Chúng ta sử dụng kỹ năng quan sát của mình trong vô số trường hợp mỗi ngày. Bất kể khi đang nghe, ngửi, chạm, nếm hay nhìn thấy thứ gì đó, tất cả chúng ta thu được những thông tin giá trị về quốc tế xung quanh, đó gọi là quan sát .
Quan sát là gì?
Quan sát là hành vi theo dõi hoặc xem xét một sự vụ, hiện tượng kỳ lạ hoặc sự biến hóa để tích lũy thông tin hoặc hiểu rõ hơn về nó. Quan sát hoàn toàn có thể được triển khai trải qua việc sử dụng những giác quan như thị giác, thính giác, xúc giác và khứu giác để quan sát và ghi nhận những sự kiện, hành vi, bộc lộ và những yếu tố khác trong thiên nhiên và môi trường xung quanh. Quan sát cũng hoàn toàn có thể vận dụng trong nhiều nghành nghề dịch vụ, gồm có khoa học, nghiên cứu và điều tra, giáo dục và đời sống hàng ngày để tích lũy thông tin và hiểu rõ hơn về quốc tế xung quanh tất cả chúng ta .
Kỹ năng quan sát là gì ?
Kỹ năng quan sát là năng lực nhìn nhận, nghiên cứu và phân tích sự vật, hiện tượng kỳ lạ trong thiên nhiên và môi trường xung quanh để có Kết luận đúng chuẩn về một yếu tố, trường hợp nào đó. Đây là một kỹ năng quan trọng và thiết yếu trong nhiều ngành nghề và đời sống hằng ngày của con người .
Khác với việc chỉ đơn thuần nhìn hay thấy, quan sát là hành động tập trung vào mục đích nhất định với chủ ý rõ ràng. Bên cạnh thị giác và tính cách của mỗi người, khả năng quan sát có thể được rèn luyện và cải thiện theo thời gian.
Ví dụ
Trong đời sống hằng ngày
Nếu một người nói nhiều trở nên yên lặng và thu mình lại, hãy dùng kỹ năng quan sát Tóm lại dựa trên sự tương phản bất ngờ đột ngột này. Người đó hoàn toàn có thể đang stress hoặc bị phân tâm bởi một số ít yếu tố khác. Quan sát sự biến hóa này, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể biết cách để hành xử đúng ý hơn, hoặc là tạo cho họ khoảng trống riêng tư, hoặc là ân cần hỏi han, động viên .
Ngành y tế
Kỹ năng quan sát giúp bác sĩ thuận tiện phân biệt được những triệu chứng của bệnh nhân, quan sát những vết thương, tín hiệu bệnh lý, chỉ số sinh lý, … nhằm mục đích đưa ra chẩn đoán và quyết định hành động đúng chuẩn về phương pháp điều trị .
Ngành giáo dục
Giáo viên có kỹ năng quan sát tốt sẽ thuận tiện nhận ra được tiềm năng hoặc yếu tố mà học viên, sinh viên đang gặp phải. Từ đó họ hoàn toàn có thể đưa ra giải pháp giảng dạy tương thích, đồng thời xử lý kịp thời những yếu tố khác .
Tầm quan trọng của kỹ năng quan sát
Kỹ năng quan sát đóng vai trò quan trọng và là một phần không hề thiếu trong hành vi hằng ngày của con người. Tầm quan trọng và thiết yếu của kỹ năng này gồm có :
Phát hiện vấn đề
Khi quan sát yếu tố, đối tượng người dùng một cách tỉ mỉ, tất cả chúng ta thuận tiện phát hiện được lỗ hổng hay những chi tiết cụ thể nhỏ gây tác động ảnh hưởng nghiêm trọng. Nhờ vậy hoàn toàn có thể dữ thế chủ động đưa ra giải pháp để xử lý, tránh những trường hợp không mong ước xảy ra .
Đưa ra quyết định chính xác hơn
Kỹ năng quan sát tốt giúp tất cả chúng ta tích lũy thông tin một cách chi tiết cụ thể, điều này nhằm mục đích hiểu rõ hơn về trường hợp và yếu tố mà tất cả chúng ta đang đương đầu, góp thêm phần đưa ra quyết định hành động giải pháp một cách đúng chuẩn hơn .
Phát triển sự sáng tạo
Kỹ năng quan sát cẩn trọng một trường hợp được cho phép tất cả chúng ta phát hiện ra những cách tiếp cận phát minh sáng tạo để xử lý yếu tố hoặc thôi thúc sự tăng trưởng. Đồng thời, nó cũng giúp tất cả chúng ta nhạy cảm hơn với những sự kiện diễn ra xung quanh, từ đó hoàn toàn có thể nhìn nhận và ứng phó kịp thời với những trường hợp .
