Hiện nay tai nạn thương tích ở trẻ nhỏ đang có xu thế tăng lên và là yếu tố y tế công cộng đáng chăm sóc không riêng gì ở Nước Ta mà còn ở những nước đang tăng trưởng .
Theo thống kê của Tổ chức Y tế quốc tế, mỗi năm trên toàn thế giới có hơn 900.000 trẻ nhỏ và vị thành niên dưới 18 tuổi tử trận do thương tích. Tại Nước Ta, thống kê của Cục Quản lý môi trường tự nhiên Y tế cho thấy, mỗi năm trung bình có hơn 370.000 trẻ bị tai nạn thương tích, trong đó nhóm 15-19 chiếm tỷ suất cao nhất chiếm 43 %, tiếp đến nhóm tuổi 5-14 chiếm 36,9 %, thấp nhất là nhóm tuổi 0-4 chiếm 19,5 %. Trung bình cứ 100.000 trẻ có 24 trẻ tử trận do tai nạn thương tích hay tương tự 18 trẻ nhỏ tử trận do tai nạn thương tích mỗi ngày .
Tai nạn thương tích không có chủ định
Tai nạn thương tích không có chủ định thường xảy ra do sự vô ý hay không có sự chủ ý của những người bị tai nạn thương tích hoặc của những người khác. Các trường hợp thường gặp là tai nạn thương tích do giao thông vận tải như tai nạn xe hơi, xe đạp điện, xe máy, người đi bộ, tàu hỏa, tàu thủy, máy bay ; do bị ngã, lửa cháy, không thở được, chết đuối, ngộ độc …
Tai nạn thương tích có chủ định
Loại hình tai nạn thương tích này gây nên do sự chủ ý của người bị tai nạn thương tích hay của cá thể những người khác. Các trường hợp thường gặp là tự tử, giết người, đấm đá bạo lực thành nhóm như cuộc chiến tranh, đánh nhau, hiếp dâm, hành hạ trẻ nhỏ, hành hạ người già, đấm đá bạo lực trong trường học …
Các nguyên nhân gây nên tai nạn thương tích
Tai nạn giao thông
Là những trường hợp tai nạn xảy ra do sự va chạm giật mình, nằm ngoài ý muốn chủ quan của con người ; chúng thường gây nên khi những đối tượng người dùng tham gia giao thông vận tải hoạt động giải trí trên đường giao thông vận tải công cộng, đường chuyên dùng hoặc ở những địa bàn giao thông công cộng khác … Do chủ quan vi phạm luật lệ giao thông vận tải hay do gặp phải những trường hợp, sự cố bất thần không kịp phòng tránh nên đã gây ra thiệt hại, thương tổn đến tính mạng con người và sức khỏe thể chất .
Bỏng
Là tổn thương một hoặc nhiều lớp tế bào da khi khung hình tiếp xúc với chất lỏng nóng, chất rắn nóng, lửa. Các trường hợp tai nạn thương tích khác ở da do sự phát xạ của tia cực tím hoặc phóng xạ, điện, chất hóa học cũng như bị tổn thương phổi do bị khói xộc vào cũng được xem là những trường hợp bị bỏng .
Đuối nước
Là những trường hợp tai nạn thương tích xảy ra khi bị chìm trong chất lỏng như nước, xăng, dầu … dẫn đến ngạt thở do thiếu oxygen hoặc ngừng tim dẫn đến tử trận trong vòng 24 giờ phải cần đến sự chăm nom y tế hay bị những biến chứng khác .
Điện giật
Là những trường hợp tai nạn thương tích do tiếp xúc trực tiếp với nguồn điện dẫn đến bị thương hoặc tử trận .
Ngã
Là những trường hợp tai nạn thương tích do bị ngã, rơi từ trên cao xuống hoặc ngã trên cùng một mặt phẳng .
Động vật cắn
Gây nên chấn thương là những trường hợp tai nạn thương tích do những loại động vật hoang dã cắn, húc hoặc đâm phải vào người .
Ngộ độc
Là những trường hợp hít phải, ăn vào, tiêm vào khung hình những loại độc tố dẫn đến tử trận hoặc những loại ngộ độc khác cần đến sự chăm nom y tế. Tai nạn thương tích do ngộ độc còn hoàn toàn có thể do nguyên do ngộ độc thức ăn và ngộ độc bởi những chất độc khác .
