TP HCMNhà máy bị giảm đơn hàng gật đầu chịu lỗ, vay mượn, chậm trả tiền nguyên phụ liệu … để dành tiền thưởng cuối năm cho công nhân .Hơn tuần qua, ban giám đốc Công ty giày dép V.P ở Q. Bình Tân tổ chức triển khai nhiều cuộc họp để tìm cách xoay được nguồn tiền thưởng Tết cho gần 400 công nhân. Với giải pháp thưởng một tháng lương, nhà máy sản xuất cần vào khoảng chừng 2,8 tỷ đồng .Sản phẩm của công ty đa phần xuất đi châu Âu, Tây Ban Nha. Tuy nhiên, từ tháng 10 đến nay đơn hàng giảm gần 40 %. Lãnh đạo nhà máy sản xuất cho biết nếu theo kế hoạch sản xuất trước đó, những đơn hàng sẽ hoàn thành xong vào tháng 11 với điều kiện kèm theo quá trình như thông thường, tổ chức triển khai tăng ca. Do đó, để tạo việc cho lao động đến tháng 1 năm sau, công ty chỉ tổ chức triển khai đi ca hành chính. Việc này kéo chi phí sản xuất tăng cao .
Công nhân sản xuất giày ở TP HCM trong giờ làm việc. Ảnh: Lê Tuyết
Đại diện xí nghiệp sản xuất lý giải do lê dài thời hạn sản xuất nên tiền điện, nước, ngân sách cho nhân công cao, doanh thu đơn hàng giảm mạnh. Trong khi đó nhiều đơn hàng hoàn thành xong, người mua không làm thủ tục nhận, giao dịch thanh toán chậm .Phía xí nghiệp sản xuất nói rằng tình hình tệ hơn năm ngoái. Khi dịch bùng phát gần giữa năm 2021, công ty dừng hoạt động giải trí gần 4 tháng nhưng kinh tế tài chính ổn hơn giờ đây. Bởi công nhân được nhà nước trợ giúp, người mua tương hỗ, chủ đất giảm tiền thuê mặt phẳng. Trong khi năm nay, cả quý 4 không có đơn hàng nhưng toàn bộ ngân sách trên doanh nghiệp phải xoay .” Thêm khoản thưởng Tết, lệch giá năm nay sẽ xuống âm “, đại diện thay mặt công ty nói. Tuy nhiên, khoản thưởng này đã được đưa vào thỏa ước lao động tập thể nên công ty vẫn thực thi. Để có tiền thưởng Tết, ban giám đốc thuyết phục nhà phân phối nguyên phụ liệu lê dài thời hạn thanh toán giao dịch, chờ công ty tịch thu nợ công. Các thành viên trong ban chỉ huy xoay xở mượn thêm từ nhiều nguồn .” Khó khăn bủa vây nhưng phải cố vì giờ đây công nhân cũng rất khó. Mình đối xử tệ, không có thưởng là họ bỏ hết. Khi đơn hàng phục sinh xí nghiệp sản xuất sẽ không có người “, đại diện thay mặt công ty nói .Cố gắng có thưởng Tết cho công nhân cũng là tiềm năng mà ban giám đốc Công ty Trách Nhiệm Hữu Hạn May mặc Dony ở Q. Tân Bình, đặt ra. Do ảnh hưởng tác động chung, từ tháng 8, công ty bị giảm 20 % đơn hàng trong mảng đồng phục và 50 % đơn hàng mảng thời trang. Suốt thời hạn qua, doanh nghiệp hoạt động giải trí gần như không có doanh thu, hàng loạt ngân sách bù đắp sản xuất và bảo vệ thu nhập cho công nhân .Ông Phạm Quang Anh, giám đốc công ty, nói doanh nghiệp có hai giải pháp thưởng Tết một tháng hoặc nửa tháng lương, tùy thuộc vào nguồn tiền lúc trả thưởng. Nhà máy đang xoay kinh phí đầu tư, trong đó quan trọng là tịch thu nợ công những đơn hàng đã xuất .
