Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.66 MB, 103 trang )
Đồ án tốt nghiệp
đúng cách sẽ gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe cộng đồng dân cư và làm mất mỹ quan đô thò.
Thành phần chất thải rắn rất phức tạp, trong đó có chứa các mầm bệnh từ người hoặc gia súc, các chất thải hữu cơ, xác súc vật chết… tạo điều kiện tốt cho
muỗi, chuột, ruồi .. sinh sản và lây lan mầm bệnh cho người, nhiều lúc trở thành dòch. Một số vi khuẩn, siêu vi khuẩn, ký sinh trùng… tồn tại trong rác có thể gây
bệnh cho con người như bệnh: sốt rét, bệnh ngoài da, dòch hạch, thương hàn, phó thương hàn, tiêu chảy, giun sán, lao…
Phân loại, thu gom và xử lý rác không đúng qui đònh là nguy cơ gây bệnh nguy hiểm cho công nhân vệ sinh, người bới rác, nhất là khi gặp phải các CTR
nguy hại từ y tế, công nghiệp như: kim tiêm, ống chích, mầm bệnh, hợp chất hữu cơ bò halogen hóa….
Tại các bãi rác lộ thiên, nếu không được quản lý tốt sẽ gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng cho bãi rác và công đồng dân cư trong khu vực: gây ô nhiễm không
khí, các nguồn nước, ô nhiễm đất và là nơi nuôi dưỡng các vật chủ trung gian truyền bệnh cho người.
Rác thải nếu không được thu gom tốt cũng là một trong những yếu tố gây cản trở dòng chảy, làm giảm khả năng thoát nước của các sông rạch và hệ thống
thoát nước đô thò.
1.3. Quản lý chất thải rắn Mục đích của quản lý chất thải rắn
1. Bảo vệ sức khỏe cộng đồng 2. Bảo vệ môi trường
3. Sử dụng tối đa vật liệu 4. Tái chế và sử dụng tối đa rác hữu cơ
5. Giảm thiểu rác ở bãi rác
GVHD:ThS. Vũ Hải Yến Trang: 33
SVTH: Sỹ Thò Chung
Đồ án tốt nghiệp
Hiện nay, ở nước ta thường áp dụng công tác thu gom, vận chuyển CTRSH theo hình thức thu gom tại các nguồn thải bằng các loại xe đẩy tay, xe ba gác, xe ba bánh,
xe lam,… từ các hộ dân, tập trung tại các điểm hẹn, hay trạm trung chuyển để đưa đến bãi xử lý chất thải.
Việc quản lý CTRSH phải đảm bảo các yêu cầu sau: –
Phải thu gom và vận chuyển hết chất thải –
Phải đảm bảo việc thu gom, xử lý hiệu quả theo nguồn kinh phí nhỏ nhất nhưng lại đạt kết quả cao nhất
– Đưa các công nghệ và kỹ thuật, các trang thiết bò xử lý chất thải tiên tiến của
các nước vào sử dụng ở trong nước, đào tạo đội ngụ cán bộ quản lý và lao động có đầy đủ kiến thức, kinh nghiệm và lòng yêu nghề, có trách nhiệm với
vấn đề môi trường của đất nước.
Hình thức thu gom CTRSH được thực hiện liên tục 1 lần ngày, các xe thu gom sẽ đến các hộ dân để thực hiện công đoạn thu gom với qui trình thực hiện theo
từng tuyến thu gom, trên các tuyến thu gom được phân thành các dây thu gom chính.
GVHD:ThS. Vũ Hải Yến Trang: 34
SVTH: Sỹ Thò Chung Phát sinh chất thải
Phân chia, lưu trữ, chế biến tại nguồn
Thu gom
Thu gom Phân chia, chế
biến, vàPhân chia, chế
biến, và chuyển đổi
CTR
chuyển đổi CTR
Trung chuyển và vận chuyển
Thu gom Phân chia, chế biến,
Vận chuyển đổi CTR
Tiêu hủy
Hình 1.1 Mối liên hệ giữa các thành phần trong hệ thống quản lý chất thải rắn
Đồ án tốt nghiệp
Người đi thu gom trong các dây thu gom của họ do được phân công, hợp đồng thu gom, …. Sau đó được chuyển đến các điểm hẹn trạm trung chuyển cách xa nơi thu
gom, hoặc trạm trung chuyển. Từ đó giao rác cho các xe vận chuyển chuyên dụng trong hoạt động vận chuyển CTRSH. Các xe này có nhiệm vụ vận chuyển các chất
thải hoặc đến trạm phân loại tập trung
Hình 1.2: Quy trình thu gom, vận chuyển CTRSH
Nguồn: Tchobannoglous và cộng sự, 1993 Ghi Chú: QT: quy trình
TG: Thu gom VC: Vận chuyển
Xe ép QTTG đường, cơ quan, xí nghiệp
Xử lý chất thải rắn
Việc lựa chọn phương pháp xử lý CTR dựa trên các yếu tố sau:
Tính chất vật lý độ ẩm, thành phần, kích cỡ…, tính chất hóa học hàm lượng chất vô cơ, hữu cơ, thành phần C, N, O, S…. và giá trò nhiệt lượng
của chất thải rắn, từ đó xác đònh khả năng tái sử dụng, tái chế hoặc tận dụng làm nhiên liệu;
Khối lượng, khả năng cung ứng và tốc độ gia tăng CTR hiện tại và tương
lai;
Điều kiện về khả năng tài chánh;
GVHD:ThS. Vũ Hải Yến Trang: 35
SVTH: Sỹ Thò Chung
Nguồn phát
sinh Điểm
hẹn Trạm
trung chuyển
rác Xe ép
Xe thô sơ Xúc vc
Thẳng Bãi
xử lý rác
Xe tải
ben Thu
gom Xe ép QTTG vận chuyển
Trạm ép kín
Xe ép kín QTTG vận chuyển
Đồ án tốt nghiệp
Điều kiện về đòa điểm xử lý, diện tích mặt bằng, cơ sở hạ tầng điện,
đường xá…;
Nhu cầu tiêu thụ của thò trường khu vực: điện, nhiệt, phân bón, khí đốt … Chúng ta sẽ tham khảo một số phương pháp xử lý CTR chủ yếu hiện nay:
Phương pháp xử lý nhiệt
Nhiệt phân Pyrolysis
Đây là phương pháp xử lý rác tiến bộ nhất, được thực hiện ở các nước phát triển Mỹ, Đan Mạch… Nhiệt phân là quá trình phân hủy rác bằng nhiệt trong
điều kiện thiếu oxy hoặc có oxy để phân hủy rác thành khí đốt theo các phản ứng:
C + O
2
→ CO
2
C + H
2
O →
CO + H
2
C + ½ O
2
→ CO
C + H
2
→ CH
4
Các sản phẩm sinh ra từ quá trình nhiệt phân là các sản phẩm khí, chủ yếu như: CH
4
, H
2,
, CO, CO
2
và một số sản phẩm lỏng có chứa các hoá chất như: acid acetic, acetone, methanol… được tận dụng làm nguyên liệu để chế biến các sản
phẩm có ích khác, tuy nhiên chỉ có 31-37 rác được phân hủy, phần còn lại được xử lý tiếp tục bằng phương pháp thiêu đốt.
