PHÒNG, CHỐNG VI PHẠM PHÁP LUẬT VỀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
MỞ ĐẦU
Hiện nay, môi trường đang là vấn đề nóng được cả thế giới quan tâm bởi
những ảnh hưởng tác động vô cùng to lớn của nó so với đời sống, sản suất, sự sống sót và
phát triển của con người. Tuy nhiên tình trạng ô nhiễm môi trường đang diễn ra
ngày càng trầm trọng, chưa khi nào lượng chất thải, rác thải lại nhiều như hiệnnay, đặc biệt quan trọng là ở những vùng nông thôn. Đây cũng chính là điều kiện kèm theo thuận tiện đểruồi, muỗi, những ký sinh trùng gây bệnh phát sinh, phát tán vào không khí, thấmsâu vào nguồn nước ngầm. Ngoài ra, thực trạng sử dụng hóa chất trong sản xuấtnông nghiệp như phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật cũng ảnh hưởng tác động rấtlớn đến môi trường sống của tất cả chúng ta hiện tại cũng như vĩnh viễn gây nên nhiềucăn bệnh nguy khốn cho con người như : Các khối u, dị tật bẩm sinh, ung thư ,xảy thai và rất nhiều những dịch bệnh khác .Phạm vi bài giảng trình làng 1 số ít kỹ năng và kiến thức cơ bản về lý luận và thựctiễn của việc phòng chống vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường. Từ đó xácđịnh rõ nghĩa vụ và trách nhiệm của sinh viên trong việc góp thêm phần phòng, chống vi phạmpháp luật về bảo vệ môi trường .Bài giảng được biên soạn theo tài liệu của Vụ Giáo dục đào tạo Quốc phòng và An ninh, Bộ giáo dục và Đào tạo ( Tài liệu tập huấn GDQP&AN năm 2020 )I. NHẬN THỨC CHUNG VỀ VI PHẠM PHÁP LUẬT VỀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
A. KHÁI NIỆM, VAI TRÒ VÀ QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
1. Khái niệm, vai trò của pháp luật trong công tác bảo vệ môi trường
a) Khái niệm:
- Bảo vệ môi trường : Là hoạt động giữ gìn, phòng ngừa, hạn chế các tác
động xấu đến môi trường; ứng phó sự cố môi trường; khắc phục ô nhiễm, suy
thoái, cải thiện, phục hồi môi trường; khai thác, sử dụng hợp lý tài nguyên thiên
nhiên nhằm giữ môi trường trong lành.
Đây là nội dung cơ bản không thể tách rời trong đường lối, chủ trương
và kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội của Đảng, Nhà nước, các cấp, các ngành,
là cơ sở quan trọng để phát triển bền vững và thực hiện thành công sự nghiệp
công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
– Pháp luật về bảo vệ môi trường: Là hệ thống các văn bản pháp luật quy
định những quy tắc xử sự do Nhà nước ban hành hoặc thừa nhận nhằm giữ gìn,
phòng ngừa, hạn chế các tác động xấu đến môi trường; ứng phó sự cố môi
trường; khắc phục ô nhiễm, suy thoái, cải thiện, phục hồi môi trường; khai thác,
sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên nhằm giữ môi trường trong lành.
b) Vai trò của pháp luật trong công tác bảo vệ môi trường:
– Pháp luật quy định những quy tắc xử sự mà con người phải thực hiện
khi khai thác và sử dụng các yếu tố (thành phần) của môi trường.
Môi trường vừa là điều kiện sống, vừa là đối tượng tác động hàng ngày
của con người. Sự tác động đó làm thay đổi rất nhiều hiện trạng của môi trường
theo chiều hướng làm suy thoái môi trường, chính vì lý do đó mà con người cần
phải có ý thức trách nhiệm trong việc khai thác, sử dụng các yếu tố (thành phần)
của môi trường có tính định hướng. Pháp luật với tư cách là công cụ điều tiết các
hành vi của các thành viên trong xã hội có tác dụng rất to lớn trong việc định
hướng quá trình khai thác và sử dụng môi trường. Các chế định hay điều luật cụ
thể quy định những quy tắc xử sự buộc mỗi cá nhân, tổ chức phải tuân theo
những quy định đó.
– Pháp luật xây dựng hệ thống các quy chuẩn môi trường, tiêu chuẩn môi
trường để bảo vệ môi trường.
– Phát luật quy định các chế tài hình sự, kinh tế, hành chính, dân sự buộc
các cá nhân, tố chức phải thực hiện đầy đủ các yêu cầu đòi hòi pháp luật trong
việc khai thác, sử dụng các yếu tố của môi trường.
– Pháp luật quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan, tố
chức, cá nhân tham gia bảo vệ môi trường.
– Giải quyết các tranh chấp liên quan đến bảo vệ môi trường.
2. Quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường
a) Pháp luật về tổ chức, quản lý các hoạt động bảo vệ môi trường.
– Hiến pháp (1980, 1992, 2013) quy định về công tác bảo vệ môi trường.
– Luật, Pháp lệnh quy định về bảo vệ môi trường.
– Nghị định, Nghị quyết, Quyết định của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
– Các văn bản hướng dẫn của các Bộ, cơ quan ngang bộ, Ủy ban nhân
dân các cấp về công tác bảo vệ môi trường.
b) Pháp luật xử lý vi phạm trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.
– Xử lý hình sự.
– Xử lý vi phạm hành chính.
– Xử lý trách nhiệm dân sự trong bảo vệ môi trường.
