Thống kê của Ngân hàng Thế giới cho thấy Việt Nam trở thành một trong những nguồn phát sinh rác thải nhựa lớn trên quốc tế .Ước tính có khoảng chừng 3,1 triệu tấn chất thải nhựa thải ra trên đất liền mỗi năm và lượng rác thải đổ ra đại dương từ 0,28 đến 0,73 triệu tấn. Thực tế này khiến Việt Nam trở thành một trong những nguồn phát sinh rác thải nhựa lớn trên quốc tế, theo báo cáo giải trình phát hành của Ngân hàng Thế giới ( World Bank ) công bố thời điểm ngày hôm nay .
Nghiên cứu cũng dự báo tình trạng sẽ trở nên tồi tệ hơn khi đô thị hóa, cùng với sự gia tăng dân số nhanh chóng và phát triển kinh tế mạnh mẽ, sẽ dẫn đến khối lượng rác thải sinh hoạt ngày càng tăng nhanh. “Đến năm 2030, sau chưa đầy 15
năm, lượng chất thải phát sinh của Việt Nam dự kiến sẽ tăng gấp đôi từ 27 triệu lên 54 triệu tấn”, báo cáo chỉ ra.
Dọc bãi biển Bàn Than, Quảng Nam, rác nằm xếp lớp từ trên bãi cát ra tận mép nước, hồi tháng 9/2021. Ảnh: Đắc Thành
Để tìm hiểu và khám phá mức độ ô nhiễm trong thiên nhiên và môi trường tại Việt Nam, nghiên cứu và điều tra của World Bank đã được triển khai trong khoảng chừng thời hạn từ tháng 7/2020 đến tháng 4/2021 về những loại chất thải nhựa rò rỉ ra sông và đại dương, và những loại sản phẩm trên thị trường hoàn toàn có thể là lựa chọn thay thế sửa chữa tương thích. Nghiên cứu gồm có khảo sát thực địa tại những khu vực ven sông và ven biển cho thấy, chất thải nhựa chiếm phần đông lượng chất thải thu gom được, trong đó những mẫu sản phẩm nhựa dùng một lần ( SUP ) chiếm 62 % tổng lượng chất thải nhựa ( về số lượng ) .Báo cáo Phân tích về ô nhiễm rác thải nhựa tại Việt Nam cho thấy, chất thải nhựa là loại thông dụng thu gom được trong những khảo sát thực địa, chiếm 94 % về số lượng và 71 % khối lượng. Trong đó, phần nhiều là rác vỏ hộp thực phẩm mang đi ( chiếm 44 % về số lượng ), chất thải tương quan nghề cá 33 % và rác thải hộ mái ấm gia đình 22 %. Chỉ số bờ biển sạch ( CCI ), một công cụ để nhìn nhận mức độ sạch tương đối của bờ biển, chỉ ra 71 % những khu vực ven biển là cực kỳ bẩn .
Khảo sát cũng cho thấy, mười loại nhựa phổ biến nhất chiếm hơn 81% tổng lượng rác thải nhựa, hầu hết trong số này là nhựa SUP. Túi nhựa và các mảnh vỡ từ túi, hộp xốp đựng thực phẩm và ống hút là một trong năm loại nhựa hàng đầu xuất hiện nhiều nhất trong môi trường (chiếm 38%). Ngư cụ cũng rất phổ biến, chiếm khoảng 30% chất thải nhựa.
Giải pháp được báo cáo giải trình đề cập là sửa chữa thay thế những loại nhựa gây ô nhiễm số 1, trong đó khuyến khích những đồ vật không phải nhựa hoàn toàn có thể tái sử dụng nhằm mục đích tiềm năng cắt giảm về toàn diện và tổng thể phát sinh chất thải nhựa .Các khuyến nghị được đưa ra mở màn từ việc hạn chế sử dụng như hạn chế phân phối ống hút, sử dụng loại sản phẩm SUP tiêu dùng tại chỗ, thìa đĩa nhựa từ dịch vụ giao đồ .
Tiếp đến đề xuất tính phí người tiêu dùng khi mua túi nhựa không phân hủy sinh học (bắt đầu các bước hoạch định chính sách từ năm 2022 – 2023); đối với cốc cà phê mang đi (đề xuất chính sách từ năm 2025, thu phí và xử phạt từ năm 2026).
Một phần lộ trình cũng yêu cầu hướng tới cấm bán và phân phối mẫu sản phẩm ống hút nhựa, túi nhựa khó phân hủy sinh học và hộp đựng thực phẩm .Kinh nghiệm quốc tế cho thấy việc chuyển từ nhựa dùng một lần sang những loại sản phẩm hoàn toàn có thể tái sử dụng mang lại nhiều quyền lợi hơn ngân sách bỏ ra. Song quy trình quy đổi được khuyến nghị theo từng quy trình tiến độ để giảm thiểu những ảnh hưởng tác động và bù đắp tổn thất cho những đơn vị sản xuất nhựa dùng một lần phải gánh chịu .
Như Quỳnh
