành các đại phân tử tự nhân đôi .
1. Sự hình thành các chất hữu cơ đơn giản.
– Trong khí quyển nguyên thủy Trái Đất ( được hình thành cách đây 4,6 tỉ năm ) có chứa các khí như hơi nước, Carbonic, ammoniac và rất ít khí nito … Khí oxi chưa có trong khí quyển nguyên thủy .
– Dưới ảnh hưởng tác động của nhiều nguồn nguồn năng lượng tự nhiên ( bức xạ nhiệt của Mặt Trời, phóng điện trong khí quyển, hoạt động giải trí của núi lửa, phân rã của các nguyên tố phóng xạ … ), các chất vô cơ đã hình thành các hợp chất hữu cơ đơn thuần gồm 2 nguyên tó C và H như carbonhydro ; những hợp chất hữu cơ gồm 3 nguyên tố C, H, O như saccarid và lipid ; những hợp chất hữu cơ 4 nguyên tố C, H, O, N như acid amin và nucleotide là các đơn phân của các chất trùng hợp protein và acid nucleic .
– Sự hình thành các hợp chất hữu cơ từ các hợp chất vô cơ đã được chứng tỏ bằng thực nghiệm. Năm 1953, Stanley Miller đã tổng hợp được các chất hữu cơ khác nhau, kể cả các acid amin từ các khí vô cơ ( gần giống với khí quyển nguyên thủy ) dưới ảnh hưởng tác động của tia lửa điện. Về sau, nhiều nhà khoa học đã lặp lại thí nghiệm của Miller và đã thu được nhiều hợp chất hữu cơ khác nhau gồm các saccarid, lipid, 20 acid amin, các nucleotide kể cả ATP. Các nhà khoa học cũng đã tìm thấy các chất hữu cơ trong các đám mây thiên hà như trong các thiên thạch rơi xuống Trái Đất. Điều này chứng tỏ rằng các chất hữu cơ hoàn toàn có thể có nguồn gốc ngoài hành tinh .
2. Sự hình thành các đại phân tử từ các hợp chất hữu cơ đơn giản
– Các chất hữu cơ đơn thuần hòa tan trong các đại dương nguyên thủy, trên nền đáy bùn sét của đại dương, chúng hoàn toàn có thể được đọng lại và hình thành các chất trùng hợp như protein và acid nucleic .
– Nhiều thực nghiệm đã chứng tỏ sự trùng hợp ngẫu nhiên của các đơn phân, các acid amin thành các đại phân tử protein trên nền bùn sét nóng .
3. Sự hình thành các đại phân tử tự nhân đôi.
Hiện nay, người ta giả thiết rằng, phân tử tự nhân đôi Open tiên phong là acid ribonucleic ( ARN ). Chúng hoàn toàn có thể tự nhân đôi không cần sự tham gia của các enzyme ( protein ). Nhiều thí nghiệm đã chứng tỏ rằng các đơn phân nucleotide hoàn toàn có thể tự tập hợp để hình thành các đoạn ngắn ARN mà không cần đến enzyme. Hơn nữa, lúc bấy giờ trong tế bào, ARN hoàn toàn có thể đóng vai trò là chất xúc tác sinh học như enzym ( được gọi là ribozym ). Trong quá trình tiến hóa tiên phong, ARN được dùng làm phân tử lưu giữ thông tin di truyền, về sau, tính năng này được chuyển cho ADN, còn công dụng xúc tác được chuyển cho protein và ARN chỉ đóng vai trò phân tử truyền đạt thông tin di truyền như ngày này .
B. Tiến hóa tiền sinh học
Sự Open các đại phân tử ARN, ADN cũng như protein chưa bộc lộ sự sống. Sự sống chỉ bộc lộ khi có sự tương tác của các đại phân tử đó trong 1 tổ chức triển khai nhất định là tế bào. Sự Open các tế bào nguyên thủy – tức là sự tập hợp của các đại phân tử trong 1 mạng lưới hệ thống mở, có màng lipoprotein phủ bọc ngăn cách với thiên nhiên và môi trường ngoài, nhưng có năng lực trao đổi chất với môi trường tự nhiên là bước khởi đầu thiết yếu cho sự Open khung hình sống đơn bào tiên phong. Các nhà thực nghiệm cũng đã chứng tỏ được rằng : Trong 1 hệ như vậy, hoàn toàn có thể được hình thành ngẫu nhiên từ các đại phân tử ở dạng các giọt coaxecva hoặc giọt cầu trong phòng thí nghiệm .
