Suy thoái môi trường biển do những nguồn ô nhiễm nào?
Your browser does not tư vấn the audio element .
Thế giới đang phải đối mặt với tình trạng ô nhiễm môi trường biển và ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn bao giờ hết. Vì vậy, đã đến lúc chúng ta cần hành động cấp thiết để khai thác hợp lý tài nguyên và bảo vệ môi trường biển theo hướng bền vững.
Biển là nơi đảm nhiệm hầu hết các chất thải từ lục địa theo các dòng chảy sông suối, các chất thải từ các hoạt động giải trí của con người trên biển như khai thác tài nguyên, giao thông vận tải vận tải biển. Trong nhiều năm, biển sâu còn là nơi tiềm ẩn các chất thải ô nhiễm như chất thải phóng xạ của nhiều vương quốc trên quốc tế .
Thực tế, ô nhiễm các vùng biển hiện nay khá đa dạng, có thể phân loại như sau:
• Gia tăng nồng độ của các chất ô nhiễm trong nước biển như dầu, sắt kẽm kim loại nặng, các hóa chất ô nhiễm .• Gia tăng nồng độ các chất ô nhiễm tích tụ trong trầm tích biển vùng ven bờ .• Suy thoái các hệ sinh thái biển như hệ sinh thái sinh vật biển, hệ sinh thái rừng ngập mặn, cỏ biển …• Suy giảm trữ lượng các loài sinh vật biển và giảm tính đa dạng sinh học biển .• Xuất hiện các hiện tượng kỳ lạ như thủy triều đỏ, tích tụ các chất ô nhiễm trong các thực phẩm lấy từ biển .
Hệ sinh thái biển ngày càng bị suy giảm nghiêm trọng. (Ảnh: Tấn Cường)
Công ước Luật Biển năm 1982 đã chỉ ra 5 nguồn gây ô nhiễm biển. Đó là: Các hoạt động trên đất liền, thăm dò và khai thác tài nguyên trên thềm lục địa và đáy đại dương, thải các chất độc hại ra biển, vận chuyển hàng hóa trên biển và ô nhiễm không khí.
• Các nguồn ô nhiễm từ lục địa theo sông ngòi mang ra biển như dầu và loại sản phẩm dầu, nước thải, phân bón nông nghiệp, thuốc trừ sâu, chất thải công nghiệp, chất thải phóng xạ và nhiều chất ô nhiễm khác. Hàng năm, các chất thải rắn đổ ra biển trên quốc tế khoảng chừng 50 triệu tấn, gồm có đất, cát, rác thải, phế liệu kiến thiết xây dựng, chất phóng xạ. Một số chất thải loại này sẽ lắng tại vùng biển ven bờ. Một số chất khác bị phân hủy và Viral trong toàn khối nước biển .• Trong tương lai, do khan hiếm nguồn trên lục địa, sản lượng khai thác tài nguyên đáy biển sẽ ngày càng tăng đáng kể. Trong số đó, việc khai thác dầu khí trên biển có ảnh hưởng tác động can đảm và mạnh mẽ nhất đến môi trường biển. Hiện tượng rò rỉ dầu từ giàn khoan, các phương tiện đi lại luân chuyển và sự cố tràn dầu có khuynh hướng ngày càng tăng cùng với sản lượng khai thác dầu khí trên biển. Vết dầu loang trên nước ngăn cản quy trình hòa tan oxy từ không khí. Cặn dầu lắng xuống đáy làm ô nhiễm trầm tích đáy biển. Nồng độ dầu cao trong nước có ảnh hưởng tác động xấu tới hoạt động giải trí của các loài sinh vật biển .• Loài người đã và đang thải ra biển rất nhiều chất thải ô nhiễm một cách có ý thức và không có ý thức. Loại hóa chất vững chắc như Dichloro – Diphenyl – Trichloroethane ( DDT ) xuất hiện ở khắp các đại dương. Theo giám sát, 2/3 lượng DDT ( khoảng chừng 1 triệu tấn ) do con người sản xuất, hiện đang còn sống sót trong nước biển. Một lượng lớn các chất thải phóng xạ của các vương quốc trên quốc tế được bí hiểm đổ ra biển. Riêng Mỹ năm 1961 có 4.087 và 1962 có 6.120 thùng phóng xạ được đổ chôn xuống biển. Việc nhấn chìm các loại đạn dược, bom mìn, nguyên vật liệu tên lửa của Mỹ đã được triển khai từ hơn 50 năm nay. Đáng chú ý quan tâm, trong năm 1963 có 40.000 tấn thuốc nổ và dụng cụ cuộc chiến tranh được thủy quân Mỹ đổ ra biển .• Hoạt động vận tải đường bộ trên biển là một trong các nguyên nhân quan trọng gây ô nhiễm biển. Rò rỉ dầu, sự cố tràn dầu của các tàu thuyền trên biển thường chiếm 50 % nguồn ô nhiễm dầu trên biển. Các tai nạn thương tâm đắm tàu thuyền đưa vào biển nhiều sản phẩm & hàng hóa, phương tiện đi lại và hóa chất ô nhiễm. Các khu vực biển gần với đường giao thông vận tải trên biển hoặc các cảng là nơi nước biển có rủi ro tiềm ẩn dễ bị ô nhiễm .
• Ô nhiễm không khí có tác động mạnh mẽ tới ô nhiễm biển. Nồng độ CO2 cao trong không khí sẽ làm cho lượng CO2 hòa tan trong nước biển tăng. Nhiều chất độc hại và bụi kim loại nặng được không khí mang ra biển. Sự gia tăng nhiệt độ của khí quyển trái đất do hiệu ứng nhà kính sẽ kéo theo sự dâng cao mực nước biển và thay đổi môi trường sinh thái biển.
Bên cạnh các nguồn ô nhiễm tự tạo trên, biển hoàn toàn có thể bị ô nhiễm bởi các quy trình tự nhiên như núi lửa phun, tai biến bão lụt, sự cố rò rỉ dầu tự nhiên v.v…Có thể thấy rằng bảo vệ môi trường biển là một trong những nội dung quan trọng của các chương trình bảo vệ môi trường của Liên Hiệp Quốc và các vương quốc trên quốc tế. Công ước Luật Biển năm 1982, Công ước Marpol 73/78 chống ô nhiễm biển, Công ước quốc tế 1990 về việc chuẩn bị sẵn sàng đối phó và hợp tác quốc tế chống ô nhiễm dầu đã biểu lộ sự chăm sóc của quốc tế so với yếu tố ô nhiễm biển .
Lan Anh (T/h)