B. KHÁI NIỆM, DẤU HIỆU CỦA VI PHẠM PHÁP LUẬT VỀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
1. Khái niệm
Dưới góc tội phạm học và phòng ngừa tội phạm, vi phạm pháp luật về
bảo vệ môi trường được tiếp cận bao gồm cả tội phạm về môi trường và vi phạm
hành chính về bảo vệ môi trường. Theo đó:
– Tội phạm về môi trường: Là hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy
định trong Bộ luật hình sự, do người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp
nhân thương mại thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý xâm phạm đến các quy định
của Nhà nước về bảo vệ môi trường, xâm phạm đến các thành phần của môi
trường làm thay đối trạng thái, tính chất của môi trường gây ảnh hưởng xấu tới sự
thủy lợi, đê điều, khu công trình phòng, chống thiên tai, khu công trình bảo vệ, khai thác, sử dụng, quan trắc, giám sát tài nguyên nước, khu công trình phòng, chống và khắc phục hậu quả mối đe dọa do nước gây ra ; Khoan, đào thăm dò, khảo sát, khai thác đất, đá, cát sỏi, tài nguyên, nước dưới đất trái phép ; Sử dụng chất nổ, gây nổ, gây cháy trong khoanh vùng phạm vi bảo vệ khu công trình thủy lợi, đê điều, khu công trình phòng, chống thiên tai, khu công trình bảo vệ, khai thác, sử dụng, quan trắc, giám sát tài nguyên nước, khu công trình phòng, chống và khắc phục hậu quả mối đe dọa do nước gây ra, trừ trường hợp có giấy phép hoặc trường hợp khẩn cấp do luật định ; Vận hành hồ chứa nước không đúng quá trình quản lý và vận hành hồ chứa, quy trình tiến độ quản lý và vận hành liên hồ chứa ; quản lý và vận hành khu công trình phân lũ, làm chậm lũ không đúng với quy trình tiến độ, quy chuẩn kỹ thuật được cho phép, trừ trường hợp đặc biệt quan trọng triển khai theo quyết định hành động của người có thẩm quyền. * Tội hủy hoại nguồn lợi thủy hải sản ( Điều 242 ), gồm có những hành vi : Sử dụng chất độc, chất nổ, những hoá chất khác, dòng điện hoặc những phương tiện đi lại, ngư cụ khác bị cấm để khai thác thuỷ sản hoặc làm huỷ hoại nguồn lợi thuỷ sản. Dùng chất độc, chất nổ, những hoá chất khác, để khai thác thuỷ sản là hành vi dùng những loại bom, mìn, thủ pháo, bộc phá, lựu đạn, thuốc trừ sâu, thuốc diệt chuột, những chất hoá học vô cơ và hữu cơ để đánh bắt cá những loại thuỷ sản dưới nước như : dùng mìn ném xuống biển làm cho cá chết, dùng thuốc trừ sâu đổ xuống sông làm cho cá chết ; Dùng dòng điện để khai thác thuỷ sản dùng dòng điện chạy qua nước để thủy hải sản bị điện giật chết như : dùng bình ắc quy cho dòng điện chạy qua nước làm cho cá bị điện giật chết ; câu móc điện và cho dòng điện chạy qua nước để cá hoặc những loài thuỷ sản bị điện giật chết ; Khi dùng chất độc, chất nổ, những hoá chất khác hoặc dùng điện để đánh bắt cá thuỷ sản thường làm cho thủy hải sản chết hàng loạt không phân biệt loài nào, lớn hay bé, hoàn toàn có thể có loài nặng hàng chục ki-lô – gam, có loài chỉ nhỏ như con tép không chỉ huỷ diệt nguồn thuỷ sản mà còn huỷ hoại cả môi trường thuỷ sản ; Dùng những phương tiện đi lại, ngư cụ bị cấm để khai thác thuỷ sản tuy không gây ra sự huỷ diệt như dùng chất độc, chất nổ nhưng cũng gây mối đe dọa lớn so với nguồn lợi thuỷ sản như : Nhà nước pháp luật chỉ được dùng lưới có mắt lưới 20 cmx20cm để đánh bắt cá cá ngoài khơi nhưng ngư dân đã dùng lưới vét ( loại lưới có mắt nhỏ ) để đánh bắt cá cả loài thuỷ sản nhỏ bé. Khai thác thuỷ sản tại khu vực bị cấm, trong mùa sinh sản của 1 số ít loài hoặc vào thời hạn khác mà pháp luật cấm. ( Để bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản, Nhà nước pháp luật một số ít khu vực cấm khai thác, cấm khai thác trong mùa sinh sản của một loài thuỷ sản hoặc cấm khai thác vào những thời hạn nhất định. Nếu đã có lệnh cấm và biết đã bị cấm mà vân khai thác là vi phạm ) ; Khai thác những loài thuỷ sản quý và hiếm bị cấm theo pháp luật của nhà nước ( Cùng với những động vật hoang dã qúy hiếm bị cấm săn bắt, Nhà nước cũng pháp luật 1 số ít loài thuỷ sản không được khai thác vì đó là những loài thủy hải sản quý và hiếm nằm trong hạng mục cấm. Các loài thủy hải sản qúy hiếm bị cấm khai thác do nhà nước lao lý phát hành kèm theo hạng mục ; nếu thuỷ sản mà ngư dân đánh bắt cá được ngoài biển làloài hiếm chưa thấy khi nào nhưng nhà nước chưa pháp luật đó là loài thủy hải sản quý và hiếm bị cấm khai thác thì cũng không vi phạm ) ; Phá hoại nơi cư ngụ của những loài thuỷ sản