C. Tiến hóa sinh học
Từ các tế bào nguyên thủy, dưới ảnh hưởng tác động của tinh lọc tự nhiên ( trên cơ sở đột biến trong gen và tinh lọc của thiên nhiên và môi trường ) sẽ tiến hóa hình thành nên các khung hình đơn bào đơn thuần – tế bào sinh vật nhân sơ cách đây khoảng chừng 3,5 tỉ năm. Từ tế bào nhân sơ tổ tiên sẽ tiến hóa cho ra các dạng cơ thể nhân sơ khác cũng như các dạng cơ thể nhân thực, tiên phong là đơn bào nhân thực ( Open cách đây khoảng chừng 1,5 – 1,7 tỉ năm ), sau đó là đa bào nhân thực ( Open cách đây khoảng chừng 670 triệu năm ). Sự tiến hóa sinh học diễn ra cho đến ngày này và tạo ra hàng loạt sinh giới lúc bấy giờ .
II. CÁC DẠNG BÀI TẬP
Bài 1:
Trình bày ý niệm của Oparin về sự hình thành các chất hữu cơ đơn thuần trong giai đoạn tiến hóa hóa học .
Hướng dẫn giải
Trái Đất hình thành cách đây 4,5 tỉ năm. Trong khí quyển nguyên thủy của Trái Đất chứa các khí như hơi nước, khí cacbônic, khí amôniac, rất ít khí nitơ … và chưa có khí ôxi .
– Do tác động ảnh hưởng của các nguồn nguồn năng lượng tự nhiên gồm bức xạ nhiệt của mặt trời, sự phóng điện qua khí quyển, hoạt động giải trí của núi lửa, sự phân rã của các guyên tố phóng xạ … là điều kiện kèm theo để các nguyên tố nhẹ nổi trên mặt phẳng thạch quyển như C, H, O, N kết hợp thành các hợp chất vô cơ, sau đó là các hợp chất hữu cơ .
• Sự tích hợp giữa hai nguyên tố C và H tạo ra các hiđrôcacbon .
• Sự tích hợp giữa ba nguyên tố C, H và O tạo ra các hợp chất saccarit và lipit .
• Sự tích hợp giữ 4 nguyên tố C, H, O và N tạo ra các axit amin và nuclêôtit .
– Trong thực nghiệm, Stanley Miller ( 1953 ) cho tia lửa điện phóng qua hỗn hợp các chất vô cơ gồm hơi nước, CO2, NH3, CH4 đã tạo ra các axit amin .
– Như vậy, tiến hóa hóa học là giai đoạn tổng hợp chất hữu cơ bằng con đường hóa học. Thực chất của giai đoạn này là sự tiến hóa các hợp chất chứa cacbon theo trình tự : C → CH → CHO → CHON .
Bài 2:
Tại sao nói : Kết thúc giai đoạn tiến hóa tiền sinh học là sự sinh ra của các tế bào sống được tiến hóa đến thời nay ?
Hướng dẫn giải
ARN, ADN và prôtêin là thành phần cấu trúc quan trọng của vật thể sống, chưa biểu lộ sự sống .
– Sự sống chỉ có thể xuất hiện khi các đại phân tử sinh học nói trên tập hợp trong hệ thông mở, được bao bọc bởi màng lipôprôtêit.
– Thực nghiệm cho thấy từ các hợp chất hữu cơ gọi là côaxecva và đã ngẫu nhiên hình thành màng, có năng lực trao đổi chất và tự tái bản .
Các tế bào nguyên thủy hình thành trong nước, do tác động ảnh hưởng tinh lọc của tự nhiên hình thành các tế bào dị dưỡng tiên phong. Cũng do tinh lọc tự nhiên, Open diệp lục và sinh ra phương pháp tự dưỡng, sau đó hình thành tầng ôzôn, sự sống phát tán lên cạn và tăng trưởng cho đến nay qua giai đoạn tiến hóa sinh học.
|
