Ðánh giá mức độ ô nhiễm không khí ở Hà Nội và đề xuất một số giải pháp

Ðánh giá mức độ ô nhiễm không khí ở Hà Nội và đề xuất một số giải pháp

10/05/2016

   Chỉ số đánh giá chất lượng không khí

   Để bảo vệ sức khỏe của con người trước tác động xấu của ô nhiễm không khí (ÔNKK), một số quốc gia trên thế giới đãđưa ra quy định trị số nồng độ các chất ô nhiễm cơ bản trong không khí thực tế không được vượt quá các trị số tiêu chuẩn/quy chuẩn cho phép. Cụ thể, tại Mỹ, Trung Quốc và Việt Nam đối với bụi PM10 tiêu chuẩn/quy chuẩnnồng độ trung bình năm tối đa cho phép là 50 µg/m3, nồng độ trung bình ngày tối đa cho phép là 150 µg/m3.Để đánh giá mức độ ô nhiễm của không khí các quốc gia thường dùng chỉ số chất lượng không khí (AQI). Chỉ số AQI được phân thành 2 loại:

Chỉ số AQI đơn lẻ, tính riêng cho từng chất ô nhiễm trong không khí, ký hiệu là AQIi, người ta thường xác lập AQIi so với 5 chất ô nhiễm cơ bản của không khí ( bụi PM10, SO2, NO2, CO và O3 ). Công thức tính chỉ số chất lượng không khí đơn lẻ AQIi ở tổng thể những nước là như nhau và có dạng như sau :

(1);

Trong đó :
– Ci : Nồng độ trong thực tiễn của chất ô nhiễm i ;
– Co. i : Trị số nồng độ tối đa theo quy chuẩn thiên nhiên và môi trường được cho phép so với chất ô nhiễm i ;
Chỉ số chất lượng không khí tổng hợp ( AQI0 ), dùng để nhìn nhận chung về chất lượng không khí của địa phương hay của đô thị nào đó, có xét đến tính năng tổng hợp của nhiều chất ô nhiễm khác nhau trong môi trường tự nhiên không khí, là trị số trung bình cộng của những AQIi đơn lẻ, có dạng công thức giám sát như sau :

;  (2)

Trong đó “ m ” là số lượng thông số kỹ thuật ô nhiễm, thường thì thì m = 5 ( 5 chất ô nhiễm cơ bản : bụi PM10, SO2, NO2, CO và O3 ) .
Mức độ ô nhiễm hay chất lượng không khí thường được chia thành 5 mức ( tốt, không ô nhiễm, ô nhiễm, ô nhiễm nặng, ô nhiễm rất nặng ), như biểu lộ ở bảng 1 .

Bảng 1. Bảng phân mức ô nhiễm hay chất lượng môi trường không khí và các gam mầu được sử dụng trong đánh giá ÔNKK