quý và hiếm được bảo vệ theo lao lý của nhà nước. ( Bảo vệ nơi cư ngụ của những loài thủy hải sản quý và hiếm cũng chính là bảo vệ cho loài thuỷ sản quý và hiếm có điều kiện kèm theo sống sót và tăng trưởng, phá hoại nơi cư ngụ của những loài thuỷ sản này cũng chính là hành vi huỷ hoại nguồn thủy hải sản ) ; Vi phạm những lao lý khác về bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản ( Vi phạm những lao lý khác về bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản là ngoài hành vi sử dụng chất độc, chất nổ, những hoá chất khác, dòng điện hoặc những phương tiện đi lại, ngư cụ khác bị cấm để khai thác thuỷ sản hoặc làm huỷ hoại nguồn lợi thuỷ sản ; khai thác thuỷ sản tại khu vực bị cấm, trong mùa sinh sản của một số ít loài hoặc vào thời hạn khác mà pháp luật cấm ; khai thác những loài thuỷ sản quý và hiếm bị cấm theo pháp luật của nhà nước và phá hoại nơi cư ngụ của những loài thuỷ sản quý và hiếm được bảo vệ theo lao lý của nhà nước, thì bất kể hành vi nào khác mà huỷ hoại nguồn lợi thủy hải sản đều bị coi là hành vi phạm tội này ). * Tội hủy hoại rừng ( Điều 243 ), gồm có những hành vi : Đốt rừng là dùng lửa hoặc những hoá chất phát lửa làm cho rừng bị cháy, hoàn toàn có thể cháy hàng loạt hoặc chỉ cháy một phần ; Hành vi đốt rừng làm rẫy của đồng bào ở vùng cao nếu được chính quyền sở tại được cho phép thì không coi là huỷ hoại rừng. Tuy nhiên, việc đốt rừng làm rẫy cho đến nay hầu hết không được phép ; Phá rừng là chặt phá cây trong rừng hoặc khai thác tài nguyên của rừng không được những cơ quan Nhà nước có thẩm quyền được cho phép như : khai thác gỗ, khai thác những lâm sản trái phép. v … ; Hành vi khác hủy hoại rừng là ngoài hai hành vi đốt rừng và phá rừng trái phép thì bất kỳ hành vi nào làm cho rừng bị tàn phá đều là hủy hoại rừng như : dùng hoá chất độc phun hoặc rải xuống đất làm cho cây rừng bị chết khô, thả gia súc vào rừng mới trồng để gia súc phá hoại cây rừng v. * Tội vi phạm pháp luật về bảo vệ động vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm ( Điều 244 ) : Cá nhân hoặc pháp nhân thương mại thực thi một hoặc một số ít hành vi sau đây : Săn bắt, giết, nuôi, nhốt, luân chuyển, kinh doanh trái phép động vật hoang dã thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ ; Săn bắt động vật hoang dã thuộc hạng mục loài nguy cấp, quý, hiếm là dùng những loại vũ khí hoặc phương tiện đi lại khác để bắt sống hoặc hoàn toàn có thể bắn chết. Giết là làm cho động vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm hoang dã quý và hiếm chết sau khi đã bắt được. Nuôi, nhốt là việc đưa ( mang ) động vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm còn sống đem đi nhốt, nhốt giữ hoặc chăm nuôi mà không được cơ quan có thẩm quyền cấp phép hoặc được cho phép nuôi, nhốt. Vận chuyển động vật nguy cấp, quý, hiếm là hành vi di dời động vật hoang dã hoang dã quý và hiếm từ này sang nơi khác bằng bất kể phương tiện đi lại gì, không gồm có hành vi kinh doanh ; nếu người kinh doanh động vật hoang dã hoang dã quý và hiếm đồng thời vận chuyển động vật hoang dã đó thì chỉ coi là kinh doanh. Buôn bán trái phép động vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm là mua để bán động vật hoang dã
- Chủ thể của tội phạm
Về cá nhân, đa số các tội phạm về môi trường được thực hiện bởi chủ thể
là bất kỳ người nào có đủ năng lực trách nhiệm hình sự và đạt độ tuổi theo qui
định của Bộ luật hình sự. Bên cạnh đó cũng có tội phạm được thực hiện bởi chủ
thể đặc biệt là người có chức vụ quyền hạn.
Về pháp nhân thương mại phải đảm bảo các quy định: được thành lập
hợp pháp theo quy định của Bộ luật dân sự, luật khác có liên quan; có cơ cấu tổ
chức theo quy định của bộ luật dân sự; có tài sản độc lập với cá nhân, pháp nhân
khác và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản của mình; nhân danh mình tham gia
quan hệ pháp luật một cách độc lập; có mục tiêu chính là tìm kiếm lợi nhuận và
lợi nhuận được chia cho các thành viên. Pháp nhân thương mại chỉ phải chịu
trách nhiệm hình sự khi có đủ các điều kiện: Hành vi phạm tội được thực hiện
nhân danh pháp nhân thương mại; hành vi phạm tội được thực hiện vì lợi ích của
pháp nhân thương mại; hành vi phạm tội được thực hiện có sự chỉ đạo, điều
hành hoặc chấp thuận của pháp nhân thương mại; chưa hết thời hiệu truy cứu
trách nhiệm hình sự quy định tại Bộ luật Hình sự.
