Lựa chọn câu để xem giải thuật nhanh hơn- Nguyễn Đình Chiểu là một nhà thơ lớn của dân tộc bản địa. Ông đã để lại nhiều áng văn chương có giá trị .- Không khuất phục trước số phận oan nghiệt, Nguyễn Đình Chiểu đã ngẩng cao đầu sống một đời sống có ích .
– Quê cha ở Thừa Thiên – Huế, ông được sinh tại quê mẹ ở Gia Định.
II. Tác phẩm
1. Tìm hiểu chung
a. Vị trí đoạn trích
Đoạn trích “Lục Vân Tiên gặp nạn” là phần thứ hai của truyện “Lục Vân Tiên”. Truyện kể về Vân Tiên và Tiểu đồng bị Trịnh Hâm hãm hại do lòng đố kị và ghen ghét tài năng của Vân Tiên.
b. Bố cục: 2 phần
– Phần 1 : 8 câu đầu : Tội ác của Trịnh Hâm .
– Phần 2 : Các câu còn lại : Việc làm nhân đức và nhân cách cao quý của ông ngư .
c. Nội dung
Đoạn thơ nói lên sự trái chiều giữa thiện và ác, giữa nhân cách cao quý và những toan tính thấp hèn, đồng thời bộc lộ thái độ quý trọng và niềm tin của tác giả so với nhân dân lao động .
2. Tìm hiểu chi tiết
a. Tội ác của Trịnh Hâm
– Hoàn cảnh của Lục Vân Tiên : tiền hết, mù lòa, bơ vơ nơi đất khách .
– Trịnh Hâm mưu hại Vân Tiên dưới lớp vỏ “ giúp sức ” .
– Nguyên nhân : tính đố kị, ganh ghét kĩ năng, lo cho con đường tiến thân của mình ngay từ khi mới gặp Vân Tiên .
– Thái độ của Trịnh Hâm : so đo, đo lường và thống kê, lo âu khi kết bạn với Vân Tiên, người được nhìn nhận là tài cao .
– Dù biết Vân Tiên bị mù nhưng Trịnh Hâm vẫn ra tay hãm hại, chứng tỏ sự gian ác có vẻ như đã ngấm vào máu thịt, trở thành thực chất con người hắn .
=> Trịnh Hâm : gian ác, bất nhân, bất nghĩa .
b. Việc làm nhân đức của Ngư Ông
– Vân Tiên được Giao Long “ dìu đỡ ” và gặp được mái ấm gia đình nhà Ngư Ông cứu sống .
– Hành động : cả nhà nhốn nháo, quay quồng lo chạy chữa để cứu sống Vân Tiên, mỗi người mỗi việc. Đó chính là tình cảm chân thành của mái ấm gia đình Ngư Ông so với người bị nạn .
– Khi biết được tình cảnh của Vân Tiên :
+ Ông Ngư chuẩn bị sẵn sàng nuôi nấng chàng .
+ Khi cứu mạng không cần đền đáp .
– Tấm lòng bao dung, vị tha, hào hiệp của ông Ngư trái chiều với tính ích kỉ, nhỏ nhen, gian ác của Trịnh Hâm .
– Cuộc sống của mái ấm gia đình Ngư Ông : đời sống không danh lợi “ rày doi mai vịnh vui vầy ”, tránh xa những tính toan nhỏ nhen, ích kỉ .
=> Tác giả gửi gắm khát vọng, niềm tin vào cái thiện của người dân lao động. Lên án cái xấu, cái ác đang lấp sau những mũ cao, áo dài của bọn người có vị thế cao sang .
c. Giá trị nội dung
* Giá trị hiện thực: Vạch trần cái ác, cái xấu trong xã hội. Chửi thói gian ác, bất công, chửi những kẻ tráo trở, bội bạc, phản phúc như cha con Võ Công, chửi những kẻ bất nghĩa, bất nhân như Trịnh Hâm, Bùi Kiệm, chửi bọn người làm ăn bất lương chuyên nghề lừa bịp, bóp nặn nhân dân (bọn thầy bói, thầy pháp, bọn lang băm).
* Giá trị nhân đạo:
Đề cao đạo lý làm người :
– Xem trọng tình nghĩa giữa con người với con người trong xã hội : tình cha con, mẹ con, nghĩa vợ chồng, tình bè bạn, tình yêu thương nuôi nấng những người gặp cơn hoạn nạn .
– Đề cao ý thức nghĩa hiệp, chuẩn bị sẵn sàng cứu khổ phò nguy .
– Thể hiện khát vọng của nhân dân hướng tới lẽ công minh và những điều tốt đẹp trong cuộc sống ( kết thúc có hậu của truyện ; thiện thắng ác, chính nghĩa thắng gian tà ) .
– “Lục Vân Tiên là một tiếng chửi, một lời ca, một ước mơ” – Hoài Thanh.
b. Giá trị nghệ thuật
– Lục Vân Tiên là một truyện thơ Nôm mang tính chất là một truyện kể dân gian: chú ý đến cốt truyện, còn nhân vật chủ yếu thể hiện bằng hành động hơn là miêu tả nội tâm. Nhân vật của Nguyễn Đình Chiểu còn là hoá thân cho lý tưởng hoặc thái độ yêu ghét của ông.
– Truyện mang màu sắc Nam Bộ cả về tính cách con người, cả về ngôn ngữ địa phương.
Sơ đồ tư duy về đoạn trích “Lục Vân Tiên gặp nạn”:
Loigiaihay.com
