Trước việc 1 số ít người nổi tiếng bị tố cáo thiếu minh bạch trong giải ngân tiền từ thiện quyên góp ủng hộ đồng bào miền Trung, vậy làm từ thiện như thế nào mới đúng luật ?Luật sư Trương Anh Tú, quản trị Công ty Luật TAT Law Firm, cho biết pháp lý không cấm người dân làm từ thiện nhưng không phải ai cũng có quyền ” lôi kéo, tiếp đón, phân phối tiền, hàng cứu trợ khắc phục hậu quả thiên tai, hỏa hoạn, sự cố nghiêm trọng “. Bởi theo điều 5, Nghị định 64/2008, những Quỹ xã hội, Quỹ từ thiện ; Mặt trận Tổ quốc, Hội chữ thập đỏ những cấp ; cơ quan thông tin đại chúng hoặc những tổ chức triển khai, đơn vị chức năng được cấp phép mới có quyền tiếp đón, phân phối tiền, hàng cứu trợ .Theo Nghị định 64/2008, cá thể ” không phải đối tượng người tiêu dùng được lôi kéo, hoạt động người khác đưa tiền, hàng cho mình đi làm từ thiện “. Tuy nhiên, ngoài quyền làm từ thiện bằng tiền của mình, họ vẫn được ” nhận chuyển nhượng ủy quyền ” khi cầm tiền, sản phẩm & hàng hóa của người khác đi cứu trợ. Ví dụ, một người đi làm từ thiện và người khác biết việc này đã đưa thêm tiền, sản phẩm & hàng hóa để ủng hộ, nhờ đưa cho những thực trạng khó khăn vất vả .
Lúc này, người làm từ thiện có thể coi là bên trung gian vận chuyển, giao tài sản. Theo Bộ luật Dân sự, họ có nghĩa vụ thực hiện đúng cam kết; chịu trách nhiệm nếu xảy ra sai phạm, thất thoát trong quá trình giao nhận.
Ai trục lợi, ăn chặn tiền từ thiện sẽ bị giải quyết và xử lý về những hành vi lừa đảo hoặc lạm dụng tin tưởng chiếm đoạt gia tài với diễn biến tăng nặng là tận dụng ” thiên tai, dịch bệnh hoặc những thực trạng khó khăn vất vả đặc biệt quan trọng để phạm tội ” .
Người dân vùng lũ Quảng Trị nhận quà ủng hộ, năm 2020. Ảnh : Song Minh .
Với người làm từ thiện chân chính, luật sư Tú khuyên chú ý những điều sau để tránh rơi vào trường hợp “tình ngay lý gian” và những rắc rối không ngờ tới sau này.
– Nên thông tin công khai minh bạch đi từ thiện ở đâu ? Tiêu chí giúp sức thế nào và phân loại mức tương hỗ ?Bạn càng minh bạch, càng chi tiết cụ thể càng tốt, không nên ” ngẫu hứng ” và nhìn nhận cảm tính. Chẳng hạn, người bị sập nhà hoặc mất trắng hoa màu sẽ nhận tương hỗ thế nào ? Những mái ấm gia đình chỉ bị ngập sẽ nhận bao nhiêu ? …
– Chi đúng mục đích, đúng người bị thiệt hại, cần giúp đỡ.
– giá thành đi từ thiện cũng là yếu tố cần thỏa thuận hợp tác trước. Bạn đi từ thiện bằng tiền của mình thì tuỳ ý sử dụng tuy nhiên nếu được ” uỷ quyền ” thì khác. Với số tiền lớn, thời hạn trao tặng cho nhiều người sẽ mất nhiều thời hạn nên cần thêm nhiều người, cùng ngân sách hoạt động và sinh hoạt, lưu trú .Với sản phẩm & hàng hóa, bạn cần minh bạch tiền thuê luân chuyển hết bao nhiêu, ai chi ? Tuy nhiên theo lao lý hiện hành, người làm từ thiện ” không được tự ý lấy tiền của người ủng hộ để thuê xe ; chi ăn ở cho mình ” .- Việc ủng hộ từ thiện phải kịp thời, không quá 20 ngày từ khi kết thúc nhận ủng hộ, theo Nghị định 64/2008 .Khi gặp trường hợp bất khả kháng phải trao chậm hơn, người đi từ thiện cần báo cáo giải trình, nêu rõ số lãi nếu có trong thời hạn này và giải pháp xử lý số tiền đó .- Cần ghi rõ số tiền được trao cho từng người khó khăn vất vả kèm địa chỉ, số điện thoại thông minh và xin chữ ký xác nhận. Việc này hoàn toàn có thể khiến cá thể được ủng hộ quan ngại nhưng ” mất lòng trước, lấy được lòng sau “, khi có hoài nghi trục lợi sẽ không phải đi tìm từng người để xác định .
Ngoài ra, bên đi trao nên báo cáo, đề nghị chính quyền địa phương chứng kiến, xác nhận.
Theo luật sư, làm từ thiện xuất phát từ cái tâm nhưng đôi lúc ” làm tốt, mục tiêu tốt chưa chắc nhận tác dụng tốt ” nên phải chắc như đinh mọi sách vở, chứng cứ .
Song Minh