- Mặt chủ quan của tội phạm
Các tội phạm về môi trường được thực hiện dưới hình thức lỗi cố ý hoặc
vô ý. Hầu hết tội phạm về môi trường thực hiện hành vi phạm tội dưới hình thức
lỗi cố ý. Có nghĩa là chủ thể thực hiện tội phạm nhận thức rõ hành vi của mình
là nguy hiểm cho xã hội và sẽ gây ra hậu quả nhất định cho xã hội, nhưng vẫn
thực hiện hành vi. Động cơ, mục đích phạm tội đa dạng, nhưng không phải là
dấu hiệu bắt buộc trong cấu thành tội phạm của các tội phạm về môi trường.
c) Dấu hiệu của vi phạm hành chính về môi trường
- Về chủ thể thực hiện hành vi vi phạm hành chính:
Bao gồm các cá nhân hoặc tổ chức có đủ điều kiện về chủ thể.
Đối với cá nhân, người vi phạm phải có khả năng nhận thức và điều
khiển hành vi, đạt độ tuổi theo quy định của pháp luật.
Đối với tổ chức vi phạm phải có tư cách pháp nhân, nghĩa là các tổ chức
này được thành lập hợp pháp, có cơ cấu tổ chức chặt chẽ; có tài sản độc lập với
cá nhân, tổ chức khác và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản độc lập đó, đồng thời
được nhân danh mình tham gia vào các quan hệ pháp luật một cách độc lập.
- Về hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường
C. NGUYÊN NHÂN, ĐIỀU KIỆN CỦA VI PHẠM PHÁP LUẬT VỀ MÔI TRƯỜNG
1. Nguyên nhân, điều kiện khách quan
Sự phát triển “quá nhanh” và “nóng” của kinh tế – xã hội không tính đến
yếu tố bảo vệ môi trường của các ngành, các lĩnh vực kinh tế – xã hội là một
trong những nguyên nhân, điều kiện làm nảy sinh tội phạm môi trường và là
mảnh đất tốt để tội phạm môi trường phát triển.
- Các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền ban hành nhiều chính sách ưu
đãi để phát triển kinh tế mà không quan tâm đến bảo vệ môi trường.
Đất nước ta trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế, mở rộng quan hệ đối
ngoại nhằm thu hút đầu tư với nhiều chính sách ưu đãi, nhập khẩu máy móc,
phương tiện, thiết bị phục vụ công nghiệp hoá, hiện đại hoá, nhưng công tác
kiểm tra, kiểm soát và quản lý xuất nhập khẩu chưa chặt chẽ để các đối tượng
lợi dụng thực hiện hành vi vi phạm pháp luật về môi trường.
Việc mở cửa hội nhập kinh tế quốc tế sẽ tạo điều kiện phát triển cho các
ngành công nghiệp, khai thác khoáng sản, xuất nhập khẩu, sản xuất hàng hóa sẽ
có điều kiện phát triển, song cũng sẽ phải đối mặt với một thách thức đó là các
hành vi gây ô nhiễm, huỷ hoại môi trường, khai thác cạn kiệt tài nguyên môi
trường, vi phạm các chế độ về BVMT, đặc biệt đối với các hành vi vận chuyển
chất thải nguy hại, phóng xạ trái phép qua biên giới, xả thải không qua xử lý ra
môi trường.. .với tính chất, mức độ ngày càng phức tạp và đa dạng. Các doanh
nghiệp nước ngoài sẽ lợi dụng những hạn chế trong công tác quản lý môi
trường, sơ hở của pháp luật, thiếu kinh nghiệm, non kém về kiến thức khoa học –
kỹ thuật hoặc lợi dụng những cán bộ thoái hóa biến chất ký cấp phép các dự án
mà không chú trọng các cam kết bảo vệ môi trường.
giáo dục nhằm nâng cao nhận thức cho mọi người về công tác bảo vệ môi
trường, về ý thức tuân thủ pháp luật cũng như những chuẩn mực của cuộc sống
sẽ góp phần quan trọng vào phòng, chống vi phạm pháp luật về bảo vệ môi
trường trong giai đoạn hiện nay.
II. NHẬN THỨC VỀ PHÒNG, CHỐNG VI PHẠM PHÁP LUẬT VỀ
BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
A. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM, BIỆN PHÁP PHÒNG, CHỐNG VI PHẠM
PHÁP LUẬT VỀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
1. Khái niệm
Phòng, chống vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường: Là hoạt động các
cơ quan nhà nước, các tố chức xã hội và công dân bằng việc sử dụng tống hợp
các biện pháp, phương tiện nhằm ngăn chặn, hạn chế tình hình vi phạm pháp
luật về bảo vệ môi trường; phát hiện, loại trừ các nguyên nhân, điều kiện của vi
phạm pháp luật về bảo vệ môi trường; khi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi
trường xảy ra thì hạn chế đến mức thấp nhất hậu quả tác hại, kịp thời phát hiện,
điều tra, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường.
2. Đặc điểm
- Chủ thể tiến hành tham gia phòng, chống vi phạm pháp luật về bảo vệ
môi trường rất đa dạng. Căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ, quyền hành được quy
định trong các văn bản pháp luật do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành
để tiến hành các hoạt động phòng ngừa cũng như điều tra, xử lý phù hợp.
- Biện pháp tiến hành phòng, chống vi phạm pháp luật về bảo vệ môi
trường được triển khai đồng bộ, có sự kết hợp hài hòa giữa các biện pháp phòng
ngừa (phòng ngừa xã hội và phòng ngừa nghiệp vụ của cơ quan chuyên môn)
với các biện pháp điều tra, xử lý đối với các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ
môi trường (cả tội phạm và vi phạm hành chính).
- Phòng, chống vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường có liên quan trực
tiếp đến việc sử dụng các công cụ phương tiện nghiệp vụ và ứng dụng tiến bộ
của khoa học công nghệ.
- Phòng, chống vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường có sự phối kết
hợp chặt chẽ giữa các chủ thể tham gia trên cơ sở chức năng, quyền hạn được
phân công.
