THANH TUẤN –
Thứ năm, 28/04/2022 14 : 24 ( GMT + 7 )
Gia Lai – Tỉnh Gia Lai là địa phương có nhiều di sản văn hóa vật thể, phi vật thể giá trị cần được bảo tồn và lưu giữ. Điều đặc biệt cần chăm lo đời sống cho những nghệ nhân ưu tú, bởi khi họ mất đi thì di sản phi vật thể cũng mai một dần.
Gia Lai có nhiều di sản văn hóa nổi bật làm nguồn lực để phát triển du lịch. Ảnh VHTTDL
Ngày 28.4, Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai cho biết, Hội đồng di sản văn hóa vương quốc do Giáo sư-Tiến sĩ khoa học Lưu Trần Tiêu-Chủ tịch hội đồng làm trưởng phi hành đoàn đã đi khảo sát thực tiễn 1 số ít di tích lịch sử tại Gia Lai .Sau khảo sát thực tiễn, đoàn thao tác với Ủy Ban Nhân Dân tỉnh về thực thi khuyến nghị của UNESCO so với “ Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên ” – di sản phi vật thể đại diện thay mặt của trái đất ; công tác làm việc bảo vệ và phát huy giá trị di tích lịch sử vương quốc đặc biệt quan trọng và bảo vật vương quốc .
Một địa điểm bảo tồn của quần thể Di tích Tây Sơn thượng đạo, thị xã An Khê. Ảnh T.T
Theo Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai, về di sản văn hoá vật thể, đến nay toàn tỉnh có 33 di tích, cụm di tích đã được xếp hạng, gồm: 1 quần thể với 9 cụm di tích được xếp hạng là di tích quốc gia đặc biệt (quần thể di tích Tây Sơn Thượng đạo, xếp hạng năm 2022).
Gia Lai có 3 di sản được Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đưa vào hạng mục di sản văn hoá phi vật thể vương quốc, gồm : Không gian văn hoá cồng chiêng Tây Nguyên, Sử thi của người Ba Na ( những huyện Đak Đoa, Đak Pơ, Kbang, Kông Chro ), Lễ Cầu mưa của Yang Pơtao Apui ( Plei Ơi, xã Ayun Hạ, huyện Phú Thiện ) .Tại thị xã An Khê, hiệu quả khai thác khảo cổ đã phát hiện nhiều hiện vật có giá trị quan trọng, có niên đại khoảng chừng 80 vạn năm cách thời nay. Điển hình là bộ rìu tay sơ kỳ Đá cũ An Khê là vật chứng sinh động về văn hoá của cộng đồng cư dân sơ kỳ Đá cũ cách đây khoảng chừng 80 vạn năm trên đất Gia Lai, và cũng là mốc khởi đầu của lịch sử dân tộc Nước Ta .Những di vật văn hoá khảo cổ kỹ nghệ An Khê thuộc di tích lịch sử Rộc Tưng – Gò Đá đã bổ trợ vào map sơ kỳ Đá cũ của quốc tế và con đường hình thành văn hoá tiên phong của quả đât .
Ở xã Tân An, huyện Đak Pơ có bia đá Champa. Ngành chức năng Gia Lai đã mời chuyên gia EFEO đến đọc, dịch. Nội dung văn này cho biết thuộc thời kỳ Vương quốc Champa thế kỉ 15, giúp hiểu biết thêm về một giai đoạn lịch sử văn hoá của địa phương, Tây Nguyên.
Theo ông Trần Ngọc Nhung – Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai, địa phương đến nay không có Ban Quản lý di tích lịch sử hay Trung tâm Bảo tồn di tích lịch sử. Trước năm 2018, hàng loạt việc làm lập hồ sơ khoa học di tích lịch sử được giao cho Bảo tàng tỉnh Gia Lai .“ Ngoài ra, chính sách, chủ trương đãi ngộ so với nghệ nhân nghành nghề dịch vụ di sản văn hoá chưa bảo vệ cho việc phát huy năng lực thực sự của họ. Bởi hầu hết nghệ nhân xuất sắc ưu tú của Gia Lai đều đã lớn tuổi, 1 số ít đã mất nên việc lưu giữ, truyền dạy di sản đứng trước một khó khăn vất vả lớn .Nghệ nhân mất đi mang theo di sản văn hoá phi vật thể mà họ nắm giữ, phần đa giới trẻ thời nay lại hạn chế trong việc tiếp nối truyền thống cuội nguồn văn hoá của dân tộc bản địa là một nguyên do dẫn đến sự mai một của những di sản này ”, ông Nhung nói.