Hiện nay, trên thế giới có 2 cách nhìn nhận tổng quát, phân mức ô nhiễm chung so với ÔNKK : Trước năm 2000, tổng thể những nước trên thế giới đều nhìn nhận ÔNKK theo 2 chỉ số : AQIi đơn lẻ ( nhìn nhận mức độ ô nhiễm so với từng chất ô nhiễm “ i ” ) và chỉ số AQI0 tổng quát = trung bình cộng của những chỉ số AQIi đơn lẻ ( để nhìn nhận mức độ ô nhiễm chung so với môi trường tự nhiên không khí ), những nước lúc bấy giờ vẫn sử dụng cách nhìn nhận này là : Mêhicô, 1 số ít nước châu Âu, Hồng Kông, Singapo, Malaixia, Ấn Độ …
Sau năm 2000, Cục BVMT Mỹ ( US EPA ) đã đưa ra cách nhìn nhận mới : “ Coi trị số AQIi đơn lẻ của bất kể thông số kỹ thuật ô nhiễm có giá trị cực lớn nhất sẽ là chỉ số AQI0 để nhìn nhận chung, đại diện thay mặt mức độ ô nhiễm của thiên nhiên và môi trường không khí đó, những nước lúc bấy giờ đang sử dụng cách nhìn nhận này là Mỹ, Canada, Trung Quốc, Anh, Vương Quốc của nụ cười và Nước Ta …
Số liệu quan trắc bụi trong môi trường tự nhiên không khí PM10 ( Bụi có đường kính khí động học nhỏ hơn hoặc bằng 10 µg ) của những trạm quan trắc không khí tự động hóa tại những đô thị của Nước Ta, trong quy trình tiến độ 2001 – năm ngoái cho thấy, chất lượng không khí đô thị của Nước Ta chưa có nhiều cải tổ so với quá trình 2006 – 2010, tuy ô nhiễm bụi PM10 năm năm ngoái nhỏ hơn những năm trước. Tại TP. Hà Nội và Việt Trì ( Phú Thọ ), ô nhiễm bụi vẫn duy trì ở ngưỡng cao ( biểu đồ 1 ) .
Xét biểu đồ 1 cho thấy, chỉ số AQI so với bụi PM10 ở Thành Phố Hà Nội năm 2011 là lớn nhất và AQI bụi, năm = 116 / 50 x 100 = 232, so với trị số AQI ở bảng 1 thì năm 2011 môi trường tự nhiên không khí TP.HN bị ô nhiễm ở mức “ ô nhiễm nặng ”, nhưng năm năm ngoái, AQI so với bụi PM10 ở TP. Hà Nội là nhỏ hơn và AQI bụi, năm = 73/50 x 100 = 146, so với trị số AQI ở bảng 1 thì năm năm ngoái thiên nhiên và môi trường không khí TP. Hà Nội bị ô nhiễm ở mức “ ô nhiễm nhẹ ”. Cũng theo biểu đồ 1 cho thấy, không khí TP. TP. Đà Nẵng không bị ô nhiễm và trong sáng nhất .

Ghi chú : số liệu update đến hết tháng 9/2015. Nguồn : CEM, Tổng cục Môi trường, năm ngoái

