Người không được quyền hưởng di sản thừa kế gồm những người nào? Tại sao pháp luật lại quy định trường hợp có những người không được quyền hưởng di sản thừa kế? Cùng Lawkey tìm hiểu nội dung này qua bài viết dưới đây.
Trong quan hệ thừa kế, những người là vợ, chồng, con của người chết hoặc những người được chỉ định trong di chúc là những người được hưởng thừa kế của người chết. Tuy nhiên, trong trong thực tiễn có những trường hợp họ đã vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ và trách nhiệm của mình, có những hành vi trái pháp lý, trái đạo đức xã hội, trái với thuần phong mĩ tục của Nước Ta, xâm phạm đến danh sự, uy tín, tính mạng con người, sức khỏe thể chất của bố, mẹ, anh, em, vợ, chồng, .. Người có những hành vi như vậy không được quyền hưởng di sản của người để lại thừa kế. Khoản 1 Điều 621 Bộ luật dân sự năm ngoái ( BLDS ) lao lý những người không được quyền hưởng di sản gồm :
Trường hợp không có di chúc
Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó
Cố ý xâm phạm tính mạng con người, sức khỏe thể chất của người để lại di sản là cố ý giết người để lại di sản, cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe thể chất của người để lại di sản. Ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản là đối xử tàn tệ hoặc đầy đọa người để lại di sản về thể xác, niềm tin. Xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm người để lại di sản biểu lộ ở hành vi làm nhục, sỉ nhục, bịa đặt hoặc loan truyền những điều biết rõ là bịa đặt nhằm mục đích xúc phạm danh dự người để lại di sản .
Khi có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe hay hành vi ngược đãi, hành hạ hoặc xâm phạm danh dự, nhân phẩm và có bản án về hành vi đó của người có thể được nhận di sản thì ta không cần xem xét mục đích của việc xâm phạm đó có nhằm là hưởng di sản hay không mà vẫn tước quyền hưởng di sản. Tuy nhiên, người đó chỉ bị kết án về các hành vi nêu trên nếu hành vi đó tác động tới người để lại di sản.
Điều kiện được đặt ra trong trường hợp này là phải có một bản án có hiệu lực hiện hành của pháp lý. Vì vậy, người không bị truy cứu nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự hoặc không bị phán quyết thì sẽ không bị ràng buộc bởi điều này. Mặt khác, nếu một người đã bị phán quyết, sau đó được xóa án tích thì vẫn không được quyền hưởng di sản .
Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản
Nghĩa vụ nuôi dưỡng được xác lập trong những trường hợp sau đây :– Người có nghĩa vụ và trách nhiệm nuôi dưỡng và người để lại thừa kế có quan hệ cha, mẹ – con. Pháp luật có lao lý về bổn phận của con là phải chăm nom nuôi dưỡng cha mẹ trong mọi trường hợp bất luận thực trạng kinh tế tài chính, sức khỏe thể chất của cha mẹ như thế nào .+ Trên cơ sở nghĩa vụ và trách nhiệm nuôi dưỡng của con so với cha mẹ thì có nghĩa vụ và trách nhiệm cấp dưỡng con của cha mẹ. Khi con vi phạm nghĩa vụ và trách nhiệm nuôi dưỡng cha mẹ theo pháp luật của pháp lý thì không được hưởng di sản do cha mẹ để lại. Cha mẹ có nghĩa vụ và trách nhiệm chăm nom, nuôi dưỡng con cháu khi con chưa thành niên hoặc con đã thành niên nhưng bị tàn tật mất năng lượng hành vi dân sự, không có năng lực lao động và không có gia tài để tự nuôi sống mình. Nếu cha mẹ vi phạm nghĩa vụ và trách nhiệm nuôi dưỡng trên của mình so với con cái thì sẽ không được hưởng di sản của con để lại .
– Người có nghĩa vụ và trách nhiệm nuôi dưỡng và người để lại thừa kế có quan hệ anh, chị – em .
– Người có nghĩa vụ và trách nhiệm nuôi dưỡng và người để lại thừa kế có quan hệ ông, bà – cháu .Những người có nghĩa vụ và trách nhiệm nuôi dưỡng nhau theo pháp luật tại Luật Hôn nhân và mái ấm gia đình nếu có năng lực nuôi dưỡng, mà không triển khai nuôi dưỡng, làm cho người cần được nuôi dưỡng lâm vào tình cảnh khó khăn vất vả, thiếu thốn, đói khổ, hoặc nguy khốn đến tính mạng con người thì không có quyền hưởng di sản của người đó .Xem thêm : Chồng không thực thi nghĩa vụ và trách nhiệm cấp dưỡng cho con thì phải làm thế nào ?
Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng
Người thừa kế vì muốn chiếm đoạt một phần hoặc hàng loạt di sản thừa kế mà người thừa kế khác có quyền được hưởng nên có hành vi cố ý xâm phạm tính mạng con người người thừa kế khác và đã bị phán quyết về hành vi trên bằng một bản án có hiệu lực thực thi hiện hành của pháp lý thì người này sẽ bị tước quyền thừa kế .Người thừa kế khác ở đây hoàn toàn có thể hiểu theo hai hướng :
– Thứ nhất, người thừa kế cùng hàng
– Thứ hai, người thừa kế không cùng hàng. Trong trường hợp này buộc phải là người thừa kế hàng phía trên. Vì không có lý do gì giết người ở hàng thừa kế phía sau với mục đích chiếm đoạt một phần hoặc toàn bộ di sản thừa kế mà người thừa kế đó được hưởng được.
Tuy nhiên cần phải phân biệt ba trường hợp xâm phạm đến tính mạng con người của người thừa kế khác như sau :
– Cố ý xâm phạm tính mạng con người của người thừa kế khác : giết người thừa kế khác với mục tiêu chiếm đoạt một phần hoặc hàng loạt di sản mà người thừa kế đó được hưởng. Trong trường hợp này, người thừa kế thực thi hành vi đó sẽ không được quyền hưởng di sản thừa kế– Cố ý xâm phạm tính mạng con người của người thừa kế khác : giết người thừa kế khác nhưng không phải với mục tiêu chiếm đoạt một phần hoặc hàng loạt di sản mà người thừa kế đó được hưởng. Trong trường hợp này, người thừa kế thực thi hành vi giết người thừa kế khác không bị tước quyền hưởng di sản .– Vô ý làm chết người thừa kế khác : Trường hợp này là lỗi vô ý, trọn vẹn không thuộc trường hợp bị tước quyền thừa kế, nên người triển khai hành vi này vẫn có quyền hưởng di sảnCũng giống như ở trường hợp không được quyền hưởng di sản tiên phong, phải có một bản án có hiệu lực thực thi hiện hành của pháp lý thì người thực thi hành vi giết người thừa kế khác đó mới bị tước quyền thừa kế .Ngoài ra, việc vận dụng quy tắc này cũng còn tùy thuộc vào việc có vật chứng được hay không động cơ phạm tội của người thừa kế : hành vi đó có nhằm mục đích mục tiêu để chiếm đoạt một phần hoặc hàng loạt di sản mà người thừa kế có tính mạng con người bị xâm phạm được hưởng nếu còn sống hay không ?
Lưu ý:
– Hành vi phạm pháp phải xảy ra trước thời gian mở thừa kế. Bởi lẽ, nếu sau thời gian mở thừa kế, mỗi người thừa kế đã trở thành chủ sở hữu thực sự phần thừa kế của mình. Nếu người thừa kế đó chết thì phần được thừa kế được để lại cho những người thừa kế của họ chứ không phải là kẻ giết người .– Động cơ phạm tội phải được ghi nhận trong bản án. Do đó, bản án không hề được tuyên trước khi mở thừa kế. Vì sẽ rất bất hài hòa và hợp lý nếu gán cho một người có dự tính chiếm đoạt phần gia tài không sống sót ở thời gian phạm tội và cũng không sống sót ở thời gian xét xử. Bản án chỉ hoàn toàn có thể được tuyên sau khi mở thừa kế. Trong trường hợp án đã xử xong trước thời gian mở thừa kế thì hoàn toàn có thể được xét xử lại theo thủ tục tái thẩm .
Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.
Quyền lập di chúc để định đoạt gia tài chính là quyền định đoạt gia tài của chủ sở hữu khi còn sống. Hành vi cản trở so với người lập di chúc là hành vi trái pháp lý. Do vậy, người có hành vi cản trở sẽ bị tước quyền hưởng di sản do người có di sản để lại .Trường hợp người thừa kế có hành vi lừa dối người lập di chúc hoặc trá hình di chúc, thay thế sửa chữa di chúc … mà không nhằm mục đích mục tiêu hưởng một phần hoặc hàng loạt di sản trái với ý chí của người lập di chúc thì chỉ vận dụng những giải pháp chế tài thường thì theo Luật dân sự như bồi thường thiệt hại, chứ không bị tước quyền thừa kế theo trường hợp này .
Trường hợp có di chúc
Tuy nhiên, Khoản 2 Điều 621 BLDS đã quy định nếu người để lại di sản đã biết hành vi của những người theo quy định không được quyền hưởng di sản, nhưng vẫn cho họ hưởng di sản theo di chúc thì những người đó vẫn được hưởng di sản.
Trên đây là nội dung Người không được quyền hưởng di sản theo Bộ luật dân sự 2015 Lawkey gửi đến bạn đọc. Nếu có thắc mắc, vui lòng liên hệ Lawkey để được tư vấn.
Xem thêm : Quyền của người quản trị di sản thừa kế là gì ?Nghĩa vụ của người quản trị di sản thừa kế là gì ?