Cải thiện kỹ năng giao tiếp
Kỹ năng quan sát đồng thời cũng góp thêm phần cải tổ kỹ năng giao tiếp. Chẳng hạn như trong việc làm, khi quan sát đặc thù, tính cách, sở trường thích nghi của đồng nghiệp, tất cả chúng ta thuận tiện biết cách tiếp cận, trò chuyện giao lưu tốt hơn với họ .
Xây dựng mối quan hệ
Kỹ năng quan sát giúp tất cả chúng ta thiết kế xây dựng những mối quan hệ tốt hơn. Nhờ năng lực đồng cảm cảm hứng, tâm lý và hành vi của người khác trải qua việc quan sát, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể tương tác và giao tiếp hiệu suất cao hơn .
Thích ứng với sự thay đổi
Kỹ năng quan sát giúp mỗi người thuận tiện nhận ra xu thế, sự đổi khác trong môi trường tự nhiên xung quanh. Điều này được cho phép tất cả chúng ta update, kiểm soát và điều chỉnh hành vi cũng như cải tổ kỹ năng để thích ứng với sự đổi khác đó .
Vai trò của kỹ năng quan sát trong việc làm
Tăng hiệu suất
Trong việc làm, kỹ năng quan sát đóng vai trò tích cực trong việc cải tổ hiệu suất thao tác, bằng cách :
- Tìm ra, phân tích và xử lý vấn đề linh hoạt, hiệu quả
- Tăng cường khả năng tập trung, tối ưu hóa quá trình làm việc
- Phát hiện được các sai sót trong quá trình triển khai công việc, nhờ đó có thể ứng phó và sửa chữa kịp thời
- Tiếp nhận thông tin cần thiết nhằm giải quyết vấn đề nhanh chóng và hiệu quả, đồng thời có thể giải quyết các xung đột trong công việc.
Nâng cao chất lượng mẫu sản phẩm / dịch vụ
Kỹ năng quan sát góp phần vào quy trình nâng cao chất lượng mẫu sản phẩm / dịch vụ của doanh nghiệp, gồm có :
- Phát hiện, sửa chữa sai sót trong quá trình sản xuất hoặc cung cấp dịch vụ cho khách hàng
- Nắm rõ nhu cầu khách hàng, thị trường theo thời gian, từ đó giúp phát triển sản phẩm/ dịch vụ, phù hợp với thị hiếu của thị trường.
- Đánh giá sự hài lòng hay thái độ của khách hàng về sản phẩm/ dịch vụ. Nhờ đó có thể đưa ra những cải tiến cần thiết để nâng cao chất lượng.
- Tạo ra môi trường làm việc nhiều đồng lực, khuyến khích đội ngũ nhân viên cùng nhau nâng cao chất lượng sản phẩm/ dịch vụ, hướng về mục tiêu chung của tổ chức.
Giải quyết yếu tố linh động
Kỹ năng quan sát cũng giúp mỗi cá thể nhìn nhận yếu tố và linh hoạt ứng phó với những yếu tố khẩn cấp, gồm có :
- Phát hiện ra nguyên nhân của vấn đề thông qua các dấu hiệu, tình huống, cảm nhận trong quá trình triển khai công việc, nhờ đó có thể ngăn chặn hoặc xử lý sớm.
- Nắm rõ tình hình và các yếu tố liên quan, nhờ đó có thể đưa ra giải pháp phù hợp để khắc phục vấn đề.
- Đánh giá và tìm ra điểm yếu trong quá trình giải quyết vấn đề công việc. Từ đó giúp đưa ra các phương án hợp lý để rèn luyện, cải thiện, tăng hiệu suất và nâng cao chất lượng công việc.
Cơ hội thăng quan tiến chức
Khả năng quan sát giúp nhân viên cấp dưới trở nên chuyên nghiệp hơn trong việc xử lý yếu tố, khủng hoảng cục bộ của doanh nghiệp. Điều này giúp họ được cấp trên nhìn nhận cao. Có thể thấy, kỹ năng quan sát tốt góp thêm phần rất lớn vào việc tạo ra những thời cơ thăng quan tiến chức cho mỗi cá thể .
Một số yếu tố biểu lộ kỹ năng quan sát tốt
Kỹ năng quan sát trong giao tiếp
Một trong những góc nhìn quan trọng của giao tiếp hiệu suất cao là năng lực lắng nghe. Khi chiếm hữu kỹ năng này, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể tập trung chuyên sâu vào đối phương, quan sát cách họ nói và hiểu thông điệp họ muốn truyền tải, đồng thời phản hồi một cách tương thích, chu đáo .
Hãy quan tâm đến những giao tiếp không lời của đối phương, ví dụ như biểu cảm nét mặt, giọng nói, cử chỉ, … Để biết cách hành xử hài hòa và hợp lý và khiến đối phương cảm thấy được tôn trọng. Bên cạnh đó, khi có kỹ năng quan sát tốt, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể bảo vệ giao tiếp một cách đúng mực và hiệu suất cao hơn .