Ngày 3/3/2016, Đại sứ quán Mỹ ở TP. Hà Nội đã công bố trị số quan trắc bụi PM2, 5 tại Thành Phố Hà Nội vào giờ cao điểm ( 8-9 giờ sáng ) là 383 µg / m3 ; Số liệu thống kê giám sát của trạm quan trắc tự động hóa Nguyễn Văn Cừ ( Tổng cục Môi trường ) cho thấy, Open trị số PM10 đột xuất lớn nhất vào thời gian 8-9 giờ buổi sáng bằng khoảng chừng 270 µg / m3, từ đó trên những phương tiện thông tin đại chúng đã đưa tin ÔNKK của TP. Hà Nội ngang ÔNKK ở TP. Bắc Kinh. Đây là thông tin nhìn nhận ÔNKK ở TP. Hà Nội chưa đúng chuẩn, thiếu cơ sở khoa học và trong thực tiễn. Bởi trị số nồng độ bụi PM2, 5 đo được nêu trên chỉ là trị số cực hạn đột xuất ở thời gian không bình thường, thí dụ như lúc đó có cơn gió thổi tức thời mang theo nồng độ bụi lớn đi qua thiết bị đo ví dụ điển hình, không phải là trị số trung bình ngày ( trung bình 24 giờ ) nên không hề được xem là trị số đại diện thay mặt của ngày hôm đó để nhìn nhận mức độ ÔNKK ở TP. Hà Nội. Để nhìn nhận mức độ ô nhiễm của một địa phương vào một ngày đơn cử thì phải lấy trị số trung bình đo của 24 giờ liên tục làm đại diện thay mặt ; nhìn nhận mức độ ô nhiễm năm thì phải địa thế căn cứ vào trị số trung bình đo của cả năm liên tục ( 365 ngày x 24 giờ đo ) làm trị số đại diện thay mặt .
Giả thiết cho rằng, trị số PM2, 5 đo được của Đại sứ quán Mỹ ở TP.HN đã công bố là trị số trung bình ngày, thì trị số AQI ngày hôm đó cũng chỉ bằng 383 µg / m3 : 150 µg / m3 x 100 = 255, so với những trị số của bảng 1 thì môi trường tự nhiên không khí ở TP.HN cũng chỉ ở mức độ “ ô nhiễm nặng ” chứ không phải ở mức độ “ ô nhiễm rất nặng, ô nhiễm nguy khốn ” như ở TP. Bắc Kinh. Trong khi đó trị số AQI bụi của môi trường tự nhiên không khí Bắc Kinh lên tới 300, 500 và cao hơn nữa, ở mức ô nhiễm rất nặng, nguy khốn. Vào những ngày ô nhiễm như vậy chính quyền sở tại Bắc Kinh phải vận dụng giải pháp giảm bớt lượng xe hơi hoạt động giải trí trong TP và tạm đình chỉ hoạt động giải trí của một số ít xí nghiệp sản xuất có nguồn thải ÔNKK lớn, đồng thời khuyến nghị những người có nhạy cảm với ÔNKK thì không nên ra khỏi nhà .
Ngoài ra, những chất ô nhiễm thiên nhiên và môi trường không khí ở Bắc Kinh có đặc thù ô nhiễm hơn những chất ÔNKK ở Thành Phố Hà Nội, theo hiệu quả nghiên cứu và phân tích thành phần bụi không khí của TP.HN cho thấy, khoảng chừng trên 50 % bụi Thành Phố Hà Nội là thành phần bụi đất, còn thành phần bụi những bon đen, được sản sinh ra từ quy trình đốt nguyên vật liệu hóa thạch, hoàn toàn có thể gây ra bệnh ung thư phổi, thì chỉ chiếm dưới 50 %. Ngược lại, ở Bắc Kinh ÔNKK không những phát sinh từ hoạt động giải trí giao thông vận tải và công nghiệp mà còn phát sinh từ rất nhiều lò đốt nước nóng gia dụng đốt than để sưởi ấm trong mùa đông, nên tỷ suất thành phần bụi những bon đen cao hơn. Mặt khác ở Bắc Kinh môi trường tự nhiên không khí không những bị ô nhiễm nặng về bụi mà còn bị ô nhiễm nặng về khí SO2 .

Phát triển trồng, chăm nom và bảo vệ cây xanh trong TP. Thành Phố Hà Nội, bảo vệ chỉ tiêu lao lý theo Quy chuẩn thiết kế xây dựng Nước Ta

   Đề xuất một số giải pháp cấp bách cải thiện chất lượng môi trường không khí ở Hà Nội và các đô thị khác

