Sức khỏe hệ tiêu hóa của trẻ luôn là mối chăm sóc số 1 của những bậc cha mẹ đang chăm con nhỏ. Hệ tiêu hóa khỏe mạnh là tiền đề quan trọng cho sự tăng trưởng tổng lực của trẻ. Vậy khi nào hệ tiêu hóa của trẻ hoàn thiện ?
Những năm đầu đời là thời gian hệ tiêu hóa của trẻ hoàn thiện cả về cấu trúc lẫn chức năng. Tuy nhiên nhu cầu dinh dưỡng và năng lượng cần cung cấp của trẻ lại rất cao, không đồng bộ với chức năng sinh lý của hệ tiêu hóa. Vì vậy việc hiểu rõ khi nào hệ tiêu hóa của trẻ hoàn thiện và các đặc điểm trong từng giai đoạn phát triển sẽ giúp phụ huynh ngăn ngừa các vấn đề về tiêu hóa có thể xảy ra cho em bé của mình.
Bộ máy tiêu hóa hoàn hảo là một dây chuyền sản xuất được link vô cùng ngặt nghèo với nhau gồm : miệng, thực quản, dạ dày, ruột, gan và tụy, mỗi bộ phận lại tiếp đón một vai trò quan trọng không hề thiếu so với sự tăng trưởng tổng lực của hệ tiêu hóa .
1.1 Miệng
Cấu trúc xương hàm của trẻ sơ sinh chưa hoàn thiện, miệng của trẻ nhỏ nhưng lưỡi lại khá rộng so với miệng, gai lưỡi phát triển giúp trẻ bú mút bầu vú mẹ tốt hơn. Vùng niêm mạc khoang miệng của trẻ khá mỏng, tập trung nhiều mạch máu nên rất dễ bị tổn thương, nhiễm nấm và nhiễm vi khuẩn, mẹ nên vệ sinh sạch sẽ khoang miệng cho trẻ thường xuyên. Tuyến nước bọt ở trẻ sơ sinh phải đợi đến tháng thứ 3 – 4 mới hoàn thiện, vì vậy thức ăn tốt nhất trong giai đoạn này chính là sữa mẹ hoặc sữa công thức.
Trẻ 4 – 6 tháng thường chảy nước bọt sinh lý do mầm răng kích thích dây thần kinh V. Trong nước bọt có chứa những men tiêu hoá tinh bột : amylase, mantase …, hoạt tính của những men này sẽ tăng dần theo tuổi. Khi mới sinh trẻ chưa có răng, răng sữa sẽ khởi đầu mọc từ tháng thứ 4 – 6 và kết thúc vào tháng 24 – 30 khi mọc đủ 20 răng .
Khi được 1 tuổi, cấu trúc khoang miệng của trẻ đã gần hoàn chỉnh. Khi trẻ được 6 tuổi, răng vĩnh viễn sẽ bắt đầu mọc và thay thế dần răng sữa.
1.2. Thực quản
Thực quản của em bé mới sinh có dạng hình phễu với cấu trúc thành rất mỏng mảnh, những cơ co bóp còn khá yếu thế cho nên trẻ thường hay nôn trớ. Theo độ tuổi tăng trưởng, chiều dài thực quản sẽ có sự biến hóa về kích cỡ để đạt được chiều dài hoàn thiện khi trưởng thành :
- Sơ sinh: 10 – 11 cm
- 1 tuổi: 12 cm
- 5 tuổi: 16 cm
- 10 tuổi: 18 cm
- 15 tuổi: 20 cm
- Người trưởng thành: 25 – 32 cm
1.3. Dạ dày
Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, dạ dày thường có dạng hình tròn, nằm ngang và tương đối cao. Tổ chức cơ của trẻ nhỏ phát triển yếu, nhất là cơ thắt tâm vị nên dạ dày rất dễ bị biến dạng sau ăn, trong khi đó cơ thắt môn vị lại phát triển khá tốt (đóng chặt hơn co thắt tâm vị) nên trẻ rất dễ nôn trớ sau ăn quá no, đặc biệt trong 6 tháng đầu đời.
Theo thời gian hệ tiêu hóa của trẻ sẽ hoàn thiện dần, tuy nhiên thời gian đó là bao lâu tùy vào mỗi trẻ, có hệ tiêu hóa của trẻ 3 tháng tuổi đã hoàn thiện cơ bản, có trẻ 6 tháng, 12 tháng…
Để tránh thực trạng trào sữa do cơ thắt tâm vị không đóng kín khi dạ dày co bóp để tống sữa xuống ruột non, mẹ nên cho trẻ nằm đầu cao sau khi bú, chia nhỏ cữ bú ( những bữa ăn của trẻ nên cách nhau từ 2,5 – 3 giờ ), tránh dạ dày quá căng, tránh bắt trẻ bú liên tục .Khi trẻ được 1 tuổi, thay vì nằm ngang như quá trình sơ sinh, dạ dày của trẻ mở màn đứng dọc từ độ tuổi trẻ biết đi và có hình dài thuôn thuôn. Từ sau 2 tuổi trở đi, cấu trúc dạ dày đã tăng trưởng và trở nên hoàn thiện hơn, gần giống với dạ dày của người lớn .
