(TN&MT) – Sông Tô Lịch là một dòng sông chảy qua nhiều quận nội thành của Thủ đô Hà Nội. Ngày nay, với sự phát triển công nghiệp, đô thị và sự bùng nổ dân số đang làm cho con sông này ngày càng bị ô nhiễm trầm trọng. Trên con sông dài gần 15 km đã có hàng trăm cống nước xả thải ra dòng sông.
Nước sông Tô đen nghịt, bốc mùi hôi thối
15 km sông gánh 150 nghìn m³ nước thải
Theo thống kê của Sở Tài nguyên và Môi trường Hà nội, lúc bấy giờ trung bình mỗi ngày đêm, sông Tô Lịch phải tiếp đón khoảng chừng 150.000 m³ nước thải công nghiệp và nước thải hoạt động và sinh hoạt đổ trực tiếp ra dòng sông trải qua hơn 300 cống xả thải. Lượng bùn tích tụ, ngọt ngào lâu ngày gây ra mùi hôi thối nồng nặc bốc lên. Bên cạnh đó, vẫn còn thực trạng vứt, xả rác xuống dòng sông gây ô nhiễm thiên nhiên và môi trường và mất mỹ quan đô thị .
Sông Tô Lịch bắt đầu từ phường Nghĩa Đô (Cầu Giấy) chảy về phía Nam thành phố và ra sông Nhuệ đoạn xã Hữu Hòa (Thanh Trì). Qua chuyến đi khảo sát của phóng viên, khi đi qua một số đoạn sông dọc theo đường Kim Giang lên đến đường Láng, chúng ta dễ dàng bắt gặp cảnh rác thải trôi nổi lềnh bềnh trên mặt nước và hàng trăm cống lớn nhỏ đang xả nước thải sinh hoạt từ các hộ dân, các cơ sở sản xuất, bệnh viện, chợ búa… ra sông.
Tại 1 số cửa cống, nước thải sinh hoạt vẫn chạy thẳng xuống sôngNước thải hoạt động và sinh hoạt không có mạng lưới hệ thống xử lí tập trung chuyên sâu mà xả trực tiếp ra sông. Bên cạnh đó, còn rất nhiều cơ sở y tế, bệnh viện, những nhà máy sản xuất chưa có mạng lưới hệ thống xử lí nước thải. Ngoài ra, thực trạng họp chợ còn diễn ra phổ cập, liên tục dọc hai bên sông. Các tiểu thương nhỏ lẻ “ tiện tay ” vứt mọi thứ xuống dòng sông nào là túi ni lông, chai nhựa, thùng xốp, .. khiến cho thực trạng ô nhiễm ngày càng trầm trọng .Với bấy nhiêu thứ nhơ bẩn dồn đổ xuống dòng sông qua hàng chục năm nay như thế thì làm thế nào dòng nước không bị ô nhiễm nặng nề, hôi hám khiến người dân mỗi khi vận động và di chuyển qua phải đeo khẩu trang hoặc bịt mũi .Hàng ngày, công nhân dọn vệ sinh vẫn đi thuyền vớt rácÔ nhiễm nguồn nước ở sông Tô Lịch ảnh hưởng tác động tới sức khỏe thể chất và hoạt động và sinh hoạt của người dân sống ở khu vực dọc 2 bên sông trong nhiều năm qua. Hơn nữa, nó còn có ảnh hưởng tác động xấu tới hệ sinh thái thủy sinh, làm giảm năng lực phục sinh đa dạng sinh học .
Anh Nguyễn Văn Dũng (sống trên đường Nguyễn Khang) cho hay: “Sông Tô Lịch ô nhiễm đã ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống của gia đình mình và các hộ dân sống gần sông. Cụ thể, vào những ngày nắng và có gió, mùi hôi thối bốc lên từ sông khiến cho mọi người rất khó chịu, dần dần lượng khách đến ăn giảm đi đáng kể”.
Nước thải sinh hoạt vẫn đổ ra sôngMặc dù, hàng ngày, những công nhân vệ sinh tiếp tục quét dọn, đi thuyền vớt rác nhưng vẫn không hề làm sạch vì thực trạng xả rác tiếp nối liên tục. Nguyên nhân hầu hết là sự thiếu ý thức của một số ít bộ phận người dân. Thay vì để rác trực tiếp vào thùng thì lại “ tiện tay ” quăng bỏ. Vì không đặt mình vào thực trạng chung của xã hội nên họ không có nghĩa vụ và trách nhiệm với đời sống hội đồng .
Cần giải pháp từ nguồn
Trước tình trạng ngày càng ô nhiễm ở sông Tô Lịch, thành phố Hà Nội đã thực hiện nhiều biện pháp để cải thiện tình trạng này. Cụ thể, vào năm 2014, Sở TN&MT đã tuyên truyền, khuyến khích các hộ sử dụng chế phẩm vi sinh, hóa sinh xử lý nước thải sinh hoạt tại nguồn trước khi thải ra sông. Cuối năm 2018, Công ty Thoát nước Hà Nội cũng đưa ra phương án dùng nước sông Hồng thau rửa nước sông Tô Lịch. Hiện nay, TP. Hà Nội đang áp dụng 2 công nghệ làm sạch nguồn nước sông Tô Lịch, đó là Công nghệ Bio-nano của Nhật Bản và Redoxy3C của Đức. Bước đầu các công nghệ trên đã cho kết quả khả quan.
Tuy nhiên, theo những chuyên viên về môi trường tự nhiên, để cứu sống, làm hồi sinh sông Tô Lịch về vĩnh viễn thì tất cả chúng ta không hề trông đợi vào việc giải quyết và xử lý ô nhiễm tại chỗ bằng hóa chất hay công nghệ tiên tiến vì hàng ngày nước thải vẫn đang liên tục được xả thẳng ra sông. Quan trọng nhất vẫn là phải xử lý tận gốc nguồn gây ô nhiễm của sông Tô Lịch .Máy móc dùng để xử lý ô nhiễm trên sông Tô LịchTh.S Đỗ Thanh Bái – chuyên viên về môi trường tự nhiên cho biết : “ Hiện nay, giải quyết và xử lý nước thải tại nguồn ở Thành Phố Hà Nội đang gặp phải 3 khó khăn vất vả lớn. Đầu tiên là chủ trương, chính sách quản trị, xử phạt so với những người, cơ sở sản xuất, hộ mái ấm gia đình xả thải bừa bãi không qua giải quyết và xử lý. Tiếp đến là quỹ đất của tất cả chúng ta không đủ để tăng trưởng mạng lưới hệ thống bể gom, giải quyết và xử lý nước thải hoạt động và sinh hoạt và sau cuối là nhận thức của dân cư trong việc bảo vệ thiên nhiên và môi trường ” .“ Để xử lý dứt điểm yếu tố ô nhiễm sông Tô Lịch, điều tất cả chúng ta cần chú trọng là giải quyết và xử lý nước thải gây ô nhiễm từ nguồn ”, ông Bái nhấn mạnh vấn đề .