Thiêu đốt rác Incineration
Thiêu đốt là phương pháp xử lý rác phổ biến nhất ngày nay được nhiều quốc gia trên thế giới áp dụng. Đây là quá trình Oxi hóa CTR ở nhiệt độ cao để tạo
thành CO
2
và hơi nước theo phản ứng: C
x
H
y
O
z
+ x+y4+z2 O
2
→ xCO
2
+ y2 H
2
O
Ưu điểm: của phương pháp thiêu đốt là xử lý triệt để rác thải, tiêu diệt các vi vinh vật gây bệnh và các chất ô nhiễm, diện tích xây dựng nhỏ,
vận hành đơn giản, ít tốn nhiên liệu, có thể xử lý CTR có chu kỳ phân
GVHD:ThS. Vũ Hải Yến Trang: 36
SVTH: Sỹ Thò Chung
Đồ án tốt nghiệp
hủy lâu dài.
Nhược điểm: chính là việc sinh khói bụi và một số khí ô nhiễm khác như: SO
2
, HCl ,NO
x,
, CO… cho nên khi thiết kế xây dựng lò đốt phải xây dựng kèm theo hệ thống xử lý khí thải.
Việc sử dụng các lò thiêu đốt rác hiện nay không dừng lại ở mục đích giảm thể tích ban đầu của rác giảm khoảng 90, mà còn thu hồi nhiệt lượng phục vụ
các nhu cầu khác như: tận dụng cho lò hơi, lò sưởi, cấp điện… Khi thiết kế lò đốt, có 4 yếu tố cần thiết cho sự đốt cháy hoàn toàn chất thải
là: lượng Oxy cung cấp, nhiệt độ cháy phải đảm bảo từ 900 – 1300
o
C hoặc cao hơn nữa tùy loại chất thải, thời gian đốt chất thải và mức độ xáo trộn bên trong
lò. Ngoài ra còn phải chú ý thêm vật liệu chế tạo lò đốt để đảm bảo chòu nhiệt cao.
Khí thải sau khi làm nguội có thể được xử lý bằng dung dòch kiềm để trung hòa các chất độc hại tạo thành sau khi nung.
Ở Việt Nam công nghệ thiêu đốt thích hợp cho việc xử lý chất thải bệnh viện, chất thải nguy hại, các loại chất thải có thời gian phân hủy dài.
Xử lý sinh học
Xử lý sinh học là một trong những phương pháp xử lý rác thải hiệu quả, rẻ tiền, ít gây ô nhiễm và phù hợp với điều kiện khí hậu nhiệt đới ở Việt Nam. Công
nghệ xử lý sinh học có thể chia làm 3 loại:
Xử lý hiếu khí tạo thành phân Composting
Đây là phương pháp được áp dụng khá phổ biến ở hầu hết các quốc gia. Việc ủ rác sinh hoạt với thành phần chủ yếu là chất hữu cơ dễ phân hủy có thể
được tiến hành ngay ở các hộ gia đình để bón phân cho vườn của mình.
Ưu điểm : của phương pháp này là giảm được đáng kể khối lượng rác, đồng thời tạo ra phân bón hữu cơ giúp ích cho công tác cải tạo đất. Chính
vì vậy phương pháp này được ưa chuộng ở các quốc gia nghèo và các
GVHD:ThS. Vũ Hải Yến Trang: 37
SVTH: Sỹ Thò Chung
Đồ án tốt nghiệp
nước đang phát triển. Quá trình ủ rác hiếu khí diễn ra theo phản ứng sau:
Vi khuẩn Chất hữu cơ + O
2
Các chất đơn giản + CO
2
+ H
2
O + NH
3
+ SO
4
Hiếu khí
Phương pháp ủ rác hiếu khí dựa trên sự hoạt động của các vi khuẩn hiếu khí với sự có mặt của Oxy. Thường chỉ sau 2 ngày nhiệt độ rác tăng lên khoảng 45
C, sau 6-7 ngày đạt tới 70-75
C. Nhiệt độ này đạt được chỉ với điều kiện duy trì môi trường tối ưu cho vi khuẩn hoạt động như: Oxy, độ ẩm, tỉ số CN, pH và một số
chất dinh dưỡng vô cơ như: phốt pho, lưu huỳnh, Kali, Nitơ… Sự phân huỷ hiếu khí diễn ra khá nhanh, sau 2 – 4 tuần rác được phân hủy
hoàn toàn. Các vi khuẩn gây bệnh và côn trùng bò hủy diệt do nhiệt độ ủ tăng. Bên cạnh đó, mùi hôi cũng bò khử nhờ quá trình ủ hiếu khí. Độ ẩm tối ưu cho quá
trình này là 50 – 60 C.
