Trong quá trình mở cửa, giao lưu hội nhập quốc tế diễn ra ngày càng mạnh mẽ, hoạt động du lịch đã mang lại nguồn thu khổng lồ cho ngân sách nhà nước. Có được những thành công này là do ngành du lịch Việt Nam đã xác định phương thức để phát triển du lịch trên cơ sở khai thác các giá trị di sản văn hóa dân tộc nhằm tạo nên sự khác biệt, độc đáo thu hút du khách trong nước và quốc tế.
1. Hệ thống các di sản văn hóa ở Việt Nam
Theo số liệu thống kê mới nhất của Cục Di sản văn hóa, Bộ VHTTDL, Nước Ta có trên 4 vạn di tích lịch sử lịch sử vẻ vang văn hóa và danh lam thắng cảnh, trong đó có hơn 3.000 di tích lịch sử được xếp hạng cấp vương quốc, hơn 5.000 di tích lịch sử được xếp hạng cấp tỉnh, gần 1.000 di sản văn hóa phi vật thể được sưu tầm, điều tra và nghiên cứu và tàng trữ. Đặc biệt, có 22 di sản được công nhận là di sản quốc tế : di sản văn hóa vật thể gồm quần thể cố đô Huế, vịnh Hạ Long, phố cổ Hội An, nhà thời thánh Mỹ Sơn, vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, văn bia tiến sỹ Văn Miếu – Quốc Tử Giám, Hoàng Thành Thăng Long, thành nhà Hồ, quần thể danh thắng Tràng An ; di sản văn hóa phi vật thể gồm nhã nhạc cung đình Huế, khoảng trống văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên, ca trù Thăng Long, dân ca quan họ TP Bắc Ninh, hát xoan Phú Thọ, tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương, hội Gióng, đờn ca tài tử, dân ca ví – dặm Nghệ Tĩnh, nghi lễ kéo co, thực hành thực tế tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Phủ ; di sản tư liệu gồm mộc bản triều Nguyễn, mộc bản chùa Vĩnh Nghiêm .
Đó là các di sản văn hóa độc đáo ở mọi vùng, miền của đất nước, nơi ẩn chứa những giá trị nhân bản sâu sắc của dân tộc Việt Nam. Các di sản văn hóa là lợi thế để ngành du lịch phát huy trong tổ chức hoạt động du lịch. Ngoài ra, những ngôi chùa Việt Nam, nơi linh thiêng thu giữ khí trời đất cũng trở thành điểm đến hấp dẫn khách du lịch quốc tế và nội địa. Ở nước ta, có hàng ngàn ngôi chùa lớn bé khác nhau, chỉ riêng Hà Nội đã có 116 ngôi chùa được công nhận là di tích lịch sử văn hóa, trong đó có những ngôi chùa nổi tiếng như chùa Một Cột, Trấn Quốc, Cổ Loa… Ở Hà Tây, có 90 chùa được công nhận, trong đó có nhiều chùa là di sản quý hiếm của cả nước như chùa Thày, Tây Phương, chùa Trầm, Trăm Gian, chùa Hương, chùa Đậu, chùa Mía… Ở Bắc Ninh, Bắc Giang có tới 44 chùa được công nhận là di tích lịch sử văn hóa. Khu vực Nam Bộ cũng có nhiều ngôi chùa nổi tiếng, riêng TP.HCM có hơn 1.000 ngôi chùa, đền, miếu lớn nhỏ khác nhau. Ở các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, những ngôi chùa Khơme là nơi giáo dục toàn dân, thư tàng cổ, điểm gặp gỡ vui chơi của phum, sóc trong các ngày lễ.
Bên cạnh đó, Nước Ta còn nhiều khu vực khai thác phát triển du lịch như những kho lưu trữ bảo tàng lưu giữ chứng tích cuộc chiến tranh, địa đạo, khu địa thế căn cứ cách mạng, nhà tù chính trị như địa đạo Củ Chi, nhà tù Côn Đảo, Hỏa Lò, … Những khu vực này có tính giáo dục cao về truyền thống cuội nguồn anh hùng của dân tộc bản địa Nước Ta, trở thành điểm đến mê hoặc hành khách trong và ngoài nước .