B. NỘI DUNG, BIỆN PHÁP PHÒNG, CHỐNG VI PHẠM PHÁP LUẬT
VỀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
1. Nội dung phòng, chống vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường
- Nắm tình hình vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường, nghiên cứu làm rõ
những vấn đề có tính quy luật trong hoạt động vi phạm pháp luật của các đối tượng.
Trong phạm vi nhiệm vụ, các cơ quan chuyên môn cần nắm vững:
- Số vụ vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường xảy ra trong từng thời gian
(từng quý, năm) trên từng địa bàn cụ thể gắn với lĩnh vực công tác chuyên môn;
- Các loại vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường xảy ra phổ biến (tội
phạm ha vi phạm hành chính; các hành vi vi phạm cụ thể về gây ô nhiễm môi
trường, hủy hoại tài nguyên, môi trường, làm lây lan dịch bệnh, … ) ; + Lĩnh vực xảy ra nhiều là những nghành nghề dịch vụ nào ; + Đối tượng gây ra những vụ vi phạm thuộc loại người nào trong xã hội quốc tịch, dân tộc bản địa ( nhân thân của đối tượng người dùng ) ; những pháp nhân thương mại nào là hầu hết ( công ty CP, công ty Trách Nhiệm Hữu Hạn, những cơ sở sản xuất, kinh doanh thương mại có ĐK pháp nhân, … )
- Phương thức, thủ đoạn hoạt động; Hậu quả, tác hại gây ra cho xã hội
và cho nhân dân…
- Xác định và làm rõ các nguyên nhân, điều kiện của vi phạm pháp luật
về bảo vệ môi trường
Tiến hành nghiên cứu tìm ra những nguyên nhân, điều kiện của tình
trạng vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường trong giai đoạn hiện nay và
nguyên nhân, điều kiện của từng loại vi phạm cụ thể, từng vụ việc vi phạm cụ
thể. Xác định rõ các nguyên nhân và điều kiện thuộc ngành nào, lĩnh vực nào cụ
thể. Trên cơ sở đó, cần kiến nghị với các ngành, các cấp và trực tiếp tiến hành
bịt kín những sơ hở thiếu sót, những hiện tượng tiêu cực làm phát sinh vi phạm
pháp luật về bảo vệ môi trường.
- Xây dựng các kế hoạch, biện pháp, các giải pháp chủ động hạn chế các
nguyên nhân, khắc phục các điều kiện của vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường.
Nội dung này đòi hỏi các cơ quan, tổ chức phải xây dựng các phương án,
các kế hoạch cụ thể, những giải pháp để phòng, chống vi phạm pháp luật về bảo
vệ môi trường. Trong đó phải xác định rõ những công việc phải làm trước mắt,
những việc phải làm dâu lài, các lực lượng tham gia hỗ trợ, các biện pháp cụ thể
sẽ sử dụng.
- Tổ chức lực lượng tiến hành các hoạt động khắc phục các nguyên nhân,
điều kiện của tội phạm về môi trường, từng bước kiềm chế, đẩy lùi tình trạng vi
phạm pháp luật về bảo vệ môi trường.
Đây là nội dung cụ thể đòi hỏi các lực lượng, cơ quan chuyên môn tổ
chức thực hiện các phương án, kế hoạch đã đề ra. Huy động sức mạnh tổng hợp
của các ngành, các cấp, các đoàn thể, các tổ chức quần chúng tham gia vào cuộc
đấu tranh. Trong đó lực lượng Công an là lực lượng chủ công, nòng cốt, xung
kích sử dụng đồng bộ các biện pháp bao gồm các biện pháp chung của toàn xã
hội và các biện pháp nghiệp vụ chuyên môn của mình để đấu tranh với các hiện
tượng tiêu cực xã hội là nguyên nhân nảy sinh vi phạm pháp luật về bảo vệ môi
trường ở từng lĩnh vực, trên từng địa bàn nhằm hạn chế sự gia tăng tội phạm về
môi trường, tiến tới loại trừ vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường ra khỏi đời
sống xã hội trong tương lai.
- Tiến hành các hoạt động điều tra, xử lý vi phạm pháp luật về bảo vệ
môi trường.
Khi tội phạm về môi trường xảy ra, căn cứ vào tính chất mức độ, mức độ
của hành vi phạm tội mà các cơ quan chuyên môn có thẩm quyền (Công an,
Viện Kiểm sát, Tòa án,…) sẽ tiến hành các hoạt động điều tra, truy tố, xết xử.
