Ô nhiễm không khí ở Hà Nội dưới góc nhìn kinh tế môi trường
Your browser does not tư vấn the audio element .
Tạp chí Kinh tế Môi trường xin trân trọng giới thiệu bài viết của TS. Nguyễn Công Thành – Trưởng Bộ môn Kinh tế – Quản lý Tài nguyên và Môi trường, Trường đại học Kinh tế quốc dân về vấn đề ô nhiễm không khí ở Thủ đô Hà Nội.
“Đến hẹn lại lên”
Trong các năm gần đây, vấn đề ô nhiễm không khí ở Thủ đô Hà Nội trở thành mối quan tâm đặc biệt của dư luận khi Hà Nội thường được nêu tên trong các bảng xếp hạng về những thành phố ô nhiễm nhất thế giới.
Các nhà khoa học cũng tìm ra quy luật ô nhiễm không khí theo mùa tại Hà Nội : vào mùa đông ( từ tháng 10 đến tháng 4 năm sau ) thì mức độ ô nhiễm dạng hạt cao hơn nhiều so với mùa hè ( từ tháng 5 đến tháng 9 ) .Ở Hà Nội, theo điều tra và nghiên cứu công bố trên Tạp chí Môi trường vào tháng 4/2022, thì trong quá trình năm nay – 2021, những đợt ô nhiễm không khí nặng hầu hết xảy ra vào mùa đông, với khoảng chừng 10 – 17 đợt. Mỗi đợt ô nhiễm không khí nặng này lê dài từ 1 – 6 ngày và nồng độ bụi mịn PM2. 5 trung bình giao động từ 61 – 115 μg / m3 .Thực hiện ước tính nhanh với trung bình 14 đợt ô nhiễm không khí nặng trong 7 tháng mùa đông ( từ tháng 10 đến tháng 4 năm sau ), mỗi tháng người dân Hà Nội phải gánh chịu 2 đợt ô nhiễm không khí nặng .Trong kế hoạch trấn áp ô nhiễm không khí ở Bắc Kinh quy trình tiến độ 2 ( 2018 – 2020 ) có một điểm rất đáng quan tâm là họ nhấn mạnh vấn đề việc cần “ trấn áp ô nhiễm vào mùa thu và ngày đông, và tăng cường ứng phó với đợt ô nhiễm không khí nặng ”. Điều này phần nào cho thấy những đợt ô nhiễm không khí nặng thường gây ra hậu quả nặng nề về mặt sức khỏe thể chất và kinh tế tài chính. Tại Hà Nội, mùa đông năm nay sắp đến và mối lo ô nhiễm không khí đang quay trở lại .
Ảnh minh họa. Bụi mịn PM2. 5 có năng lực đi sâu vào mạng lưới hệ thống hô hấp và mạng lưới hệ thống tuần hoàn, nên hoàn toàn có thể gây ra những yếu tố sức khỏe thể chất tương quan tới hô hấp và tim mạch, dẫn đến năng lực tử trận sớm .
“Báo cáo Tác động Ô nhiễm không khí do bụi PM2.5 đến sức khỏe cộng đồng tại Hà Nội năm 2019” được công bố 7/2021 đã ước tính nếu nồng độ bụi PM2.5 trung bình năm ở Hà Nội được kiểm soát ở mức 10 μg/m3 (mức khuyến nghị của WHO) thì số ca tử vong sớm tránh được là 4.222 ca trong 1 năm.
Tháng 9/2021, Tổ chức Y tế thế giới ( WHO ) đã công bố mức số lượng giới hạn khuyến nghị mới về nồng độ những chất gây ô nhiễm không khí. Cụ thể là, nồng độ khuyến nghị so với bụi mịn PM2. 5 là 5 μg / m3, giảm so mức khuyến nghị trước kia là 10 μg / m3. Dựa trên hiệu quả nghiên cứu và phân tích hơn 500 bài báo khoa học, WHO đã Kết luận rằng mức số lượng giới hạn khuyến nghị mới ngặt nghèo hơn là thiết yếu để bảo vệ sức khỏe thể chất con người. Như vậy với mức số lượng giới hạn khuyển nghị mới của WHO, thì rủi ro tiềm ẩn tác động ảnh hưởng sức khỏe thể chất của những đợt ô nhiễm không khí nặng trong mùa đông tại Hà Nội là đáng quan ngại hơn rất nhiều .Tình hình đáng quan ngại về thiệt hại sinh mạng do ô nhiễm không khí yên cầu nỗ lực nhiều hơn trong việc góp vốn đầu tư triển khai những giải pháp giảm thiểu ô nhiễm không khí. Từ góc nhìn nghiên cứu và phân tích kinh tế tài chính, câu hỏi được đặt ra là “ liệu giá trị thiệt hại sinh mạng tránh được có đủ lớn để tạo động lực góp vốn đầu tư ngân sách cho giảm thiểu ô nhiễm ” .
Bài toán kinh tế môi trường
Nhóm nghiên cứu và điều tra của Trường ĐH Kinh tế quốc dân đã thực thi điều tra và nghiên cứu khảo sát với 1028 hộ mái ấm gia đình sinh sống tại Hà Nội về mức sẵn lòng chi trả nhằm mục đích giảm rủi ro đáng tiếc tử trận sớm do ô nhiễm không khí .
Theo TS. Nguyễn Công Thành – Trưởng nhóm nghiên cứu, kết quả khảo sát được công bố năm 2021 trên tạp chí quốc tế Economic Analysis and Policy cho thấy giá trị sinh mạng của một ca tử vong sớm do ô nhiễm không khí được ước tính trong khoảng từ 164 triệu đồng đến 1,5 tỉ đồng.
Nhằm tránh việc nhìn nhận thấp giá trị thiệt hại sinh mạng con người và hướng tới ưu tiên bảo vệ sức khỏe thể chất con người, mức ước tính giá trị 1 ca tử trận là 1,5 tỉ đồng được khuyến nghị vận dụng. Nếu số ca tử trận sớm tránh được là 4.222 ca trong 1 năm, khi trấn áp nồng độ bụi PM2. 5 trung bình năm ở Hà Nội ở mức 10 μg / m3, thì ngân sách thiệt hại sinh mạng tránh được hoàn toàn có thể lên đến 6,3 nghìn tỉ đồng trong 1 năm .Nếu so sánh với tổng ngân sách trung bình 1 năm là 3,4 nghìn tỉ đồng để triển khai Quy hoạch mạng lưới hệ thống cây xanh, khu vui chơi giải trí công viên, vườn hoa và hồ thành phố Hà Nội đến năm 2030, thì giá trị thiệt hại sinh mạng tránh được 6,3 nghìn tỉ đồng / năm là không hề nhỏ. Đây là động lực kinh tế tài chính và cũng là mong ước của dân cư về việc thực thi những nỗ lực cải tổ chất lượng không khí của Hà Nội .
TS. Nguyễn Công Thành