Ngoài những di sản văn hóa vật thể, Nước Ta còn giàu tiềm năng về những mô hình văn hóa phi vật thể là tài nguyên động của du lịch Nước Ta. Tính chất động của nó đặc biệt quan trọng do gắn liền với hoạt động giải trí con người, tái hiện, tái tạo của bản thân con người trong quá khứ và trong hiện tại làm sống lại lịch sử dân tộc trong tính toàn vẹn, tính hình tượng đơn cử cảm tính, sinh động của nó, tạo nên môi trường tự nhiên du lịch độc lạ và mê hoặc kỳ lạ so với khách du lịch từ nơi xa đến. Những liên hoan dân gian, làn điệu dân ca, những mô hình thẩm mỹ và nghệ thuật truyền thống cuội nguồn rực rỡ như múa rối, múa cung đình, hát ả đào, hát xoan, hát dân ca quan họ … là những giá trị văn hóa vĩnh cửu của dân tộc bản địa, nguồn dinh dưỡng, chất keo kết dính hội đồng và lực hút quy tụ khách du lịch khắp cả nước và quốc tế .
2. Tầm quan trọng của việc khai thác giá trị văn hóa trong hoạt động du lịch
Khi nói văn hóa là nguồn nguyên vật liệu để hình thành nên hoạt động giải trí du lịch, tức là nói đến vật hút, đối tượng người tiêu dùng tận hưởng của hành khách. Theo ý niệm của ngành du lịch, người ta xếp những thành tố văn hóa vào tài nguyên nhân văn, đơn cử là : những di tích lịch sử lịch sử vẻ vang – văn hóa, nhà hàng siêu thị, tiệc tùng, phong tục, tập quán, tín ngưỡng, tôn giáo, văn học – thẩm mỹ và nghệ thuật .
Cùng với tài nguyên tự nhiên, tài nguyên văn hóa là một trong những điều kiện kèm theo đặc trưng cho việc phát triển du lịch của một địa phương, vùng, vương quốc. Giá trị của những di sản văn hóa : di tích lịch sử lịch sử vẻ vang, khu công trình kiến trúc, những hình thức nghệ thuật và thẩm mỹ, tập quán, liên hoan, ngành nghề truyền thống lịch sử … cùng với những thành tựu kinh tế tài chính, chính trị, xã hội, cơ sở văn hóa nghệ thuật và thẩm mỹ, kho lưu trữ bảo tàng … là đối tượng người dùng cho cho du lịch khai thác và sử dụng. Những tài nguyên này không riêng gì tạo ra môi trường tự nhiên và điều kiện kèm theo cho du lịch phát sinh và phát triển, mà còn quyết định hành động quy mô, thể loại, chất lượng và hiệu suất cao của hoạt động giải trí du lịch .
Hoạt động du lịch góp thêm phần ra mắt giá trị nền văn hóa độc lạ của Nước Ta mấy nghìn năm văn hiến trải qua thực thi, tổ chức triển khai tạo mẫu sản phẩm Giao hàng khách và tổ chức triển khai những chương trình du lịch bằng những ấn phẩm quảng cáo, pano, áp phích .
Hoạt động du lịch tạo năng lực cho con người mở mang, tăng cường sự hiểu biết về lịch sử vẻ vang truyền thống cuội nguồn, văn hóa, phong tục, tập quán, đạo đức, chính sách xã hội … làm giàu năng lực nghệ thuật và thẩm mỹ, tự do ý thức khi được thăm quan kho tàng văn hóa thẩm mỹ và nghệ thuật của một vùng, địa phương, vương quốc. Thông qua hoạt động giải trí du lịch, hội đồng dân cư địa phương nhận thức ngày một thâm thúy việc bảo tồn di sản của địa phương, góp thêm phần khai thác, bảo vệ và phát triển môi trường tự nhiên tự nhiên và xã hội …
Với kho tàng giá trị văn hóa thì rõ ràng nước ta có nguồn tài nguyên nhân văn phong phú và phong phú và đa dạng, rực rỡ để phát triển du lịch. Vấn đề ở đây là phải biết phân loại những giá trị văn hóa để đưa vào khai thác, sử dụng, Giao hàng cho phát triển du lịch. Nếu việc phân loại những giá trị văn hóa được thực thi tốt, thì những nhà kinh doanh du lịch sẽ thuận tiện lựa chọn từng mô hình để sản xuất, đa dạng hóa chương trình du lịch đưa vào lưu thông trên thị trường ; những nhà hoạch định kế hoạch, quy hoạch du lịch sẽ xác lập chuẩn những vùng TT, tuyến, điểm du lịch để kiến thiết xây dựng dự án Bất Động Sản đơn cử, lôi kéo và lôi cuốn vốn góp vốn đầu tư. Từ đó tạo cơ sở cho những người làm công tác làm việc thực thi, tiếp thị du lịch triển khai những hoạt động giải trí trình độ có hiệu suất cao, tăng cường vận tốc phát triển của ngành du lịch .