Xử lý kỵ khí Anaerobic
Công nghệ ủ kỵ khí được sử dụng rộng rãi ở Ấn Độ chủ yếu thực hiện ở qui mô nhỏ.
Quá trình xử lý kỵ khí, phản ứng xảy ra như sau:
Chất hữu cơ + H
2
O Caùc chất đơn giản + CO
2
+ CH
4
+ NH
3
+ H
2
S – Công nghệ nầy có những ưu điểm:
Chi phí đầu tư ban đầu thấp;
Sản phẩm phân hủy có thể kết hợp xử lý với phân hầm cầu và phân gia súc
cho phân hữu cơ có hàm lượng dinh dưỡng cao;
Đặc biệt là thu hồi khí CH
4
làm nguồn cung cấp nhiệt phục vụ cho các
GVHD:ThS. Vũ Hải Yến Trang: 38
SVTH: Sỹ Thò Chung
Kỵ
khí
Vi khuẩn
Đồ án tốt nghiệp
nhu cầu đun nấu, lò hơi… – Tuy nhiên có một số nhược điểm:
Thời gian phân hủy lâu hơn xử lý hiếu khí 4- 12 tháng;
Các khí sinh ra từ quá trình phân hủy kỵ khí là: H
2
S, NH
3
gây mùi hôi khó chòu;
Các vi khuẩn gây bệnh luôn tồn tại cùng với quá trình phân hủy vì nhiệt
độ phân hủy thấp.
Xử lý kỵ khí kết hợp với hiếu khí Combined anaerobic and aerobic
Công nghệ này sử dụng cả 2 phửụng phaựp xửỷ lyự hieỏu khớ vaứ kợ khớ.
ệu điểm:
Không có lượng nước thải ra từ quá trình phân hủy hiếu khí;
Sử dụng nước rò rỉ trong quá trình ủ để lên men kỵ khí;
Vừa tạo được lượng phân bón phục vụ nông nghiệp và tạo khí CH
4
cung cấp nhiệt.
Xử lý hóa học
Các giải pháp xử lý hóa học thường được ứng dụng để xử lý CTR công nghiệp. Các giải pháp xử lý hóa học hiện nay rất nhiều: oxy hóa, trung hòa, thủy
phân… chủ yếu để phá hủy CTR hoặc làm giảm độc tính của các CTR nguy hại. Sử dụng vôi, kiềm làm giảm khả năng gây độc của các kim loại nặng do tạo
thành các hydroxit không hòa tan. Đối với các CTR có tính axit có thể trung hòa bằng các chất kiềm và ngược
lại.
Ổn đònh hóa
Phương pháp ổn đònh hóa cố đònh, đóng rắn chủ yếu được sử dụng xử lý CTR độc hại, nhằm hai mục đích:
Giảm rò rỉ các chất độc hại bằng cách giảm bề mặt tiếp xúc, hạn chế ở
mức cao sự thẩm thấu của chất thải vào môi trường;
GVHD:ThS. Vũ Hải Yến Trang: 39
SVTH: Sỹ Thò Chung
Đồ án tốt nghiệp
Cải thiện kích thước chất thải về độ nén và độ cứng.
Ổn đònh chất thải là công nghệ trộn vật liệu thải với vật liệu đóng rắn, tạo thành thể rắn bao lấy chất thải hoặc cố đònh chất thải trong cấu trức của vật rắn.
Phương pháp nầy thường dùng để xử lý CTR của kim loại, mạ kim loại, chì, tro của lò đốt… tạo thành khối rắn dễ vận chuyển và chôn lấp trong hố hợp vệ
sinh.
Bãi chôn lấp rác
Đổ rác thành đống hay bãi hở Open Dump
Đây là phương pháp xử lý rác cổ điển đã được loài người áp dụng từ lâu đời. Hiện nay, các đô thò ở Việt Nam và một số nước khác vẫn còn đang áp dụng.
Phương pháp này có nhiều nhược điểm:
Tạo cảnh quan khó coi, gây khó chòu cho con người khi thấy chúng;
Là môi trường thuận lợi cho các động vật gặm nhấm, các loài côn trùng,
vi trùng gây bệnh sinh sôi nẩy nở gây nguy hiểm cho sức khỏe con người;
Gây ô nhiễm môi trường nước và không khí. Đây là phương pháp xử lý rác đô thò rẽ tiền nhất, chỉ tiêu tốn chi phí cho
công việc thu gom và vận chuyển rác từ nơi phát sinh đến bãi rác. Tuy nhiên phương pháp này đòi hỏi diện tích bãi thải lớn, không phù hợp những thành phố
đông dân, quỹ đất đai khan hiếm.
Bãi chôn lấp hợp vệ sinh Sanitary landfill
Phương pháp này được nhiều đô thò trên thế giới ở Mỹ, Anh, Nhật… áp dụng trong quá trình xử lý rác. Đây là phương pháp xử lý rác thích hợp nhất trong
điều kiện khó khăn về vốn đầu tư nhưng lại có một mặt bằng đủ lớn và nguy cơ gây ô nhiễm môi trường ít.
Trong các bãi chôn lắp rác hợp vệ sinh, bên dưới thành đáy được phủ lắp chống thấm có lắp đặt hệ thống ống thu nước rò ró và hệ thống thu khí thải từ bãi
rác. Nước rò ró sẽ được thu gom và xử lý để đạt tiêu chuẩn qui đònh.
GVHD:ThS. Vũ Hải Yến Trang: 40
SVTH: Sỹ Thò Chung
Đồ án tốt nghiệp
Bãi chôn rác vệ sinh hoạt động bằng cách: mỗi ngày trải một lớp mỏng rác, sau đó nén ép chúng lại bằng các loại xe cơ giới, tiếp tục trải lên trên một lớp đất
mỏng độ 15 cm. Công việc nầy cứ thể tiếp tục đến khi nào bãi rác đầy.