phương pháp tổ chức triển khai những hoạt động phòng, chống vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường, theo tính năng trách nhiệm của ngành đó như : phương pháp tổ chức triển khai những hoạt động giải trí phòng ngừa, chiêu thức kêu gọi lực lượng, phương tiện đi lại tham gia vào công tác làm việc phòng chống, những hình thức phát động quần chúng tham gia vào phòng, chống … gắn với viêc triển khai những trào lưu, công tác làm việc trình độ của những cơ quan ban ngành đó. – Phối hợp với những cơ quan có tương quan triển khai những hoạt động giải trí tuyên truyền, giáo dục quần chúng nhân dân tham gia tích cực vào công tác làm việc đấu tranh phòng chống tội phạm, vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường. Đây là một hoạt động giải trí mang tính xã hội và mang tính kế hoạch cơ bản, lâu bền hơn có ý nghĩa quan trọng trong giải pháp phòng, chống vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường. Chỉ khi nào quần chúng trong xã hội tự giác tham gia vào những hoạt động phòng, chống đơn cử thì khi đó hiệu suất cao của công tác làm việc phòng ngừa cũng như tìm hiểu tò mò tội phạm và vi phạm pháp luật về môi trường mới được nâng cao, cung ứng được với tiềm năng, nhu yếu đề ra. Để thực thi tốt nội dung nêu trên những lực lượng có tương quan làm tốt những nội dung đơn cử sau : + Tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho quần chúng nhân dân về ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm trong công tác làm việc bảo vệ môi trường, tài nguyên vạn vật thiên nhiên. Trên cơ sở đó đề xuất quần chúng nhân dân tự giác tham gia vào phòng ngừa và đấu tranh. + Tuyên truyền cho quần chúng nhân dân thấy được hậu quả trước mắt cũng như lâu dài hơn do những hành vi phạm tội, vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường, tài nguyên gây ra cho xã hội và cho nhân dân, những tác động ảnh hưởng nặng nề cho đời sống xã hội hiện tại và tương lai. Trên cơ sở đó để quần chúng nhân dân không có những hành vi phạm tội và vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường. + Tuyên truyền cho mọi người trong xã hội thấy được phương pháp thủ đoạn hoạt động giải trí của tội phạm, vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường, để quần chúng nhân dân cẩn trọng không bị lôi kéo vào những hoạt động giải trí phạm tội ; dữ thế chủ động phát hiện và báo cho cơ quan chức năng ( Công an, Viện Kiểm sát, Tòa án, Thanh tra chuyên ngành, Kiểm lâm, Hải quan, … ) biết những hành vi vi phạm, đối tượng người dùng nghi vấn có tương quan đến tội phạm và viphamj pháp luật khác về bảo vệ môi trường, có giải pháp ngăn ngừa, giải quyết và xử lý kịp thời. + Tuyên truyền cho quần chúng nhân dân nắm được những kỹ năng và kiến thức cơ bản về bảo vệ môi trường và phòng, chống tội phạm về môi trường. Về hình thức tuyên truyền, lực lượng Cảnh sát môi trường hoàn toàn có thể trực tiếp triển khai những hoạt động giải trí tuyên truyền thông qua những buổi trò chuyện chuyên đề hoặc qua những hội nghị. Hình thức về chuyên đề bảo vệ môi trường hoàn toàn có thể phối hợp với những cơ quan thông tin đại chúng như đài phát thanh, vô tuyến truyền hình, những loại báo viết, … hoặc trải qua nhà trường để có những nội dung tuyên truyền tương thích ; có sự phối hợp với những cơ quan văn hóa trong kẻ vẽ pano, áp phích. Hoặc triển khai sân khấu hóa những nội dung cần tuyên truyền. Tổ chức những cuộc thi khám phá pháp luật về môi trường cho những thành viên trong xã hội. Tùy theo từng đối tượng người dùng đơn cử mà có những nội dung tuyên truyền, hình thức tuyên truyền cho tương thích .
- Phối hợp với các lực lượng, các ngành có liên quan để vận động quần
chúng tham gia tích cực vào hoạt động phòng, chống tội phạm, vi phạm hành
chính về môi trường và bảo vệ môi trường.
Tội phạm và vi phạm hành chính về bảo vệ môi trường đều là các hiện
tượng tiêu cực xã hội, có nguyên nhân phát sinh bởi các nhân tố tiêu cực ngay
trong xã hội. Vì vậy, để đấu tranh loại trừ hiện tượng tiêu cực xã hội này cần
phải huy động được đông đảo lực lượng của toàn xã hội tham gia. Muốn vậy,
các cơ quan chuyên môn cần làm tốt công tác vận động quần chúng, tổ chức cho
quần chúng tham gia một cách tự giác vào các tổ chức phù hợp để đấu tranh với
các hành vi vi phạm pháp luật, phạm tội về bảo vệ môi trường môi trường nhằm
bảo vệ môi trường.
Nội dung tổ chức vận động quần chúng tham gia tích cực vào công tác
đấu tranh phòng chống tội phạm về môi trường bao gồm:
- Tổ chức cho quần chúng tham gia vào các tổ chức xã hội phù hợp với
điều kiện cụ thể của mỗi người, mỗi vùng để thông qua đó vận động quần chúng
tham gia tích cực vào công tác bảo vệ môi trường, có các hành vi xâm hại đến
môi trường.
- Vận động quần chúng tham gia phát hiện, tố giác các hành vi vi phạm
pháp luật, phạm tội về bảo vệ môi trường cho cơ quan công an và các cơ quan
chức năng để có biện pháp ngăn chặn, xử lý.
Vận động quần chúng tham gia vào việc quản lý, giám sát, giáo dục các
đối tượng có điều kiện, khả năng, có biểu hiện nghi vấn phạm tội về môi trường,
tác động để các đối tượng từ bỏ ý định phạm tội về môi trường trở thành người
có ích cho xã hội.
Vận động, tổ chức cho quần chúng tham gia trực tiếp vào công tác đấu
tranh với các hành vi vi phạm pháp luật và phạm tội về môi trường phù hợp với
điều kiện, hoàn cảnh của mỗi người như: Tham gia vào công tác kiểm điểm,
giáo dục đối tượng, ngăn chặn hành vi phạm tội về môi trường.
Về hình thức tổ chức vận động quần chúng:
Phối hợp với các lực lượng có liên quan vận động quần chúng tham gia
vào các hoạt động phòng ngừa tội phạm môi trường ở tại địa bàn cơ sở, nơi cư
trú, cam kết thi đua giữ gìn môi trường xanh, sạch, đẹp, cam kết không vi phạm
pháp luật về môi trường. Sử dụng những người có uy tín trong dòng họ, thôn
xóm, khu phố, già làng, trưởng bản… để vận động quần chúng nhân dân ở địa
bàn cơ sở tham gia vào công tác bảo vệ môi trường và đấu tranh chống các hành
vi phạm tội, vi phạm pháp luật về môi trường.