Máy móc
Là những phương tiện đi lại hoàn toàn có thể gây nên những tai nạn thương tích khi tiếp xúc, quản lý và vận hành dẫn đến những tổn thương thực thể hoặc tử trận .
Bạo lực
Là những hành vi sử dụng vũ lực đánh đập người, nhóm người, những hội đồng khác dẫn đến tai nạn thương tích, tử trận, tổn thương niềm tin, chậm tăng trưởng .
Tự tử và có ý định tự tử
Tự tử là trường hợp hoàn toàn có thể gây nên tai nạn thương tích như ngộ độc hoặc ngạt thở mà có đủ dẫn chứng xác lập tử trận do chính nạn nhân tự gây ra với mục tiêu đem lại cái chết cho chính bản thân họ. Có dự tính tự tử là hành vi do tự làm thương tổn bản thân nhưng chưa gây tử trận mà có đủ vật chứng nạn nhân định đem lại cái chết cho bản thân. Một dự tính tự tử hoàn toàn có thể dẫn đến thương tích hay không dẫn đến thương tích .
Phòng chống tai nạn thương tích
Phòng chống tai nạn thương tích hoàn toàn có thể thực thi được qua việc phòng ngừa bằng giải pháp dữ thế chủ động hoặc thụ động .
– Phương pháp phòng ngừa dữ thế chủ động yên cầu có sự tham gia và hợp tác của cá thể cần được bảo vệ, có nghĩa là hiệu suất cao của việc phòng ngừa phụ thuộc vào vào bản thân đối tượng người tiêu dùng cần được bảo vệ có sử dụng đúng những giải pháp phòng ngừa hay không. Mục đích của những giải pháp phòng ngừa là làm đổi khác hành vi của cá thể cần được bảo vệ như nhu yếu mọi người phải triển khai những nội quy về việc đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy, thắt dây bảo đảm an toàn khi đi xe xe hơi …
– Phương pháp phòng ngừa thụ động là giải pháp có hiệu suất cao nhất trong trấn áp tai nạn thương tích. Biện pháp này không yên cầu phải có sự tham gia của cá thể cần được bảo vệ, tính năng phòng ngừa hay bảo vệ những thiết bị, phương tiện đi lại đã được phong cách thiết kế để cá thể tự động hóa được bảo vệ. Mục đích của giải pháp phòng ngừa thụ động là biến hóa thiên nhiên và môi trường hay phương tiện đi lại của người sử dụng như phân tuyến đường giao thông vận tải cho người đi bộ riêng và xe xe hơi hoặc xe máy riêng để cho người đi bộ được bảo vệ khỏi bị tai nạn thương tích do xe máy hoặc xe hơi .
Để phòng, chống tai nạn thương tích trẻ nhỏ, tùy theo từng lứa tuổi của trẻ, những yếu tố rủi ro tiềm ẩn theo lứa tuổi của trẻ mà tất cả chúng ta có những giải pháp phòng chống tai nạn thương tích tương thích :
Đối với trẻ dưới 1 tuổi: Nên lồng ghép tư vấn về an toàn vào trong các chương trình chăm sóc trước sinh cho các cặp cha mẹ để họ sẵn sàng các kiến thức cũng như chuẩn bị ngôi nhà an toàn cho đứa trẻ trước khi chào đời. Phòng nguy cơ trẻ có thể bị ngạt khi ngủ, khi ăn uống cũng như khi tắm, chơi các đồ chơi không an toàn. Trẻ có thể bị ngã do trơn trượt hay ngã từ trên cao xuống vì vậy cần phải chống trơn trượt trong nhà, trong buồng tắm, sử dụng các tấm chắn cầu thang…; loại bỏ các nguyên nhân gây bỏng cho trẻ như ngăn cách trẻ khỏi khu vực nấu ăn, để phích nước sôi, thức ăn mới nấu, bàn là đang nóng, ống bô xe máy nóng, diêm, bật lửa, ga, xăng, cồn đèn, chai lọ đựng hóa chất tẩy rửa, acid,…ở nơi trẻ không thể sờ hoặc với tới như để trên giá cao, trong tủ có khóa an toàn….