Ưu điểm của bãi chôn rác vệ sinh
Các loài côn trùng, chuột bọ, ruồi… khó sinh sôi nảy nở do rác bò nén, ép
chặt và được phủ lớp đất;
B Giảm mùi hôi thối, ít gây ô nhiễm không khí, các hiện tượng cháy bùng và cháy ngầm khó có thể xảy ra;
Góp phần hạn chế ô nhiễm nguồn nước mặt và nước ngầm
Chi phí vận hành không quá cao;
Tận dụng được khí CH
4
làm chất đốt.
Một số nhược điểm
Diện tích đất phải đủ lớn. Người ta đã ước tính với khu đô thò qui mô 10.000 dân, trong 1 năm sẽ thải ra lượng rác có thể lấp đầy diện tích 1 ha với chiều
sâu khoảng 3m;
Các lớp đất phủ thường hay bò xói mòn;
Do rác được ủ trong điều kiện kỵ khí, khí CH
4
hoặc H
2
S được hình thành có khả năng gây cháy nổ hoặc gây ngạt.
Cho đến nay hệ thống quản lý chất thải rắn không ngừng phát triển đặc biệt là ở Mỹ và các nước công nghiệp tiên tiến. Nhiều hệ thống quản lý rác với
hiệu quả cao ra đời do sự kết hợp đúng đắn giữa các thành phần sau đây: −
Hệ thống tổ chức quản lý −
Quy hoạch quản lý −
Công nghệ xử lý −
Luật pháp và quy đònh quản lý chất thải rắn
GVHD:ThS. Vũ Hải Yến Trang: 41
SVTH: Sỹ Thò Chung
Đồ án tốt nghiệp
Sự hình thành và ra đời của các luật lệ và quy đònh về quản lý chất thải rắn ngày càng chặt chẽ đã góp phần nâng cao hiệu quả của hệ thống quản lý chất thải
rắn hiện nay
Thứ bậc ưu tiên trong quản lý rác tổng hợp
1. Tránh thải bỏ 2. Giảm thiểu rác
3. Tái sử dụng 4. Tái chế
5. Tạo năng lượng 6. Xử lý
7. Thải bỏ
Các thành phần của hệ thống tổng hợp quản lý chất thải rắn
Các thành phần của hệ thống tổng hợp quản lý chất thải rắn bao gồm: •
Cơ cấu chính sách •
Cơ cấu luật •
Cơ cấu hành chánh •
Giáo dục cộng đồng •
Cơ cấu kinh tế •
Hệ thống kỹ thuật •
Tạo thò trường và tiếp thò các sản phẩm tái chế •
Hệ thống thông tin chất thải
Những Thách Thức Của Việc Quản Lý Chất Thải Rắn Trong Tưong Lai
Xã hội càng phát triển, dân số thế giới càng gia tăng kết hợp với sự đô thò hoá và công nghiệp hóa làm cho lượng rác thải phát sinh ngày càng nhiều. Những
thách thức và cơ hội có thể áp dụng để giảm thiểu lượng rác thải trong tương lai là: 1 thay đổi thói quen tiêu thụ sản phẩm trong xã hội, 2 giảm lượng rác thải
tại nguồn, 3 xây dựng bãi chôn lấp an toàn hơn, 4 phát triển công nghệ mới.
GVHD:ThS. Vũ Hải Yến Trang: 42
SVTH: Sỹ Thò Chung
Đồ án tốt nghiệp
•
Thay đổi thói quen tiêu thụ sản phẩm trong xã hội
Sự tiêu thụ sản phẩm là một hoạt động tự nhiên. Xã hội thay đổi sẽ làm cho mức sống thay đổi bằng cách thay đổi số lượng và chất lượng sản phẩm tiêu thụ.
Thói quen tiêu thụ sẽ được thay đổi nếu số lượng rác thải từ các hoạt động tiêu thụ thay đổi
•
Giảm lượng rác thải tại nguồn
• Những nổ lực cần thiết phải tiến hành đểgiảm số lượng của các vật liệu sử
dụng trong các loại hàng hóa đóng gói và chế biến tái chế tại nguồn như tại nhà, văn phòng hoặc nhà máy. Như vậy với phương pháp này, lượng rác thải
vứt bỏ giảm trong cộng đồng. Giảm tại nguồn là một lựa chọn để bảo tồn tài nguyên
• Xây dựng bãi chôn lấp an toàn hơn
Bãi chôn lấp là nơi thải bỏ sau cùng của chất thải. Chính vì thế mà nững nổ lực cần phải tiến hành để làm giảm thiểu các chất độc hại, làm tăng độ hữu dụng
tại nơi chôn lấp. Thiết kế bãi chôn lấp cần phải cải tiến để đảm bảo cho việc lưu trữ các chất thải trong một thời gian lâu dài. Các số liệu về các hoạt động của bãi
chôn lấp hiện tại cần phải phổ biến để cải tiến việc xây dựng và hoạt động của các bãi chôn lấp mới. Bằng cách này thì sẽ giúp ích cho việc quản lý các bãi chôn
lấp càng có hiệu quả hơn.
• Phát triển công nghệ mới
Có rất nhiều cơ hội để giới thiệu những công nghệ mới trong hệ thống quản lý chất thải rắn. Những thách thức đã khuyến khích cho sự phát triển kỹ thuật
giúp cho việc bảo tồn tài nguyên thiên nhiên tốt nhất và đây là phương pháp chi phí-hiệu quả. Việc kiểm tra và thực thi việc ứng dụng các công nghệ mới là một
phần quan trọng trong việc quản lý tổng hợp chất thải rắn trong tương lai.