Tư duy phản biện
Khi có năng lực quan sát tốt, tất cả chúng ta thuận tiện tích lũy thông tin một cách tỉ mỉ, nghiên cứu và phân tích những góc nhìn khác nhau của yếu tố và đưa ra những Tóm lại có cơ sở .
Kỹ năng quan sát giúp tập trung chuyên sâu vào những cụ thể và thông tin quan trọng, trong khi tư duy phản biện giúp nhìn nhận, nghiên cứu và phân tích và đưa ra những Kết luận có cơ sở từ những thông tin đó. Do đó, kỹ năng quan sát tốt có tác động ảnh hưởng đáng kể tới tư duy phản biện của mỗi người .
Trí tuệ cảm hứng
Trí tuệ cảm xúc là khả năng đánh giá, điều chỉnh cảm xúc cũng như thấu hiểu và đồng cảm với cảm xúc người khác. Khả năng này giúp kết nối với những mối quan hệ ý nghĩa và cũng là công cụ giúp quan sát hiệu quả. Thông qua việc xác định được trạng thái cảm xúc của người khác, chúng ta có thể biết cách phản ứng, hành xử với họ sao cho phù hợp.
Chú ý đến những chi tiết cụ thể nhỏ
Chú ý đến những cụ thể nhỏ là năng lực tiếp cận và triển khai xong trách nhiệm một cách kỹ lưỡng, đúng chuẩn. Kỹ năng này góp một phần quan trọng đến việc tăng hiệu suất và giúp quan sát hiệu suất cao hơn, trải qua việc chú ý đến những cụ thể nhỏ, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể phát hiện ra những yếu tố tiềm ẩn hoặc thông điệp tổng lực của một đối tượng người dùng nào đó .
Cách rèn luyện kỹ năng quan sát
Phân tích
Để rèn luyện kỹ năng quan sát hiệu suất cao, việc nghiên cứu và phân tích, nhìn nhận thông tin một cách đúng mực để hiểu rõ hơn về yếu tố hoặc trường hợp đang xảy ra là rất thiết yếu .
Khi nghiên cứu và phân tích, hãy cố gắng nỗ lực tập trung chuyên sâu vào những cụ thể nhỏ, tìm hiểu và khám phá về những yếu tố có tương quan đến nhau, đồng thời tìm ra những thông tin quan trọng để hoàn toàn có thể hiểu rõ hơn về tình hình hiện tại .
Cởi mở
Hãy cởi mở trước khi quan sát, có nghĩa là luôn có niềm tin rằng còn nhiều điều mà tất cả chúng ta hoàn toàn có thể học hỏi và tiếp thu từ quốc tế xung quanh. Khi quan sát với thái độ cởi mở, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể đạt được những hiệu quả tích cực hơn .
Kết hợp đa giác quan
Hãy sử dụng nhiều giác quan hơn là đôi mắt khi thực thi quan sát, ví dụ điển hình như tai, mũi, trái tim hay những ngón tay để chạm vào, điều này giúp chúng có cảm nhận thâm thúy hơn vào từng chi tiết cụ thể và đưa ra những suy luận tương thích về trường hợp, yếu tố đó .
Chú ý đến những cụ thể nhỏ
Các cụ thể lớn thì dễ phát hiện và dễ quan sát, nhưng khi chú ý quan tâm đến những cụ thể nhỏ sẽ giúp tất cả chúng ta cải tổ kỹ năng quan sát tốt hơn .
Một ví dụ đơn thuần là khi quan sát một bức tranh, những cụ thể nhỏ như sắc tố, ánh sáng, đường nét và size hoàn toàn có thể mang lại nhiều thông tin về bức tranh đó. Nếu chỉ tập trung chuyên sâu vào những cụ thể lớn và bỏ lỡ những chi tiết cụ thể nhỏ, tất cả chúng ta sẽ bỏ lỡ nhiều thông tin quan trọng và không hề hiểu được thông điệp rất đầy đủ của bức tranh .
Khi trở nên thành thạo hơn trong việc quan sát những cụ thể nhỏ, tất cả chúng ta sẽ hoàn toàn có thể hiểu rõ hơn và đưa ra những suy luận đúng mực hơn về những trường hợp hoặc đối tượng người dùng đang quan sát .
Sống chậm lại
Sẽ rất khó để quan sát cụ thể mọi thứ nếu tất cả chúng ta luôn trong thực trạng hấp tấp vội vàng, gấp gáp. Kỹ năng quan sát muốn được rèn luyện tốt yên cầu tất cả chúng ta phải có thời hạn để nhìn, nghiên cứu và phân tích và cảm nhận .