Tổ chức cho quần chúng tham gia vào các tổ chức xã hội phù hợp như:
Tổ dân phố, các câu lạc bộ, các tổ chức của các học sinh trong các nhà trường để
thực hiện các hoạt động: xây dựng khu phố văn minh, đường phố, thôn xóm
xanh, sạch, đẹp… góp phần bảo vệ môi trường.
Sử dụng những người có uy tín để cảm hóa, giáo dục các đối tượng trong
diện quản lý, tổ chức cho quần chúng tham gia kiểm điểm, giáo dục các đối
tượng vi phạm; tổ chức tái hòa nhập cộng đồng cho các đối tượng phạm tội, vi
quan đoàn thể xã hội trong phòng ngừa tội phạm và VPPL về BVMT ; + Đề ra những chính sách, chủ trương, cung ứng kinh phí đầu tư, tạo điều kiện kèm theo thuận tiện cho những cơ quan tổ chức triển khai triển khai hoạt động phòng, chống vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường ;
- Sử dụng các cơ quan chuyên trách trực thuộc phạm vi quản lý tiến
hành các hoạt động phòng, chống tội phạm về môi trường (Công an, Viện Kiểm
sát, Tòa án,…);
- Chỉ đạo tiến hành thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động phòng, chống
tội phạm, vi phạm pháp luật khác về bảo vệ môi trường của các cơ quan do
mình quản lý, kịp thời sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện cả về tổ chức và các văn bản
đáp ứng yêu cầu phòng, chống tội phạm;
- Có chính sách, biện pháp nhằm động viên, huy động sức mạnh toàn
dân tham gia phòng, chống vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường…
- Nhiệm vụ của Bộ Tài nguyên và môi trường : Bộ Tài nguyên và môi trường chịu nghĩa vụ và trách nhiệm trước nhà nước trong việc triển khai quản trị Nhà nước về bảo vệ môi trường và có nghĩa vụ và trách nhiệm phát hành theo thẩm quyền những văn bản quy phạm pháp luật về bảo vệ môi trường trong những nghành, phát hành mạng lưới hệ thống quy chuẩn kỹ thuật vương quốc làm tiêu chuẩn nhìn nhận, xác lập môi trường ship hàng công tác làm việc phòng, chống vi phạm pháp luật về môi trường, trình nhà nước quyết định hành động chủ trương, kế hoạch, kế hoạch vương quốc về bảo vệ môi trường ; hướng dẫn, kiểm tra, thanh tra và giải quyết và xử lý vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường .
- Nhiệm vụ của Bộ Xây dựng : Thực hiện công dụng quản trị nhà nước về bảo vệ môi trường trong khoanh vùng phạm vi nghĩa vụ và trách nhiệm được phân công. Trực tiếp chỉ huy, hướng dẫn, kiểm tra việc thực thi pháp luật về bảo vệ môi trường so với những hoạt động giải trí kiến thiết xây dựng cơ bản, giải quyết và xử lý chất thải rắn trong khoanh vùng phạm vi nghĩa vụ và trách nhiệm quản trị .
- Nhiệm vụ của Bộ Y tế : Thực hiện tính năng quản trị nhà nước về bảo vệ môi trường trong khoanh vùng phạm vi nghĩa vụ và trách nhiệm được phân công. Trực tiếp chỉ huy, hướng dẫn, kiểm tra, phát hành quy định quản trị chất thải y tế ; công tác làm việc bảo vệ môi trường tại những cơ sở y tế .
- Nhiệm vụ của Bộ tin tức truyền thông online : Thực hiện công dụng quản trị nhà nước về bảo vệ môi trường trong khoanh vùng phạm vi nghĩa vụ và trách nhiệm được phân công. Trực tiếp chỉ huy những cơ quan chức năng thuộc Bộ phối hợp với những ngành tương quan thống nhất nội dung tăng nhanh công tác làm việc tuyên truyền, giáo dục phòng, chống tội phạm và VPPL khác về bảo vệ môi trường nói riêng và công tác làm việc bảo vệ môi trường nói chung .
- Bộ Tư pháp : Bộ Tư pháp nghiên cứu và điều tra, thanh tra rà soát, sửa đổi, bổ trợ những văn bản pháp luật về BVMT trong nghành nghề dịch vụ y tế, tạo hành lang pháp lý vừa đủ, vững chãi ship hàng công tác làm việc phòng ngừa VPPL môi trường .
- Bộ Tài chính : Thực hiện tính năng quản trị nhà nước về bảo vệ môi trường trong khoanh vùng phạm vi nghĩa vụ và trách nhiệm được phân công. Trực tiếp chỉ huy, hướng dẫn Tổng cục Hải Quan kiểm tra, giám sát ngặt nghèo những hoạt động giải trí nhập khẩu từ quốc tế vào Nước Ta có bộc lộ vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường .
- Các tổ chức triển khai xã hội, đoàn thể quần chúng và công dân : Các tổ chức triển khai xã hội gồm : Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và những tổ chức triển khai thành viên như Tổng liên đoàn Lao động Nước Ta, Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên Cộng sản, Hội Phụ nữ, … là cơ sở chính trị vững chãi của Nhà nước có vị trí quan trọng trong công tác làm việc bảo vệ môi trường nói chung, trong phòng, chống tội phạm và VPPL khác về môi trường nói riêng. Những tổ chức triển khai này phối hợp, tương hỗ cho chính quyền sở tại địa phương và những cơ quan chuyên trách soạn thảo, tham gia kiến thiết xây dựng kế hoạch phòng, chống tội phạm và VPPL khác về môi trường ; trực tiếp tham gia thực thi công tác làm việc phòng ngừa và tuyên truyền pháp luật về bảo vệ môi trường, phòng chống tội phạm, VPPL khác về môi trường .