GVHD:ThS. Vũ Hải Yến Trang: 43
SVTH: Sỹ Thò Chung
Đồ án tốt nghiệp
CHƯƠNG 2 GIỚI THIỆU SƠ LƯC VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN KINH TẾ – XÃ
HỘI VÀ MÔI TRƯỜNG CỦA QUẬN TÂN BÌNH 2.1. Vò trí đòa lý
Quận Tân Bình có 2 cửa ngõ giao thông quan trọng của cả nước; Cụm cảng hàng không sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất diện tích 7,44 km
2
và quốc lộ 22 về hướng Tây Ninh, Campuchia. Diện tích 22,38 km
2
, trong đó sân bay Tân Sơn Nhất 8,44 km
2
tỷ lệ 22.
+ Tọa độ đòa lý: Điểm cực Bắc : 100 49’ 90” độ vó Bắc ;
Điểm cực Nam: 100 45’ 25” độ vó Bắc; Điểm cực Đông : 100 40’26’ độ kinh Đông;
Điểm cực Tây : 100 36’47” độ kinh Đông
.
GVHD:ThS. Vũ Hải Yến Trang: 44
SVTH: Sỹ Thò Chung
Đồ án tốt nghiệp
Do thành phố phát triển, nội thành mở rộng, Quận Tân Bình được điều chỉnh đòa giới tách ra thành 2 Quận mới là Tân Bình mới và Tân Phú.
2.2. Điều kiện tự nhiên
1. Bảo vệ sức khỏe cộng đồng 2. Bảo vệ môi trường3. Sử dụng tối đa vật liệu 4. Tái chế và sử dụng tối đa rác hữu cơ5. Giảm thiểu rác ở bãi rácGVHD:ThS. Vũ Hải Yến Trang: 33SVTH: Sỹ Thò ChungĐồ án tốt nghiệpHiện nay, ở nước ta thường áp dụng công tác thu gom, vận chuyển CTRSH theo hình thức thu gom tại các nguồn thải bằng các loại xe đẩy tay, xe ba gác, xe ba bánh,xe lam,… từ các hộ dân, tập trung tại các điểm hẹn, hay trạm trung chuyển để đưa đến bãi xử lý chất thải.Việc quản lý CTRSH phải đảm bảo các yêu cầu sau: -Phải thu gom và vận chuyển hết chất thải -Phải đảm bảo việc thu gom, xử lý hiệu quả theo nguồn kinh phí nhỏ nhất nhưng lại đạt kết quả cao nhất- Đưa các công nghệ và kỹ thuật, các trang thiết bò xử lý chất thải tiên tiến củacác nước vào sử dụng ở trong nước, đào tạo đội ngụ cán bộ quản lý và lao động có đầy đủ kiến thức, kinh nghiệm và lòng yêu nghề, có trách nhiệm vớivấn đề môi trường của đất nước.Hình thức thu gom CTRSH được thực hiện liên tục 1 lần ngày, các xe thu gom sẽ đến các hộ dân để thực hiện công đoạn thu gom với qui trình thực hiện theotừng tuyến thu gom, trên các tuyến thu gom được phân thành các dây thu gom chính.GVHD:ThS. Vũ Hải Yến Trang: 34SVTH: Sỹ Thò Chung Phát sinh chất thảiPhân chia, lưu trữ, chế biến tại nguồnThu gomThu gom Phân chia, chếbiến, vàPhân chia, chếbiến, và chuyển đổiCTRchuyển đổi CTRTrung chuyển và vận chuyểnThu gom Phân chia, chế biến,Vận chuyển đổi CTRTiêu hủyHình 1.1 Mối liên hệ giữa các thành phần trong hệ thống quản lý chất thải rắnĐồ án tốt nghiệpNgười đi thu gom trong các dây thu gom của họ do được phân công, hợp đồng thu gom, …. Sau đó được chuyển đến các điểm hẹn trạm trung chuyển cách xa nơi thugom, hoặc trạm trung chuyển. Từ đó giao rác cho các xe vận chuyển chuyên dụng trong hoạt động vận chuyển CTRSH. Các xe này có nhiệm vụ vận chuyển các chấtthải hoặc đến trạm phân loại tập trungHình 1.2: Quy trình thu gom, vận chuyển CTRSHNguồn: Tchobannoglous và cộng sự, 1993 Ghi Chú: QT: quy trìnhTG: Thu gom VC: Vận chuyểnXe ép QTTG đường, cơ quan, xí nghiệpXử lý chất thải rắnViệc lựa chọn phương pháp xử lý CTR dựa trên các yếu tố sau: Tính chất vật lý độ ẩm, thành phần, kích cỡ…, tính chất hóa học hàm lượng chất vô cơ, hữu cơ, thành phần C, N, O, S…. và giá trò nhiệt lượngcủa chất thải rắn, từ đó xác đònh khả năng tái sử dụng, tái chế hoặc tận dụng làm nhiên liệu; Khối lượng, khả năng cung ứng và tốc độ gia tăng CTR hiện tại và tươnglai; Điều kiện về khả năng tài chánh;GVHD:ThS. Vũ Hải Yến Trang: 35SVTH: Sỹ Thò ChungNguồn phátsinh Điểmhẹn Trạmtrung chuyểnrác Xe épXe thô sơ Xúc vcThẳng Bãixử lý rácXe tảiben Thugom Xe ép QTTG vận chuyểnTrạm ép kínXe ép kín QTTG vận chuyểnĐồ án tốt nghiệp Điều kiện về đòa điểm xử lý, diện tích mặt bằng, cơ sở hạ tầng điện,đường xá…; Nhu cầu tiêu thụ của thò trường khu vực: điện, nhiệt, phân bón, khí đốt … Chúng ta sẽ tham khảo một số phương pháp xử lý CTR chủ yếu hiện nay:Phương pháp xử lý nhiệtNhiệt phân PyrolysisĐây là phương pháp xử lý rác tiến bộ nhất, được thực hiện ở các nước phát triển Mỹ, Đan Mạch… Nhiệt phân là quá trình phân