Hiện nay, cùng với quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, tại Việt Nam rất nhiều các nhà máy, xưởng, xí nghiệp, khu công nghiệp, khu chế xuất được xây dựng và đi vào hoạt động. Tuy nhiên, bên cạnh hiệu quả kinh tế các mô hình này đem lại thì sự xuất hiện của hàng loạt đơn vị sản xuất cũng gây ra hiện trạng ô nhiễm khu công nghiệp đáng báo động.
Thực trạng ô nhiễm tại các khu công nghiệp
Theo thống kê tính đến năm năm ngoái trên cả nước có hơn 20.000 doanh nghiệp, 130 khu công nghiệp và khu công nghiệp hình thành. Từ đó, chúng tạo nên một mạng lưới hệ thống những khu công nghiệp phân bổ trên 45 tỉnh, thành phố. Có thể nói việc thiết kế xây dựng khu công nghiệp mang tới những biến hóa lớn và tích cực trong cơ cấu tổ chức kinh tế tài chính của nước ta. Thế nhưng, không hề phủ nhận những khu công nghiệp này cũng là nguồn gây ô nhiễm lớn và tác động ảnh hưởng trực tiếp đến khí hậu, con người và hệ sinh thái .
Tình trạng ô nhiễm nước thải tại khu công nghiệp
Các xí nghiệp sản xuất sản xuất thuộc ngành hóa chất, phân bón, khai thác và chế biến tài nguyên, .. là những đơn vị chức năng có lượng nước thải rất lớn, chứa nhiều yếu tố ô nhiễm như : chất hữu cơ, chất rắn lửng, axit, sắt kẽm kim loại nặng, kiềm, những hợp chất phenol được clo hóa, … Đặc biệt, nguy khốn hơn khi nguồn nước này lại được thải trực tiếp ra sông, suối, ao, hồ .
Theo khảo sát, ở khu vực Hà Nội, lượng nước thải lên tới 300.000 m3/ngày đêm. Trong đó, nước thải công nghiệp là 85.000 – 90.000m3/ngày đêm, chiếm 27-30%. Đồng thời, các lượng nước thải này đa phần đều chỉ được xử lý sơ bộ trong các bể tự hoại hoặc các bể lắng cặn trong các tuyến thoát nước chung. Do đó, nồng độ chất ô nhiễm ở một số điểm xả rất cao: BOD5 từ 50 – 190 mg/l, NH4+ từ 3 – 25 mg/l, COD từ 90 – 495 mg/l.
Và rất nhiều những khu vực, tỉnh thành trong cả nước thực trạng ô nhiễm khu công nghiệp do nước thải từ những nhà máy sản xuất đều đang ở mức báo động .
Tình trạng ô nhiễm rác thải khu công nghiệp
Theo số liệu thống kê, mỗi năm tại Nước Ta có khoảng chừng 15 triệu tấn rác được thải ra. Trong đó rác thải công nghiệp chiếm tới 17 %. Lượng rác có tính nguy cơ tiềm ẩn do hoạt động giải trí công nghiệp thải ra vào tầm 130.000 tấn. Đặc biệt 75 % rác thải phát sinh từ những khu kinh tế tài chính trọng điểm phía Nam và 25 % đến từ những thành phố lớn Thành Phố Hà Nội và Hồ Chí Minh .
Theo thống kê của Sở Tài Nguyên và Môi Trường Thành Phố Hà Nội, trong năm 2005 thì mỗi ngày TP.HN phải gánh 312 tấn rác thải công nghiệp không nguy cơ tiềm ẩn và 59,3 tấn rác thải công nghiệp nguy cơ tiềm ẩn .
Còn tại Thành phố Hồ Chí Minh, hàng năm những xí nghiệp sản xuất trong khu công nghiệp, khu công nghiệp sẽ thải ra khoảng chừng 62.726,4 tấn chất thải rắn. Thậm chí nếu tính luôn những nhà máy sản xuất ngoài những khu công nghiệp thì tải lượng chất thải rắn thải ra rơi vào là 667.137,1 tấn / năm .