Ngoài ý nghĩa về mặt nhận thức, giáo dục, thẩm mỹ và nghệ thuật, trong xu thế Open, hội nhập và phát triển, di sản văn hóa còn mang ý nghĩa về mặt kinh tế tài chính. Nếu giá trị văn hóa tích hợp với du lịch sẽ đưa ra nguồn thu lớn cho ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, có di sản văn hóa, không có nghĩa là có mẫu sản phẩm du lịch văn hóa. Di sản văn hóa nếu không được đưa ra ra mắt với công chúng, không Giao hàng du lịch thì cũng không hình thành nên loại sản phẩm du lịch. Những hoạt động giải trí tổ chức triển khai trình làng về di tích lịch sử, di sản văn hóa được coi như là những dịch vụ du lịch thăm quan di sản văn hóa, đây chính là thành phần cơ bản của loại sản phẩm du lịch văn hóa. Nghĩa là khi có một di sản văn hóa như nguồn tài nguyên du lịch, thì việc đưa nguồn tài nguyên đó thành sản phẩm & hàng hóa để bán cho khách du lịch sẽ được triển khai qua mạng lưới hệ thống những dịch vụ. Lúc đó tập hợp những dịch vụ du lịch dựa trên nguồn tài nguyên được coi là một mẫu sản phẩm du lịch .
Mặc dù văn hóa có một vai trò vô cùng quan trọng để phát triển du lịch, nhưng, du lịch không phải là mẫu sản phẩm thụ động của văn hóa. Du lịch có những tác động ảnh hưởng trở lại văn hóa. Hoạt động du lịch không riêng gì tăng cường quy trình giao lưu, tiếp biến văn hóa mà sự phát triển nó còn tác động ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp đến việc chấn hưng và bảo tồn những di sản văn hóa. Doanh thu từ hoạt động giải trí du lịch bằng việc khai thác di sản văn hóa được sử dụng một phần cho việc trùng tu di tích lịch sử, chỉnh lý những kho lưu trữ bảo tàng, đồng thời Phục hồi nhiều làng nghề truyền thống lịch sử như mây tre, gốm, dệt thổ cẩm … biến chúng trở thành hàng hóa bán cho khách du lịch thăm quan. Hơn nữa, so với những giá trị văn hóa phi vật thể, hoạt động giải trí du lịch trong thời hạn qua đã phục sinh và làm sống lại những tiệc tùng dân gian, văn nghệ dân gian, hoạt động và sinh hoạt tín ngưỡng … ship hàng hành khách. Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân tộc bản địa là yếu tố cấp bách nhằm mục đích giữ gìn truyền thống văn hóa dân tộc bản địa trong xu thế Open và hội nhập can đảm và mạnh mẽ. Muốn vậy, cần phải có sự kết nối ngặt nghèo giữa văn hóa và du lịch .
Du lịch văn hóa đang trở thành xu thế chủ yếu trong việc phát triển của ngành du lịch, nhằm mục đích khai thác tiềm năng di sản văn hóa. Đối với một vương quốc giàu tiềm năng di sản như nước ta, sự nhận thức đúng về mối quan hệ giữa di sản văn hóa và hoạt động giải trí du lịch sẽ tạo nên sự tương tác tích cực giữa bảo tồn và phát triển, văn hóa và du lịch trong phát triển bền vững và kiên cố. Khai thác và phát huy di sản văn hóa phải được coi là một nguồn tài nguyên tạo nền móng cho hoạt động giải trí du lịch phát triển bền vững và kiên cố. Vì vậy, bảo tồn và phát huy giá trị di sản phải gắn với việc phát triển du lịch bền vững và kiên cố, vừa bảo vệ quyền lợi kinh tế tài chính – xã hội, vừa bảo vệ tài nguyên và thiên nhiên và môi trường, bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống cuội nguồn. Bất cứ một hiện tượng kỳ lạ nào trong xã hội đều có góc nhìn văn hóa của nó nhưng so với hoạt động giải trí du lịch, văn hóa vừa là tài nguyên vừa là giải pháp, phương pháp làm ra doanh thu. Cho nên, mối quan hệ giữa du lịch và văn hóa luôn luôn là sự kết nối vô cùng ngặt nghèo. Bất cứ một vương quốc hay vùng chủ quyền lãnh thổ, ở bất kể một khoảng chừng thời hạn nào cũng cần xem xét mối quan hệ này để thiết lập những giá trị bền vững và kiên cố trong kinh doanh thương mại, đặc biệt quan trọng là kinh doanh thương mại du lịch .
Nguồn : Tạp chí VHNT số 396, tháng 6-2017
Tác giả : NGUYỄN THỊ KIM LIÊN
Đánh giá post