hủy rác bằng nhiệt trongđiều kiện thiếu oxy hoặc có oxy để phân hủy rác thành khí đốt theo các phản ứng:C + O→ COC + HO →CO + HC + ½ O→ COC + H→ CHCác sản phẩm sinh ra từ quá trình nhiệt phân là các sản phẩm khí, chủ yếu như: CH, H2,, CO, COvà một số sản phẩm lỏng có chứa các hoá chất như: acid acetic, acetone, methanol… được tận dụng làm nguyên liệu để chế biến các sảnphẩm có ích khác, tuy nhiên chỉ có 31-37 rác được phân hủy, phần còn lại được xử lý tiếp tục bằng phương pháp thiêu đốt.Thiêu đốt rác IncinerationThiêu đốt là phương pháp xử lý rác phổ biến nhất ngày nay được nhiều quốc gia trên thế giới áp dụng. Đây là quá trình Oxi hóa CTR ở nhiệt độ cao để tạothành COvà hơi nước theo phản ứng: C+ x+y4+z2 O→ xCO+ y2 HO Ưu điểm: của phương pháp thiêu đốt là xử lý triệt để rác thải, tiêu diệt các vi vinh vật gây bệnh và các chất ô nhiễm, diện tích xây dựng nhỏ,vận hành đơn giản, ít tốn nhiên liệu, có thể xử lý CTR có chu kỳ phânGVHD:ThS. Vũ Hải Yến Trang: 36SVTH: Sỹ Thò ChungĐồ án tốt nghiệphủy lâu dài. Nhược điểm: chính là việc sinh khói bụi và một số khí ô nhiễm khác như: SO, HCl ,NOx,, CO… cho nên khi thiết kế xây dựng lò đốt phải xây dựng kèm theo hệ thống xử lý khí thải.Việc sử dụng các lò thiêu đốt rác hiện nay không dừng lại ở mục đích giảm thể tích ban đầu của rác giảm khoảng 90, mà còn thu hồi nhiệt lượng phục vụcác nhu cầu khác như: tận dụng cho lò hơi, lò sưởi, cấp điện… Khi thiết kế lò đốt, có 4 yếu tố cần thiết cho sự đốt cháy hoàn toàn chất thảilà: lượng Oxy cung cấp, nhiệt độ cháy phải đảm bảo từ 900 – 1300C hoặc cao hơn nữa tùy loại chất thải, thời gian đốt chất thải và mức độ xáo trộn bên tronglò. Ngoài ra còn phải chú ý thêm vật liệu chế tạo lò đốt để đảm bảo chòu nhiệt cao.Khí thải sau khi làm nguội có thể được xử lý bằng dung dòch kiềm để trung hòa các chất độc hại tạo thành sau khi nung.Ở Việt Nam công nghệ thiêu đốt thích hợp cho việc xử lý chất thải bệnh viện, chất thải nguy hại, các loại chất thải có thời gian phân hủy dài.Xử lý sinh họcXử lý sinh học là một trong những phương pháp xử lý rác thải hiệu quả, rẻ tiền, ít gây ô nhiễm và phù hợp với điều kiện khí hậu nhiệt đới ở Việt Nam. Côngnghệ xử lý sinh học có thể chia làm 3 loại: Xử lý hiếu khí tạo thành phân CompostingĐây là phương pháp được áp dụng khá phổ biến ở hầu hết các quốc gia. Việc ủ rác sinh hoạt với thành phần chủ yếu là chất hữu cơ dễ phân hủy có thểđược tiến hành ngay ở các hộ gia đình để bón phân cho vườn của mình. Ưu điểm : của phương pháp này là giảm được đáng kể khối lượng rác, đồng thời tạo ra phân bón hữu cơ giúp ích cho công tác cải tạo đất. Chínhvì vậy phương pháp này được ưa chuộng ở các quốc gia nghèo và cácGVHD:ThS. Vũ Hải Yến Trang: 37SVTH: Sỹ Thò ChungĐồ án tốt nghiệpnước đang phát triển. Quá trình ủ rác hiếu khí diễn ra theo phản ứng sau:Vi khuẩn Chất hữu cơ + OCác chất đơn giản + CO+ HO + NH+ SOHiếu khíPhương pháp ủ rác hiếu khí dựa trên sự hoạt động của các vi khuẩn hiếu khí với sự có mặt của Oxy. Thường chỉ sau 2 ngày nhiệt độ rác tăng lên khoảng 45C, sau 6-7 ngày đạt tới 70-75C. Nhiệt độ này đạt được chỉ với điều kiện duy trì môi trường tối ưu cho vi khuẩn hoạt động như: Oxy, độ ẩm, tỉ số CN, pH và một sốchất dinh dưỡng vô cơ như: phốt pho, lưu huỳnh, Kali, Nitơ… Sự phân huỷ hiếu khí diễn ra khá nhanh, sau 2 – 4 tuần rác được phân hủyhoàn toàn. Các vi khuẩn gây bệnh và côn trùng bò hủy diệt do nhiệt độ ủ tăng. Bên cạnh đó, mùi hôi cũng bò khử nhờ quá trình ủ hiếu khí. Độ ẩm tối ưu cho quátrình này là 50 – 60 C.Xử lý kỵ khí AnaerobicCông nghệ ủ kỵ khí được sử dụng rộng rãi ở Ấn Độ chủ yếu thực hiện ở qui mô nhỏ.Quá trình xử lý kỵ khí, phản ứng xảy ra như sau:Chất hữu cơ + HO Caùc chất đơn giản + CO+ CH+ NH+ HS – Công nghệ nầy có những ưu điểm: Chi phí đầu tư ban đầu thấp;Sản phẩm phân hủy có thể kết hợp xử lý với phân hầm cầu và phân gia súc cho phân hữu cơ có hàm lượng dinh dưỡng cao; Đặc biệt là thu hồi khí CHlàm nguồn cung cấp nhiệt phục vụ cho cácGVHD:ThS. Vũ Hải Yến Trang: 38SVTH: Sỹ Thò ChungKỵkhíVi khuẩnĐồ án tốt nghiệpnhu cầu đun nấu, lò hơi… – Tuy nhiên có một số nhược điểm: Thời gian phân hủy lâu hơn xử lý hiếu khí 4- 12 tháng; Các khí sinh ra từ quá trình phân hủy kỵ khí là: HS, NHgây mùi hôi khó chòu; Các vi khuẩn gây bệnh luôn tồn tại cùng với quá trình phân hủy vì nhiệtđộ phân hủy thấp. Xử lý kỵ khí kết hợp với hiếu khí Combined anaerobic and aerobicCông nghệ này sử dụng cả 2 phửụng phaựp xửỷ lyự hieỏu khớ vaứ kợ khớ.ệu điểm: Không có lượng nước thải ra từ quá trình phân hủy hiếu khí; Sử dụng nước rò rỉ trong quá trình ủ để lên men kỵ khí; Vừa tạo được lượng phân bón phục vụ nông nghiệp và tạo khí CHcung cấp nhiệt.Xử lý hóa họcCác giải pháp xử lý hóa học thường được ứng dụng để xử lý CTR công nghiệp. Các giải pháp xử lý hóa học hiện nay rất nhiều: oxy hóa, trung hòa, thủyphân… chủ yếu để phá hủy CTR hoặc làm giảm độc tính của các CTR nguy hại. Sử dụng vôi, kiềm làm giảm khả năng gây độc của các kim loại nặng do tạothành các hydroxit không hòa tan. Đối với các CTR có tính axit có thể trung hòa bằng các chất kiềm và ngượclại.Ổn đònh hóaPhương pháp ổn đònh hóa cố đònh, đóng rắn chủ yếu được sử dụng xử lý CTR độc hại, nhằm hai mục đích: Giảm rò rỉ các chất độc hại bằng cách giảm bề mặt tiếp xúc, hạn chế ởmức cao sự thẩm thấu của chất thải vào môi trường;GVHD:ThS. Vũ Hải Yến Trang: 39SVTH: Sỹ Thò ChungĐồ án tốt nghiệp Cải thiện kích thước chất thải về độ nén và độ cứng.Ổn đònh chất thải là công nghệ trộn vật liệu thải với vật liệu đóng rắn, tạo thành thể rắn bao lấy chất thải hoặc cố đònh chất thải trong cấu trức của vật rắn.Phương pháp nầy thường dùng để xử lý CTR của kim loại, mạ kim loại, chì, tro của lò đốt… tạo thành khối rắn dễ vận chuyển và chôn lấp trong hố hợp vệsinh.Bãi chôn lấp rácĐổ rác thành đống hay bãi hở Open DumpĐây là phương pháp xử lý rác cổ điển đã được loài người áp dụng từ lâu đời. Hiện nay, các đô thò ở Việt Nam và một số nước khác vẫn còn đang áp dụng. Phương pháp này có nhiều nhược điểm: Tạo cảnh quan khó coi, gây khó chòu cho con người khi thấy chúng; Là môi trường thuận lợi cho các động vật gặm nhấm, các loài côn trùng,vi trùng gây bệnh sinh sôi nẩy nở gây nguy hiểm cho sức khỏe con người; Gây ô nhiễm môi trường nước và không khí. Đây là phương pháp xử lý rác đô thò rẽ tiền nhất, chỉ tiêu tốn chi phí chocông việc thu gom và vận chuyển rác từ nơi phát sinh đến bãi rác. Tuy nhiên phương pháp này đòi hỏi diện tích bãi thải lớn, không phù hợp những thành phốđông dân, quỹ đất đai khan hiếm. Bãi chôn lấp hợp vệ sinh Sanitary landfillPhương pháp này được nhiều đô thò trên thế giới ở Mỹ, Anh, Nhật… áp dụng trong quá trình xử lý rác. Đây là phương pháp xử lý rác thích hợp nhất trongđiều kiện khó khăn về vốn đầu tư nhưng lại có một mặt bằng đủ lớn và nguy cơ gây ô nhiễm môi trường ít.Trong các bãi chôn lắp rác hợp vệ sinh, bên dưới thành đáy được phủ lắp chống thấm có lắp đặt hệ thống ống thu nước rò ró và hệ thống thu khí thải từ bãirác. Nước rò ró sẽ được thu gom và xử lý để đạt tiêu chuẩn qui đònh.GVHD:ThS. Vũ Hải Yến Trang: 40SVTH: Sỹ Thò ChungĐồ án tốt nghiệpBãi chôn rác vệ sinh hoạt động bằng cách: mỗi ngày trải một lớp mỏng rác, sau đó nén ép chúng lại bằng các loại xe cơ giới, tiếp tục trải lên trên một lớp đấtmỏng độ 15 cm. Công việc nầy cứ thể tiếp tục đến khi nào bãi rác đầy. Ưu điểm của bãi chôn rác vệ sinh Các loài côn trùng, chuột bọ, ruồi… khó sinh sôi nảy nở do rác bò nén, épchặt và được phủ lớp đất; B Giảm mùi hôi thối, ít gây ô nhiễm không khí, các hiện tượng cháy bùng và cháy ngầm khó có thể xảy ra; Góp phần hạn chế ô nhiễm nguồn nước mặt và nước ngầm Chi phí vận hành không quá cao; Tận dụng được khí CHlàm chất đốt. Một số nhược điểmDiện tích đất phải đủ lớn. Người ta đã ước tính với khu đô thò qui mô 10.000 dân, trong 1 năm sẽ thải ra lượng rác có thể lấp đầy diện tích 1 ha với chiềusâu khoảng 3m; Các lớp đất phủ thường hay bò xói mòn; Do rác được ủ trong điều kiện kỵ khí, khí CHhoặc HS được hình thành có khả năng gây cháy nổ hoặc gây ngạt.Cho đến nay hệ thống quản lý chất thải rắn không ngừng phát triển đặc biệt là ở Mỹ và các nước công nghiệp tiên tiến. Nhiều hệ thống quản lý rác vớihiệu quả cao ra đời do sự kết hợp đúng đắn giữa các thành phần sau đây: −Hệ thống tổ chức quản lý −Quy hoạch quản lý −Công nghệ xử lý −Luật pháp và quy đònh quản lý chất thải rắnGVHD:ThS. Vũ Hải Yến Trang: 41SVTH: Sỹ Thò ChungĐồ án tốt nghiệpSự hình thành và ra đời của các luật lệ và quy đònh về quản lý chất thải rắn ngày càng chặt chẽ đã góp phần nâng cao hiệu quả của hệ thống quản lý chất thảirắn hiện nayThứ bậc ưu tiên trong quản lý rác tổng hợp1. Tránh thải bỏ 2. Giảm thiểu rác3. Tái sử dụng 4. Tái chế5. Tạo năng lượng 6. Xử lý7. Thải bỏCác thành phần của hệ thống tổng hợp quản lý chất thải rắnCác thành phần của hệ thống tổng hợp quản lý chất thải rắn bao gồm: •Cơ cấu chính sách •Cơ cấu luật •Cơ cấu hành chánh •Giáo dục cộng đồng •Cơ cấu kinh tế •Hệ thống kỹ thuật •Tạo thò trường và tiếp thò các sản phẩm tái chế •Hệ thống thông tin chất thảiNhững Thách Thức Của Việc Quản Lý Chất Thải Rắn Trong Tưong LaiXã hội càng phát triển, dân số thế giới càng gia tăng kết hợp với sự đô thò hoá và công nghiệp hóa làm cho lượng rác thải phát sinh ngày càng nhiều. Nhữngthách thức và cơ hội có thể áp dụng để giảm thiểu lượng rác thải trong tương lai là: 1 thay đổi thói quen tiêu thụ sản phẩm trong xã hội, 2 giảm lượng rác thảitại nguồn, 3 xây dựng bãi chôn lấp an toàn hơn, 4 phát triển công nghệ mới.GVHD:ThS. Vũ Hải Yến Trang: 42SVTH: Sỹ Thò ChungĐồ án tốt nghiệpThay đổi thói quen tiêu thụ sản phẩm trong xã hộiSự tiêu thụ sản phẩm là một hoạt động tự nhiên. Xã hội thay đổi sẽ làm cho mức sống thay đổi bằng cách thay đổi số lượng và chất lượng sản phẩm tiêu thụ.Thói quen tiêu thụ sẽ được thay đổi nếu số lượng rác thải từ các hoạt động tiêu thụ thay đổiGiảm lượng rác thải tại nguồn• Những nổ lực cần thiết phải tiến hành đểgiảm số lượng của các vật liệu sửdụng trong các loại hàng hóa đóng gói và chế biến tái chế tại nguồn như tại nhà, văn phòng hoặc nhà máy. Như vậy với phương pháp này, lượng rác thảivứt bỏ giảm trong cộng đồng. Giảm tại nguồn là một lựa chọn để bảo tồn tài nguyên• Xây dựng bãi chôn lấp an toàn hơnBãi chôn lấp là nơi thải bỏ sau cùng của chất thải. Chính vì thế mà nững nổ lực cần phải tiến hành để làm giảm thiểu các chất độc hại, làm tăng độ hữu dụngtại nơi chôn lấp. Thiết kế bãi chôn lấp cần phải cải tiến để đảm bảo cho việc lưu trữ các chất thải trong một thời gian lâu dài. Các số liệu về các hoạt động của bãichôn lấp hiện tại cần phải phổ biến để cải tiến việc xây dựng và hoạt động của các bãi chôn lấp mới. Bằng cách này thì sẽ giúp ích cho việc quản lý các bãi chônlấp càng có hiệu quả hơn.• Phát triển công nghệ mớiCó rất nhiều cơ hội để giới thiệu những công nghệ mới trong hệ thống quản lý chất thải rắn. Những thách thức đã khuyến khích cho sự phát triển kỹ thuậtgiúp cho việc bảo tồn tài nguyên thiên nhiên tốt nhất và đây là phương pháp chi phí-hiệu quả. Việc kiểm tra và thực thi việc ứng dụng các công nghệ mới là mộtphần quan trọng trong việc quản lý tổng hợp chất thải rắn trong tương lai.GVHD:ThS. Vũ Hải Yến Trang: 43SVTH: Sỹ Thò ChungĐồ án tốt nghiệpCHƯƠNG 2 GIỚI THIỆU SƠ LƯC VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN KINH TẾ – XÃHỘI VÀ MÔI TRƯỜNG CỦA QUẬN TÂN BÌNH 2.1. Vò trí đòa lýQuận Tân Bình có 2 cửa ngõ giao thông quan trọng của cả nước; Cụm cảng hàng không sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất diện tích 7,44 kmvà quốc lộ 22 về hướng Tây Ninh, Campuchia. Diện tích 22,38 km, trong đó sân bay Tân Sơn Nhất 8,44 kmtỷ lệ 22.+ Tọa độ đòa lý: Điểm cực Bắc : 100 49’ 90” độ vó Bắc ;Điểm cực Nam: 100 45’ 25” độ vó Bắc; Điểm cực Đông : 100 40’26’ độ kinh Đông;Điểm cực Tây : 100 36’47” độ kinh ĐôngGVHD:ThS. Vũ Hải Yến Trang: 44SVTH: Sỹ Thò ChungĐồ án tốt nghiệpDo thành phố phát triển, nội thành mở rộng, Quận Tân Bình được điều chỉnh đòa giới tách ra thành 2 Quận mới là Tân Bình mới và Tân Phú.