Thực tế, những giải pháp giải quyết và xử lý rác thải công nghiệp ở Nước Ta chưa tốt, cách giải quyết và xử lý và tiêu hủy rác không bảo đảm an toàn. Đồng thời, chất thải được tạm giữ tại những cơ sở hoặc bán lại cho những điểm tái chế cũng không bảo vệ nhu yếu .
Tình trạng ô nhiễm khí thải tại khu công nghiệp
Bên cạnh nước thải và rác thải thì tình trạng ô nhiễm khu công nghiệp do khí thải cũng rất đáng lo ngại. Khí thải tại khu công nghiệp sẽ bao gồm cả bụi và khói thải phát sinh từ việc đốt nhiên liệu và không có thiết bị xử lý khí thải tại nguồn.
Theo số liệu của Tổng cục thống kê, năm 2002 lượng phát thải khí CO2 là 70.541,716 nghìn tấn ; CH4 là 585,510 nghìn tấn ; CO là 1.540,317 nghìn tấn ; N2O 1,116 nghìn tấn và NOx là 28,527 nghìn tấn .
Đồng thời, yếu tố ô nhiễm bụi trong những khu công nghiệp cũng rất đáng báo động. Tại Thành phố Hồ Chí Minh chỉ tính riêng những lò hơi, lò nung đã thải vào môi trường 578 tấn bụi / năm. Đồng thời dựa vào hiệu quả quan trắc của Trung tâm môi trường đô thị và khu công nghiệp trong 6 năm qua cho thấy nồng độ bụi PM10 tăng 4 – 20 % .
Nguyên nhân gây ô nhiễm khu công nghiệp
Thực tế, nguyên do ô nhiễm môi trường khu công nghiệp ngày càng trở nên nghiêm trọng và báo động hơn hầu hết là đến từ quá trình giải quyết và xử lý nước thải, rác thải và khí thải chưa đúng của những doanh nghiệp. Cụ thể :
- Hệ thống giải quyết và xử lý nước thải của khu công nghiệp có hiệu suất cao không cao. Thậm chí nhiều doanh nghiệp còn xả nước thải trực tiếp ra môi trường xung quanh. Từ đó, gây nên ô nhiễm nặng nề cho nguồn nước hoạt động và sinh hoạt, những nguồn nước ao, hồ, sông, suối, kênh, rạch và làm ảnh hưởng tác động đến những loài sinh vật thủy sinh .
-
Hệ thống xử lý khí thải của các khu công nghiệp còn lạc hậu. Cũng như các đơn vị này chưa có sự đầu tư xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật. Do vậy, vẫn chưa đảm bảo được nguồn khí thải độc hại phát sinh ra được xử lý đúng quy định cũng như chưa đảm bảo gây nên tiếng ồn lớn ảnh hưởng đến cư dân xung quanh.
- Chất thải, rác thải do những xí nghiệp sản xuất, xưởng, xí nghiệp sản xuất tại khu công nghiệp thải ra môi trường mỗi năm ngày càng tăng. Thế nhưng, những đơn vị chức năng lại chưa có giải pháp, giải pháp để giải quyết và xử lý những nguồn rác gây ô nhiễm này
- Rất nhiều những xí nghiệp sản xuất, xí nghiệp sản xuất được kiến thiết xây dựng từ thời bao cấp với công nghệ tiên tiến, thiết bị lỗi thời, không có mạng lưới hệ thống giải quyết và xử lý những nguồn gây ô nhiễm như : khí thải, nước thải, chất thải hoặc mạng lưới hệ thống hoạt động giải trí kém do thiếu vốn góp vốn đầu tư
Tác động của ô nhiễm khu công nghiệp
Ô nhiễm môi trường khu công nghiệp đã và đang ảnh hưởng tác động nghiêm trọng tới sức khỏe thể chất của hội đồng dân cư, đặc biệt quan trọng là người lao động thao tác trực tiếp tại những nhà máy sản xuất, xưởng, .. này. Theo đó, họ phải tiếp xúc trực tiếp với những yếu tố ô nhiễm như thể ô nhiễm bụi, hơi khí độc, ô nhiễm nhiệt, tiếng ồn, ..