- Trách nhiệm hộ mái ấm gia đình và công dân : thực thi tốt những quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm công dân đã được Hiến pháp, pháp luật pháp luật về công tác làm việc bảo vệ môi trường ; dữ thế chủ động phát hiện, tố giác những hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường ; tham ghia cảm hoá giáo dục người phạm tội, giáo dục những thành viên trong mái ấm gia đình mình có nghĩa vụ và trách nhiệm và nghĩa vụ và trách nhiệm bảo vệ môi trường … ; tích cực hợp tác, san sẻ thông tin với những cơ quan Nhà nước, cơ quan bảo vệ pháp luật trong phát hiện, tìm hiểu, giải quyết và xử lý những tội phạm về môi trường cũng như những hành vi vi phạm hành chính về bảo vệ môi trường …
- Các cơ quan bảo vệ pháp luật ( Công an, Viện kiểm sát, Toà án, … ) : cần dữ thế chủ động thực thi những giải pháp phòng ngừa tội phạm về môi trường, tham mưu cho những cấp uỷ Đảng, chính quyền sở tại địa phương đề ra những chủ trương, chủ trương tương thích, kịp thời để phòng ngừa tội phạm, tìm hiểu, giải quyết và xử lý nghiêm những hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường, đơn cử là :
- Nghiên cứu, phân tích, đánh giá tình trạng tội phạm và VPPL khác về
môi trường; xác định nguyên nhân, điều kiện của nó, từ đó tham mưu, đề xuất,
kiến nghị trong việc hoách định các chính sách, áp dụng các biện pháp hành vi
vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường có hiệu quả;
- Sử dụng các biện pháp theo luật định và các biện pháp nghiệp vụ
chuyên môn theo chức năng cụ thể để trực tiếp tiến hành phòng, chống tội phạm
về môi trường;
- Làm lực lượng nòng cốt, xung kích trong việc phối hợp, hướng dẫn
các cơ quan nhà nước khác, các tổ chức xã hội, đoàn thể quần chúng và nhân
dân trong quá trình phòng, chống tội phạm về môi trường;
Theo quy định thì Bộ Công an có trách nhiệm tiến hành các biện pháp
phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh chống tội phạm và các VPPL khác về BVMT;
phối hợp xây dựng các văn bản pháp luật về phòng ngừa tội phạm và BVMT;
huy động lực lượng ứng phó, khắc phục sự cố môi trường; chỉ đạo, hướng dẫn,
kiểm tra, thanh tra công tác BVMT trong lực lượng vũ trang thuộc thẩm quyền
quản lý.
Trong các cơ quan bảo vệ pháp luật thì lực lượng CAND là lực lượng
chính, tham gia trực tiếp, toàn diện vào phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp
luật về bảo vệ môi trường. Là lực lượng nòng cốt, xung kích trong phòng, chống
vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường.
- Xây dựng các phong trào bảo vệ môi trường như: “Vì môi trường xanh
- sạch – đẹp”, “Phòng, chống rác thải nhựa”,. và tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về
môi trường và pháp luật về bảo vệ môi trường trong nhà trường.
- Xây dựng đội tình nguyện vì môi trường, thành lập các câu lạc bộ vì môi
trường và tiến hành thu gom, xử lý chất thải theo quy định (rác thải, nước thải,.).
2. Trách nhiệm của sinh viên
- Nắm vững các quy định của pháp luật phòng, chống vi phạm pháp luật
về bảo vệ môi trường;
- Xây dựng ý thức trách nhiệm trong các hoạt động bảo vệ môi trường
như sử dụng tiết kiệm, có hiệu quả các nguồn tài nguyên (nước, năng lượng,.);
- Tham ra tích cực trong các phong trào về bảo vệ môi trường.
- Xây dựng văn hóa ứng xử, ý thức thức trách nhiệm với môi trường như
sống thân thiện với môi trường xung quanh; tích cực trồng cây xanh; hạn chế sử
dụng các phương tiện giao thông cá nhân để bảo vệ môi trường không khí; tham
gia thu gom rác thải tại nơi sinh sống và học tập.
KẾT LUẬN
Môi trường có vai trò đặc biệt trong việc bảo đảm, duy trì sự tồn tại và phát
triển của con người. Bảo vệ môi trường là bảo vệ chính sự sống của mỗi con
người chúng ta. Môi trường có xanh – sạch – đẹp thì con người mới có đủ điều
kiện phát triển toàn diện. Để làm được điều đó, đòi hỏi mỗi người dân cần nâng
cao ý thức trong việc tham gia bảo vệ môi trường. Có chính sách chế tài đủ mạnh
để răn đe và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Bên cạnh đó cần làm tốt công
tác giáo dục, tuyên truyền để mọi người dân nhận thức đầy đủ và tham gia có hiệu
quả trong công tác phòng, chống vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường.
CÂU HỎI ÔN TẬP
Câu 1 : Anh / chị cho biết nghĩa vụ và trách nhiệm của sinh viên trong phòng, chống vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường .Câu 2 : Anh / chị làm gì để góp thêm phần nâng cao hiệu suất cao trong công tác làm việc phòng, chống vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường .
