Thời gian qua, số tiền lừa đảo từ những vấn đề bị phát hiện lên đến hàng trăm triệu, thậm chí còn hàng tỷ đồng, trong đó một số ít người nổi tiếng cũng vô tình mắc bẫy lừa đảo. Đáng lo lắng là thực trạng này đang làm xói mòn niềm tin của hội đồng, rủi ro tiềm ẩn tác động ảnh hưởng tới những hoạt động giải trí từ thiện chính đáng. Ngày 8/3 vừa mới qua, đại diện thay mặt Sở tin tức và Truyền thông thành phố Hồ Chí Minh cho biết, đã quyết định hành động xử phạt diễn viên Quách Ngọc Tuyên 7,5 triệu đồng vì có hành vi san sẻ thông tin không đúng thực sự tương quan việc lôi kéo từ thiện. Trước đó, trên trang Facebook cá thể, nam diễn viên này san sẻ bài viết lôi kéo sự chung tay trợ giúp của hội đồng cho một bé trai mắc bệnh hiểm nghèo, cần số tiền lớn để phẫu thuật trong khi mái ấm gia đình rất khó khăn vất vả, không hề lo nổi. Một số người vì thấy thực trạng đáng thương của em nhỏ, tin cậy vào thông tin do diễn viên Quách Ngọc Tuyên đưa ra nên nhanh gọn chuyển tiền ủng hộ vào số thông tin tài khoản được đăng tải kèm bài viết. Đáng quan tâm, một nhà hảo tâm đã giao dịch chuyển tiền số tiền lên đến 100 triệu đồng, tuy nhiên khi người này trực tiếp đến bệnh viện để tìm hiểu và khám phá thì phát hiện không hề có trường hợp nào như nam diễn viên đã đưa tin. Trong khi đó san sẻ của nam diễn viên Quách Ngọc Tuyên trên Facebook vẫn được nhiều người, gồm cả người nổi tiếng, liên tục lan tỏa với mong ước chân thành là giúp em nhỏ gặp thực trạng thương tâm có thêm sự giúp sức. Đến nay, tuy mức độ thiệt hại về vật chất mà những nhà hảo tâm tin, nghe theo thông tin sai để chuyển tiền quyên góp chưa được làm rõ, nhưng hoàn toàn có thể thấy sự mất lòng tin là không hề đong đếm được. Ngày 1/3, diễn viên Quách Ngọc Tuyên chính thức lên tiếng xin lỗi về vấn đề, đồng nghĩa tương quan với việc phải nhận về mình không ít lời chỉ trích. Sự việc trên khiến nhiều người nhắc nhớ đến trường hợp 1 số ít người nổi tiếng khác từng bị xử phạt vì đưa thông tin sai tương quan đến từ thiện xảy ra trước đó không lâu. Đây hoàn toàn có thể coi là bài học kinh nghiệm cho những cá thể, đặc biệt quan trọng là người có tác động ảnh hưởng trên mạng xã hội, tương quan đến việc lôi kéo từ thiện, tránh thực trạng ” từ thiện ảo “, từ thiện sai đối tượng người tiêu dùng, tạo thời cơ để 1 số ít đối tượng người tiêu dùng xấu khai thác, trục lợi. Thực tế lúc bấy giờ, lợi dụng sự cả tin, lòng hảo tâm, niềm tin tương thân tương ái trong hội đồng, cũng như năng lực liên kết, lan tỏa của mạng xã hội, một số ít cá thể đã lập thông tin tài khoản ảo, từ đó dựng lên những câu truyện thương tâm, những cảnh đời khốn khó để lôi cuốn sự quan tâm của nhiều người, rồi lôi kéo lòng từ thiện, giúp họ quyên góp thu lợi bất chính. Nhằm tăng sức thuyết phục, bên những câu truyện hoàn toàn có thể ” lấy nước mắt ” của hội đồng, những đối tượng người dùng còn tạo ra 1 số ít bức ảnh gây ấn tượng, minh họa câu truyện họ đăng tải nhằm mục đích tăng tính thuyết phục, thậm chí còn tổ chức triển khai cả mạng lưới ” chân rết ” trên mạng xã hội vào tương tác, cổ súy, mồi chài. Tiêu biểu như vấn đề ” bác sĩ Khoa ” hồi tháng 8/2021 gây rối loạn dư luận.
Đây là một trong nhiều sự việc nổi cộm thời gian qua, và cho thấy sự gia tăng rất đáng lo ngại của tình trạng này.
Chỉ trong vòng sáu tháng trở lại đây, hàng loạt vấn đề bị phát hiện khiến dư luận rất là bất bình. Tiêu biểu hoàn toàn có thể kể đến như : Ngày 6/10/2021, Cơ quan Cảnh sát tìm hiểu, Công an tỉnh Tỉnh Nam Định ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, Lệnh bắt tạm giam so với Cao Thị Hoài ( sinh năm 1998, trú xóm 8, xã Giao Nhân, huyện Giao Thủy ) để tìm hiểu, làm rõ hành vi ” Lừa đảo và chiếm đoạt tài sản chiếm đoạt gia tài ” lao lý tại Điều 174, Bộ luật Hình sự. Trước đó, để tạo sự đáng tin cậy với hội đồng mạng, Cao Thị Hoài đã lập trang Facebook với lời miêu tả là ” Bảo vệ mạng sống cho những con “, cho biết mình đang thao tác tại phòng khám và điều trị ” Tâm An Đường “. Từ đó Hoài sử dụng ảnh những trẻ sơ sinh bị bỏ rơi không may qua đời, những thai nhi bị phá bỏ để lôi kéo sự quyên góp của mọi người ủng hộ tiền mua đất, chôn cất, xây mộ cho sinh linh yểu mạng. Bằng phương pháp này, Cao Thị Hoài đã lừa được hàng trăm triệu đồng của gần 688 nhà hảo tâm ở khắp những tỉnh, thành phố. Tháng 11/2021, Công an tỉnh Nghệ An tạm giữ hình sự đối tượng người tiêu dùng Trần Văn Dũng ( sinh năm 1996, trú tại xã Việt Đoàn, huyện Tiên Du, tỉnh TP Bắc Ninh ) để tìm hiểu, làm rõ về hành vi lừa đảo chiếm đoạt gia tài. Thủ đoạn của Dũng là sử dụng những thông tin tài khoản Facebook ảo, liên tục đăng tải nhiều hình cháu bé mắc bệnh bẩm sinh, bệnh hiểm nghèo đang cần tiền điều trị hoặc những thai nhi xấu số cần hòm chôn cất để lừa những nhà hảo tâm. Chỉ trong vòng sáu tháng ( từ tháng 5 đến tháng 11/2021 ) Dũng đã thu về hơn 2,5 tỷ đồng là tiền quyên góp của những nhà hảo tâm. Cũng tại Nghệ An, tháng 12/2021, Công an thị xã Thái Hòa đã bắt giữ Phan Văn Tài ( sinh năm 1996, trú tại xã Giang Sơn Tây, huyện Đô Lương ) để tìm hiểu về hành vi lừa đảo chiếm đoạt gia tài. Đối tượng này đã tạo nhiều thông tin tài khoản ảo trên Facebook, đăng tải trên những hội, nhóm từ thiện nhiều bài viết không đúng thực sự về thực trạng của những trẻ nhỏ gặp thực trạng éo le, bị ngược đãi, bệnh tật hiểm nghèo, … hòng đánh vào lòng thương xót của hội đồng mạng, từ đó lôi kéo mọi người quyên góp, ủng hộ giúp sức những em. Ước tính từ tháng 6/2021 đến khi bị bắt, Phan Văn Tài đã lừa đảo được hơn 1.600 người trên cả nước, chiếm đoạt số tiền trên 250 triệu đồng. Mới đây nhất, ngày 8/3/2022, Công an huyện Triệu Sơn ( tỉnh Thanh Hóa ) phát hiện đối tượng người dùng Lê Thị Hiền ( sinh năm 2000, trú tại xã Minh Sơn, huyện Triệu Sơn ) đã lợi dụng quyên góp từ thiện để lừa đảo, chiếm đoạt số tiền lớn của hàng trăm nhà hảo tâm trên khoanh vùng phạm vi cả nước cũng với thủ đoạn tương tự như như những đối tượng người dùng nêu trên.
Các sự việc trên cho thấy, dù có nhiều vụ lừa đảo từ thiện bị phát hiện và xử lý song tình trạng vẫn diễn biến hết sức phức tạp, với nhiều chiêu thức, thủ đoạn tinh vi, khó lường. Đối tượng lừa đảo hoạt động chủ yếu trên mạng xã hội với tên giả, địa chỉ giả nên khó phát hiện. Mặt khác, nhà hảo tâm thường dễ động lòng trắc ẩn và cả tin, ít chú ý tìm hiểu thực hư sự việc, bị dẫn dắt bởi câu chuyện thương tâm, để rồi vội vã chuyển tiền cho đối tượng lừa đảo. Ngay khi sự việc bị phát giác, không phải ai cũng lên tiếng bởi ngại phiền hà, cho rằng số tiền bị mất không quá lớn nên im lặng. Song đó chính là mục đích mà các đối tượng lừa đảo, trục lợi từ thiện trên mạng nhắm đến. “Tích tiểu thành đại”, dù số tiền quyên góp của mỗi cá nhân chỉ vài chục, vài trăm nghìn đồng, nhưng lừa được càng nhiều người, số tiền thu về càng lớn. Và khi có nguy cơ bị phát hiện, kẻ lừa đảo lập tức biến mất, các tài khoản trên mạng xã hội lập tức bị xóa, số điện thoại chúng dùng liên lạc cũng “ngoài vùng phủ sóng”. Để rồi chỉ một thời gian sau, “bẫy” mới lại tiếp được giăng ra trên mạng xã hội với tài khoản mới không rõ ràng về danh tính, hoặc danh tính giả mạo, với những câu chuyện bịa đặt đẫm nước mắt, kêu gọi cộng đồng chung tay giúp đỡ hoàn cảnh khó khăn. Nếu được người nổi tiếng cùng chia sẻ câu chuyện bi ai do chúng dựng lên thì đối tượng lừa đảo càng dễ kiếm lời.
Kịch bản lặp đi lặp lại như vậy, nhưng do kẻ lừa đảo núp bóng từ thiện thường nghĩ ra nhiều chiêu thức, mánh khóe mới, nên người nhẹ dạ, cả tin, thiếu tỉnh táo vẫn sẽ dễ mắc bẫy, trong khi luôn tin rằng mình đang làm điều tốt đẹp để trợ giúp những phận người đáng thương. Nếu để những hành vi lừa đảo nêu trên liên tục lê dài, thực trạng này sẽ ảnh hưởng tác động không nhỏ đến tâm ý hội đồng như : hoài nghi những hoạt động giải trí thiện nguyện ; mất niềm tin vào sự trấn áp của cơ quan chức năng so với những hành vi có tín hiệu lừa đảo, trục lợi từ thiện ; quay sống lưng lại với những thực trạng thực sự khó khăn vất vả cần được trợ giúp … Từ diễn biến phức tạp của hoạt động giải trí từ thiện trên mạng xã hội lúc bấy giờ cho thấy, mỗi cá thể khi tham gia hoạt động giải trí thiện nguyện cần rất là tỉnh táo, thận trọng, cẩn trọng trước thủ đoạn lôi kéo từ thiện để trục lợi, quan tâm chớp lấy thông tin qua những nguồn đáng tin cậy, cũng như hoàn toàn có thể nhu yếu người đăng tải minh bạch thông tin tương quan đến những trường hợp cần giúp sức để người góp phần từ thiện cũng như hội đồng mạng hoàn toàn có thể kiểm chứng, giám sát. Khi hoài nghi, phát hiện tín hiệu lừa đảo cần kịp thời báo cáo giải trình cơ quan chức năng để kiểm tra, giải quyết và xử lý. Về phía những cơ quan chức năng, tính phức tạp ngày càng tăng của thực trạng này yên cầu cần liên tục bám sát những hoạt động giải trí nổi cộm trên mạng, vận dụng những giải pháp kỹ thuật để thanh tra rà soát, kịp thời phát hiện những xấu đi phát sinh để kiểm soát và chấn chỉnh. Đối với những đơn vị chức năng cung ứng nền tảng mạng xã hội cần có chính sách trấn áp thông tin về hoạt động giải trí từ thiện nói riêng, về hoạt động giải trí kinh doanh thương mại nói chung, nhất quyết vô hiệu những yếu tố, sự kiện, nội dung gây hại cho hội đồng. Từ thiện là xuất phát từ trái tim của mỗi người, mong ước đem điều tốt đẹp với những người kém như mong muốn, gặp hoạn nạn. Đó là việc làm rất cần ngợi khen, biểu dương và khuyến khích. Tuy nhiên, dù mục tiêu, động cơ là làm việc thiện thì mỗi cá thể khi tham gia hoạt động giải trí này cũng cần có kiến thức và kỹ năng, kiến thức và kỹ năng để việc làm của mình thực sự phát huy hiệu quả. Để bảo vệ tấm lòng của mình được trao gửi đúng nơi, đúng chỗ, đúng mục tiêu những nhà hảo tâm cần dành thời hạn tìm hiểu và khám phá về những địa chỉ đảm nhiệm tiền từ thiện, nên tìm đến những chương trình, quỹ từ thiện được cấp phép, hoạt động giải trí có uy tín, an toàn và đáng tin cậy. Với những người nổi tiếng, có ảnh hưởng tác động khi trực tiếp đứng lên lôi kéo quyên góp từ thiện hoặc san sẻ câu truyện, thực trạng cần được trợ giúp, phải luôn ý thức về nghĩa vụ và trách nhiệm của cá thể trước hội đồng và lao lý. Bởi hành vi đăng tải thông tin sai, sự thiếu minh bạch trong hoạt động giải trí từ thiện sẽ phải trả giá rất đắt, vì không chỉ bị xử phạt theo pháp luật của pháp lý, mà còn đánh mất niềm tin của người hâm mộ. Sự thận trọng của mỗi cá thể sẽ góp thêm phần tạo môi trường tự nhiên lành mạnh cho hoạt động giải trí từ thiện, góp thêm phần từng bước đẩy lùi và vô hiệu những đối tượng người dùng thời cơ, lợi dụng lòng nhân ái của hội đồng để hành xử vô lương và trục lợi.