Những số lượng trong thực tiễn đã thống kê như sau :
- Tại nhà máy sản xuất kim loại tổng hợp sắt Thái Nguyên, tác dụng tìm hiểu về môi trường và sức khỏe thể chất của 208 công nhân cho thấy có 58,7 % số công nhân có biểu lộ viêm phế quản cấp, 2,9 % có biểu lộ hội chứng nhiễm độc SO2 .
- Đối với sức khỏe thể chất của người lao động thao tác trong ngành hóa chất phân bón, điện hóa, cao su đặc, chất tẩy rửa, hóa chất bảo vệ thực vật và hóa chất cơ bản thì có : 35.2 – 65 % người lao động mắc bệnh đường hô hấp, tai mũi họng và bệnh dị ứng .
- Trong năm 1976 – 1990 mới chỉ có 5.497 trường hợp mắc bệnh do ô nhiễm môi trường khu công nghiệp. Thế nhưng đến năm 2004 số người mắc bệnh đã tăng lên gấp 3 lần với tổng số 21.597 người. Dự báo còn số này sẽ còn tăng lên gấp nhiều lần trong những năm sắp tới .
Không chỉ gây hại đến người lao động thao tác trong khu công nghiệp mà ô nhiễm môi trường còn tác động ảnh hưởng tới hội đồng dân cư xung quanh những nhà máy sản xuất, xưởng, xí nghiệp sản xuất này. Do nguồn khí thải, chất thải những khu công nghiệp thải vào môi trường không khí, đất, nước mà tỷ suất chết, dị tật thai nhi và mắc những bệnh về đường hô hấp, tim mạch và ung thư của người dân xung quanh khu công nghiệp ngày càng tăng. Ví dụ đơn cử như sau :
- Nghiên cứu trên 2000 người dân sống quanh vùng mỏ chì – kẽm Làng Hích Thái Nguyên cho thấy có 138 người có bộc lộ bị nhiễm độc chì mãn tính .
- Tại hội đồng dân cư quanh mỏ Bản Thi – Bắc Kạn cũng có nhiều người bị nhiễm độc chì. Đồng thời, chỉ số IQ của trẻ nhỏ ở vùng này thấp hơn vùng khác .
Các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm khu công nghiệp
Để có thể giảm thiểu ảnh hưởng của ô nhiễm khu công nghiệp tới sức khỏe cộng đồng dân cư xung quanh cũng như người lao động và môi trường, hệ sinh thái nói chung thì chúng ta cần có những giải pháp đồng bộ từ Trung ương đến địa phương và sự hợp tác của nhiều bộ ngành cũng như hợp tác quốc tế.
Đồng thời, có kế hoạch bảo vệ môi trường vĩnh viễn. Trong đó tăng cường nhận thức, ý thức bảo vệ môi trường cho mọi những tầng lớp nhân dân là yếu tố then chốt .
Ngoài ra những doanh nghiệp cũng nên chú trọng góp vốn đầu tư vào cơ sở vật chất hạ tầng, trang thiết bị, mạng lưới hệ thống xử khí thải, nước thải, rác thải phát sinh trong quy trình sản xuất. Chẳng hạn như lắp ráp, sử dụng những mạng lưới hệ thống giải quyết và xử lý khí thải, mạng lưới hệ thống hút lọc bụi công nghiệp, mạng lưới hệ thống thông gió làm mát, những loại quạt công nghiệp, những loại bể chứa, giải quyết và xử lý nước thải, rác thải, ..
Trên đây chính là những thông tin chúng tôi muốn chia sẻ về ô nhiễm khu công nghiệp. Hy vọng bài viết sẽ là kiến thức hữu ích giúp bạn hiểu hơn về thực trạng ô nhiễm, hệ quả cũng như có thể sẵn sàng chung tay bảo vệ môi trường sản xuất, môi trường sống luôn an toàn.