Đối với trẻ 1-4 tuổi: cha mẹ, thầy cô giáo và người chăm sóc trẻ sẽ là nhóm đối tượng đích để truyền thông về an toàn cho trẻ. Có thể truyền thông thông qua tư vấn tại các buổi tiêm chủng định kỳ cho trẻ. Đuối nước, ngã, bỏng, ngộ độc, chấn thương do vật sắc nhọn là những nguy cơ thường gặp ở lứa tuổi này. Vì vậy, cần có rào chắn xung quanh ao, hồ, chum vại, các dụng cụ chứa nước cần đậy nắp, giám sát trẻ khi tắm trong bồn, bể bơi để phòng ngừa đuối nước. Làm cổng chắn đối với những nhà gần đường giao thông để phòng ngừa tai nạn giao thông. Tiêm phòng cho động vật, phải kiểm soát trẻ khi đến gần đồng vật, cách ly động vật,… để phòng ngừa chấn thương do động vật cắn/tấn công. Các hoá chất, chất tẩy rửa, thuốc cần được để ở nơi có khóa, hạn chế trẻ tiếp cận. Dao kéo, phích nước để cao, cách ly khu vực nấu nướng tránh chấn thương do vật sắc nhọn và bỏng.
Đối với trẻ 5-9 tuổi: Cần dạy trẻ kỹ năng an toàn khi tiếp xúc với nước, dạy bơi cho trẻ và những kỹ năng an toàn, sơ cấp cứu cơ bản. Cung cấp cho trẻ kiến thức và kỹ năng đi bộ và đi xe đạp an toàn. Giáo dục trẻ cách chăm sóc động vật và tự vệ đối với động vật để tránh bị động vật cắn, tấn công…
Đối với trẻ 10-14 tuổi: Đào tạo kỹ năng an toàn với nước, dạy bơi cho trẻ và những kỹ năng an toàn và sơ cấp cứu cơ bản. Trẻ cần tiếp tục được cung cấp các kiến thức và kỹ năng liên quan đến an toàn giao thông đường bộ. Đánh nhau và tự tử là một trong những nguyên nhân thường gặp ở nhóm tuổi vị thành niên. Vì vậy cần có các câu lạc bộ, các đường dây nóng… hỗ trợ trẻ vị thành niên. Sự quan tâm của gia đình trong giai đoạn này cũng hết sức quan trọng.
Các cấp độ dự phòng tai nạn thương tích
Căn cứ vào hàng loạt quy trình xảy ra tai nạn thương tích kể từ trước khi tiếp xúc, trong lúc tiếp xúc cho đến sau khi tiếp xúc với những yếu tố rủi ro tiềm ẩn ; hoàn toàn có thể phân loại thành ba Lever dự trữ :
Dự phòng cấp 1 là dự phòng trước khi tai nạn thương tích xảy ra
Mục đích của việc dự trữ là không để xảy ra tai nạn thương tích bằng cách vô hiệu những yếu tố rủi ro tiềm ẩn hoặc không tiếp xúc với những yếu tố rủi ro tiềm ẩn gây nên tại nạn thương tích .
Các giải pháp dự trữ khởi đầu hoàn toàn có thể gồm có việc lắp ráp rào chắn quanh những ao hồ, để phích nước nóng ở nơi bảo đảm an toàn mà trẻ nhỏ không với tay tới được, sử dụng những thiết bị bảo đảm an toàn khi chơi thể thao …
Dự phòng cấp 2 là dự phòng trong khi tai nạn thương tích xảy ra
Mục đích của việc dự trữ là làm giảm mức độ nghiêm trọng của những thương tổn khi xảy ra tai nạn thương tích như đội mũ bảo hiểm xe máy để phòng tránh chấn thương sọ não khi tai nạn giao thông vận tải xảy ra .
Dự phòng cấp 3 là dự phòng sau khi có tai nạn thương tích xảy ra
Mục đích của việc dự trữ là làm giảm thiểu hậu quả sau khi tai nạn thương tích xảy ra. Thực hiện giải pháp điều trị với hiệu suất cao tối đa là điều kiện kèm theo để giảm thiểu hậu quả của tai nạn thương tích, sự tàn tật và tử trận. Đồng thời những giải pháp phục hổi tính năng cũng giúp cho nạn nhân phục sinh một cách tối đa những công dụng của khung hình .
Hiện nay yếu tố tai nạn thương tích đang được toàn xã hội chăm sóc, đặc biệt quan trọng là tai nạn thương tích so với trẻ nhỏ do tính thông dụng cũng như mức độ trầm trọng của nó. Vì vậy việc phòng chống tai nạn thương tích cần phải địa thế căn cứ vào những mô hình, nguyên do gây nên cũng như triển khai những Lever dự trữ một cách có hiệu suất cao .
