Phố Nguyễn Thiện Thuật mang tên người anh hùng Bãi Sậy ; nay thuộc phường Đồng Xuân, Q. Hoàn Kiếm, TP.HN, cách Hồ Gươm chừng 800 m về hướng bắc. Phố dài 216 m, đầu phía bắc giáp ngã tư Hàng Khoai – Nguyễn Thiếp, phía nam giáp ngã tư Hàng Chiếu – Hàng Giày, đoạn giữa giáp những phố Cao Thắng, Cầu Đông và Thanh Hà .
Phố Nguyễn Thiện Thuật vốn ở trên đất thôn Tiền Trung, tổng Hậu Túc, huyện Thọ Xương cũ. Đoạn giữa phố nay có chợ búa, những căn hộ chung cư cao cấp và trường học đông đúc nhưng trước kia từng là con hồ Đồng Xuân, bị lấp vào cuối thế kỷ 19. Năm 1892 có hãng Bourgouin-Meiffre được phép đến đây thiết kế xây dựng một nhà máy sản xuất sản xuất sợi bông, dân gọi là xí nghiệp sản xuất Bắc Qua .
Năm 1918, nhà máy Bắc Qua bị sáp nhập vào nhà máy dệt Nam Định, xưởng và nhà kho bị phá bỏ, trở thành bãi đất trống. Những thập niên 1920, 1930, phong trào thể dục thể thao phát triển, bãi Bắc Qua trở thành một sân tập và thi đấu, gọi là “Stade Lepage” (sân vận động Lepage).
Bãi đá bóng được làm hàng rào ngăn tử tế nên con đường đất đi ngang trước sân vận động dần hình thành và mang tên “ Rue Lepage ” ( phố Lepage ). Tuy được gọi là phố tuy nhiên thời kỳ đầu chưa xây gì mấy, lối thông sang Hàng Chiếu cũng chỉ là một ngõ hẹp, đêm hôm thường ít người qua lại. Sau này mới có nhà cửa nhưng đa phần tập trung chuyên sâu dân nghèo tựa như như dân xóm Thanh Hà sát cạnh .
Năm 1945 phát xít Nhật thay máu chính quyền Pháp ở Đông Dương, thị trưởng Thành Phố Hà Nội là Trần Văn Lai đổi tên Rue Lepage thành phố Tán Thuật. Cuối năm 1946 chiến sự bùng nổ, bãi Bắc Qua trở thành chiến hào. Ngày quân Pháp tiến công chợ Đồng Xuân, chúng đã bắn đại bác và cho xe tăng từ bờ sông Hồng đánh vào qua bãi bóng. Cả khu vực bị phá tan tành .
Thời tạm chiếm ( 1948 – 1954 ), bãi Bắc Qua được sửa sang thành nơi họp chợ của những người kinh doanh ở bên Gia Lâm sang. Đó là một cái chợ nổi tiếng, nhiều người sống ở thành phố cổ thường đến đây để mua những thứ hàng vừa thiết yếu vừa tương thích với tầm trung. Chợ họp ở quanh ngã ba Nguyễn Thiện Thuật – Cao Thắng, lúc đầu còn thoáng rộng vì nhà cửa đa phần mới chỉ được thiết kế xây dựng ở phía giáp phố Hàng Chiếu .
Từ ngày Giải phóng Thủ đô đến nay, phố mang tên đầy đủ của nhà yêu nước Nguyễn Thiện Thuật (1844 – 1926), quê làng Xuân Dục, huyện Đường Hào, tỉnh Hưng Yên. Lớn lên giữa lúc Pháp bắt đầu xâm lược, ông thi đỗ cử nhân năm 1871, lĩnh chức Tán tương quân vụ Hải Dương năm 1879. Năm 1881 ông giữ chức Chánh sứ sơn phòng Hưng Hóa kiêm Tán tương quân vụ Sơn Tây.
Ngày 25-8-1883 triều đình Huế ký hiệp ước Harmand, vua Hiệp Hòa gọi Nguyễn Thiện Thuật về kinh nhưng ông không tuân lệnh mà theo Nguyễn Quang Bích ( 1832 – 1890 ) liên tục chống Pháp. Ngày 12-4-1884 Hưng Hóa bị chiếm, ông lại lên TP Lạng Sơn tham gia nghĩa quân của Lã Xuân Oai ( 1838 – 1891, chí sĩ tiên phong ở tù Côn Đảo ). Tháng 2-1885, Pháp chiếm Thành Phố Lạng Sơn, hai ông phải lánh sang Trung Quốc. Tháng 7-1885 Huế thất thủ, vua Hàm Nghi chạy ra Cam Lộ ( Quảng Trị ) và hạ chiếu Cần Vương. Nguyễn Thiện Thuật quay trở lại địa thế căn cứ Bãi Sậy ( Hưng Yên ) thay Đinh Gia Quế mới mất, chỉ huy du kích diệt địch. Ông liên kết với những nhóm khác nên được vua phong làm Bắc Kỳ Hiệp thống quân vụ đại thần .
Năm 1888, Hoàng Cao Khải chỉ huy đánh Bãi Sậy điên cuồng. Trước tình thế khó khăn vất vả, Nguyễn Thiện Thuật trao quyền chỉ huy cho em là Nguyễn Thiện Kế để vượt biên giới sang Trung Quốc tìm những thủ lĩnh phái kháng chiến như Tôn Thất Thuyết, Lưu Vĩnh Phúc v.v. bàn cách tăng viện. Việc không thành do triều đình nhà Thanh sợ Pháp. Tiếp đó ông bị bệnh, đành phải lần lữa sống ở đất khách quê người rồi sau cuối mất ở Nam Ninh, thủ phủ tỉnh Quảng Tây .
Hòa bình trở lại, phố Nguyễn Thiện Thuật dần dần được mở mang và phát triển cùng với các chợ Đồng Xuân, Bắc Qua, Cầu Đông, Hàng Giầy liền kề hoặc xa hơn một chút như các chợ Gầm Cầu, Long Biên. Ngày nay nơi đây rất tấp nập, nhất là ở những đoạn có các cửa hàng, chung cư và trường học. Đặc biệt có cả chợ đêm, họp thường xuyên ngay trên phố, chủ yếu buôn bán thực phẩm.
Đến nay, phố Nguyễn Thiện Thuật vẫn chưa có những biến hóa thật lớn. Đáng kể chỉ có việc lan rộng ra chợ Đồng Xuân, rồi dãy nhà bên số lẻ từ cuối phố Cao Thắng đến giáp phố Hàng Khoai đã bị phá dỡ và bỏ phí nhiều năm ròng để chờ xây thêm một TT thương mại nữa, sau khi bên số chẵn đã có một TT thương mại mang tên Chợ Cầu Đông ở đầu phố Cầu Đông .
[ embeddoc url = ” / wp-content / uploads / 2018 / 01 / Pho-Nguyen-Thien-Thuat. docx ” width = ” 0 px ” height = ” 0 px ” tải về = ” all ” viewer = ” microsoft ” text = ” Tải xuống : pho nguyen thien thuat.docx ” ]
Hits : 356