Do đó, hãy cố gắng nỗ lực tập thói quen sống chậm lại, điều này không có ý nghĩa là cố gắng nỗ lực làm mọi thứ chậm rãi, lê dài. Mà là cố gắng nỗ lực tập trung chuyên sâu vào từng hành vi một cách cẩn trọng, từ tốn .
Tập trung
Kỹ năng quan sát chỉ được rèn luyện tốt ở ở trong thời gian mà tất cả chúng ta không bị phân tâm bởi bất kể điều gì khác ở bên ngoài. Hãy cố gắng nỗ lực tập trung chuyên sâu khi quan sát để có được những thông tin cụ thể, khá đầy đủ và thiết yếu .
Theo thời hạn, kỹ năng quan sát bằng cách tập trung chuyên sâu đúng cách sẽ giúp tất cả chúng ta trở thành một người quan sát có kỹ năng nhạy bén, nhanh gọn .
Không phán xét chủ quan
Kỹ năng quan sát yên cầu mỗi cá thể phải tập trung chuyên sâu vào trong thực tiễn, chăm sóc đến những thông tin, dữ kiện có cơ sở và không bị ảnh hưởng tác động bởi những quan điểm, xúc cảm hoặc tâm lý cá thể .
Đánh giá, phán xét một cách chủ quan biểu lộ sự không chuyên nghiệp khi xử lý yếu tố, đồng thời dẫn đến việc đưa ra những quyết định hành động sai lầm đáng tiếc, đặc biệt quan trọng là người làm trong những nghành nghề dịch vụ y tế, thiết kế xây dựng, …
4 Bài tập kỹ năng quan sát cần rèn luyện
1. Quan sát ánh mắt
Một điều tra và nghiên cứu đã chỉ ra rằng, tất cả chúng ta bị lôi cuốn bởi đôi mắt từ khi còn bé. Trẻ sơ sinh thường nỗ lực nhìn vào ánh mắt của người lớn thay vì những hoạt động khác. Do đó hoàn toàn có thể nói, đôi mắt là gia vị của một cuộc giao tiếp .
Tuy nhiên, để thực sự đồng cảm và nhanh gọn nhận ra tâm trạng của đối phương, tất cả chúng ta cần phối hợp với kỹ năng quan sát. Mỗi người có một thông điệp gửi gắm qua ánh mắt là khác nhau. Do đó, cần quan sát thật tinh xảo, kỹ lưỡng từng cụ thể để hiểu thật thâm thúy đối phương .
2. Quan sát nét mặt
Biểu hiện trên khuôn mặt có lẽ rằng là xúc cảm thuận tiện nhận thấy nhất của đối phương. Chúng ta hoàn toàn có thể biết được một người đang niềm hạnh phúc, vui tươi, buồn bã, lo âu hay không dễ chịu trải qua nét mặt .
Do đó, rèn luyện kỹ năng quan sát trải qua biểu lộ nét mặt được xem là dễ nhất để biết được tâm trạng đối phương, từ đó để có những cách hành xử tương thích .
3. Quan sát cách thở
Thỉnh thoảng tất cả chúng ta thường bộc lộ tâm trạng của mình qua hơi thở một cách vô thức. Do đó, đây cũng là một yếu tố để rèn luyện kỹ năng quan sát trong việc nhận ra tâm trạng của đối phương .
Nếu nhịp thở của đối phương tăng lên, đó hoàn toàn có thể là do họ đang stress, lo ngại hoặc sợ hãi về một yếu tố nào đó. Nếu nhịp thở có phần nặng nề thì hoàn toàn có thể đối phương đang căng thẳng mệt mỏi .
4. Quan sát cử chỉ khung hình
Cử chỉ, hành động cơ thể là một cách giao tiếp phi ngôn ngữ cần sử dụng kỹ năng quan sát để thấu hiểu. Điều này giúp chúng ta dễ dàng nhận ra được tâm tư tình cảm, suy nghĩ và vấn đề mà đối phương đang gặp phải.
Mỗi người có một tín hiệu trong mỗi cử chỉ khung hình khác nhau. Vì vậy, một kỹ năng quan sát tốt sẽ giúp tất cả chúng ta nhận ra được ý nghĩa cử chỉ đó của đối phương .
Kỹ năng quan sát là một trong những kỹ năng quan trọng cần có và nên được rèn luyện mỗi ngày. Mặc dù hoàn toàn có thể mất một thời hạn dài để thực hành thực tế xuất sắc, nhưng việc chớp lấy kỹ năng quan sát sẽ mang lại nhiều thời cơ, đặc biệt quan trọng là trong những tiềm năng nghề nghiệp. Đồng thời giúp một người luôn chuẩn bị sẵn sàng để ứng phó với bất kể trường hợp nào trong đời sống .