Trước hết cần phải xác lập những nguồn gây ra ô nhiễm bụi ở TP. Hà Nội và những đô thị nước ta là bụi thải ra từ những ống xả của những phương tiện đi lại giao thông vận tải cơ giới, đa phần là từ những xe máy, mô tô ; Bụi phát sinh từ những cơ sở sản xuất công nghiệp, thủ công nghiệp ở bên trong và xung quanh TP ; Bụi phát sinh từ những hoạt động giải trí kiến thiết xây dựng mới và sửa chữa thay thế những khu công trình nhà cửa, giao thông vận tải, hạ tầng kỹ thuật đô thị ; Bụi phát sinh từ sự rơi vãi, phát tán từ những hoạt động giải trí luân chuyển nguyên vật liệu rời, nhất là luân chuyển đất cát ; Bụi phát sinh từ mặt đường và hè phố với chất lượng xấu, lại bị bẩn, mất vệ sinh và khi có gió thổi hay xe cộ chạy qua thì bụi sẽ bị cuốn theo bay lên, khuếch tán ra xung quanh đường phố .
Căn cứ vào những yếu tố sống sót, bức bách về ÔNKK cũng như xác lập nguyên do gây ô nhiễm bụi, hoàn toàn có thể đề xuất kiến nghị 1 số ít giải pháp có tính cấp bách nhằm mục đích giảm thiểu ô nhiễm bụi, cải tổ chất lượng không khí TP. TP. Hà Nội và những đô thị ở nước ta :
Tăng cường năng lượng quản trị môi trường tự nhiên không khí TP.HN như xây dựng phòng quản trị thiên nhiên và môi trường không khí ở Chi cục BVMT Thành Phố Hà Nội, bổ trợ cán bộ trình độ được huấn luyện và đào tạo đúng chuyên ngành thiên nhiên và môi trường không khí cho Chi cục BVMT cũng như những phòng quản trị thiên nhiên và môi trường ở những Q. / huyện ; tổ chức triển khai những lớp bổ túc kỹ năng và kiến thức nâng cao trình độ trình độ về quản trị thiên nhiên và môi trường không khí cho những cán bộ đương chức trong mạng lưới hệ thống quản trị thiên nhiên và môi trường những cấp của TP.HN và những đô thị ;
Tập trung trấn áp, kiểm tra và giải quyết và xử lý khắt khe những nguồn thải ô nhiễm bụi phát sinh từ những hoạt động giải trí thiết kế xây dựng mới và sửa chữa thay thế những khu công trình nhà cửa, khu công trình giao thông vận tải, mạng lưới hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị ( cấp nước, thoát nước, cấp điện, cấp gas, mạng lưới hệ thống cấp thông tin … ) ;
Tăng cường kiểm tra, trấn áp ngặt nghèo những nguồn thải bụi phát sinh từ luân chuyển nguyên vật liệu rời, đặc biệt quan trọng là về đêm hôm, những xe luân chuyển thường vi phạm pháp luật về BVMT ;
Ưu tiên góp vốn đầu tư hoàn thành xong mạng lưới hệ thống quan trắc thiên nhiên và môi trường không khí, đặc biệt quan trọng là mạng lưới hệ thống quan trắc không khí tự động hóa cố định và thắt chặt ;
Phát triển mạng lưới hệ thống giao thông vận tải công cộng, bảo vệ thuận tiện cho người dân đi lại, nhằm mục đích giảm thiểu số lượng xe máy và xe hơi cá thể ;
Tiến hành kiểm tra định kỳ theo pháp luật của quy chuẩn môi trường tự nhiên về khí thải so với toàn bộ những phương tiện đi lại giao thông vận tải cơ giới ( những loại xe xe hơi, đặc biệt quan trọng là những loại xe buýt, xe tải, xe xe hơi chạy dầu và những loại xe mô tô, xe máy ), cấm lưu hành so với những xe không phân phối nhu yếu về BVMT của quy chuẩn kỹ thuật vương quốc ;
Áp dụng những giải pháp kỹ thuật giải quyết và xử lý bụi phát sinh từ sản xuất công nghiệp và thủ công nghiệp ở bên trong và xung quanh TP ;
Tuyên truyền, thông dụng và hướng dẫn triển khai những lao lý BVMT không khí ; Huy động sự tham gia tích cực của hội đồng, mọi người dân, mọi cơ sở sản xuất, mọi tổ chức triển khai xã hội trong công tác làm việc BVMT không khí nói riêng và BVMT không khí TP nói chung .
Thực hiện thu gom, luân chuyển và giải quyết và xử lý đúng kỹ thuật vệ sinh 100 % rác thải của đô thị, liên tục quét dọn đường xá và vỉa hè, bảo vệ đường phố luôn luôn thật sạch ; Tiến hành phun nước rửa đường vào những ngày trời nắng hanh khô ;

   Phát triển trồng, chăm sóc và bảo vệ cây xanh trong TP, bảo đảm chỉ tiêu diện tích cây xanh trên đầu dân đạt trị số quy định theo Quy chuẩn xây dựng Việt Nam

GS.TSKH Phạm Ngọc Đăng

Phó quản trị Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Nước Ta
( Nguồn : Bài đăng trên Tạp chí Môi trường số 3/2016 )

Source: https://vvc.vn
Category : Môi trường