“Công nhân nào cũng mong được thưởng nhiều nhưng khả năng tài chính của mình có hạn”, ông Quang Anh nói. Giai đoạn này nhà máy chấp nhận lỗ, không lợi nhuận nhưng trong giới hạn nhất định vì phải bảo toàn tài chính để năm sau đi tiếp.
Công nhân thao tác tại xưởng công ty may mặc Dony. Ảnh : Quỳnh Trần
Bà Nguyễn Thị Thủy, Phó quản trị công đoàn Dệt may Nước Ta, cho biết qua nắm thông tin bắt đầu, những doanh nghiệp phía Nam thuộc tập đoàn lớn với khoảng chừng 50.000 lao động sẽ có mức thưởng 1-1, 5 tháng lương. Mức này chỉ bằng 50% so với năm ngoái khi những nhà máy sản xuất thưởng trung bình cho công nhân hai tháng, nhiều doanh nghiệp thưởng 3-4 tháng do lệch giá tốt .Từ quý 3 đến nay, đơn hàng những nhà máy sản xuất may giảm, riêng công ty sợi, dệt khó khăn vất vả từ đầu năm. Để tạo việc làm cho công nhân, nhiều nơi phải tận dụng tổng thể nguyên phụ liệu sẵn có, tìm thêm thị trường trong nước. Tuy nhiên, hàng bán không được nhiều, số lượng lưu kho lớn. Số khác phải cho lao động nghỉ giãn cách, trả 180.000 đồng mỗi ngày. Nhiều xí nghiệp sản xuất cho biết năng lực chỉ gồng đến hết tháng 12. Đầu năm sau đơn hàng không phục sinh, họ phải tính giải pháp khác .” Dù thưởng Tết giảm hơn 50% nhưng đó là sự nỗ lực rất lớn “, bà Thủy nói. Những doanh nghiệp có tích góp vẫn sẽ thưởng Tết cho công nhân, tuy nhiên những nhà máy sản xuất quá khó khăn vất vả sẽ chỉ tượng trưng 1-2 triệu đồng .Ông Trần Việt Anh, Phó chủ tịch Thương Hội doanh nghiệp TP TP HCM ( HUBA ), nói rằng năm nay những doanh nghiệp sản xuất hàng thiết yếu sẽ có mức thưởng Tết ổn vì tình hình kinh doanh thương mại không bị ảnh hưởng tác động nhiều. Nhưng với những ngành như dệt may, da giày … nhóm hàng thuộc về nhu yếu thì khó khăn vất vả hơn rất nhiều do đơn hàng giảm mạnh .Theo ông Việt Anh, những doanh nghiệp đang nỗ lực duy trì lương, thưởng cho người lao động. Với những nơi có đơn hàng vừa đủ vẫn sẽ có thưởng Tết tốt, còn lại sẽ nỗ lực duy trì một tháng lương. ” Lao động giờ đây cần được ưu tiên số 1 “, chỉ huy HUBA nói .
Ông Phạm Chí Tâm, Phó chủ tịch Liên đoàn lao động TP HCM, cho biết trong 3 tháng cuối năm 2022, ảnh hưởng lạm phát ở nhiều nước khiến chi phí nguyên vật liệu tăng, trong khi tổng cầu của thế giới giảm. Một số nhãn hàng hủy hợp đồng, giảm đơn hàng khiến nhiều doanh nghiệp trong nước gặp khó khăn, nhất là ngành chế biến gỗ, da giày, dệt may… Công nhân phải nghỉ việc luân phiên, ứng phép năm 2023, chấm dứt hợp đồng lao động.
Phía liên đoàn lao động dự báo tình hình khó khăn vất vả nên một số ít doanh nghiệp không thưởng Tết và lương tháng 13 cho người lao động. Thời gian qua, tổ chức triển khai công đoàn đã tham gia với chủ doanh nghiệp thiết kế xây dựng giải pháp chi trả lương, thưởng Tết, những khoản phúc lợi khác cho công nhân. Các cấp công đoàn dành khoảng chừng 140 tỷ đồng trợ giúp, chăm sóc Tết cho người khó khăn vất vả .
Lê Tuyết
