Ô nhiễm không khí hiện đang là mối chăm sóc chung của xã hội toàn thế giới. Bởi nó được xem là tác nhân số 1 gây nên những ảnh hưởng tác động nghiêm trọng đến môi trường tự nhiên và sức khỏe thể chất hội đồng .
Vậy ô nhiễm không khí là gì ? Và nguyên do gây ô nhiễm đến từ đâu ?
Ô nhiễm không khí là sự thay đổi trong thành phần của không khí. Chủ yếu do khói, bụi, hơi hoặc các khí độc gây ra tình trạng biến đổi khí hậu, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người hay có thể làm phá hỏng môi trường tự nhiên của nhiều loài sinh vật khác.
Ô nhiễm không khí là nguyên do gây rủi ro tiềm ẩn đột quỵ, suy nhược thần kinh, bệnh tim mạch, ung thư, cùng hàng loạt những bệnh về đường hô hấp như hen suyễn, viêm phổi, thậm chí còn ung thư phổi ngày càng tăng cao .
Ô nhiễm không khí được chia làm hai dạng, gồm ô nhiễm không khí ngoài trời và ô nhiễm không khí trong nhà. Trong đó, ô nhiễm không khí ngoài trời là tác nhân chính gây tác động ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường tự nhiên và sức khỏe thể chất con người ở những nước tăng trưởng và đang tăng trưởng. Nguyên nhân gây ô nhiễm đến từ nhiều nguồn khác nhau như khí thải giao thông vận tải, xí nghiệp sản xuất công nghiệp, từ quy trình sản xuất nông nghiệp và một số ít nguyên do tự nhiên như cháy rừng, bụi sa mạc, núi lửa .
Bên cạnh đó, tất cả chúng ta còn phải đương đầu với ô nhiễm không khí trong nhà. Các nguồn gây ô nhiễm gồm có khói thuốc lá, khói than, củi, những hóa chất có trong sơn hoặc những mẫu sản phẩm làm sạch, khí máy lạnh và 1 số ít chất có trong vật tư kiến thiết xây dựng .
Báo động thực trạng ô nhiễm không khí trên khoanh vùng phạm vi toàn thế giới
Theo thông tin từ Tổ chức Y tế quốc tế WHO, ô nhiễm không khí gây ra cái chết sớm cho khoảng chừng 4,2 triệu người trên quốc tế vào năm năm nay. Trong đó, 91 % tỉ lệ thuộc về những nước nghèo và đông dân ở Khu vực Đông Nam Á và Tây Thái Bình Dương .
Bob O’Keefe, Phó quản trị WHO san sẻ : ” Ô nhiễm không khí thực sự là một cú sốc lớn cho toàn thế giới. Vấn nạn này khiến những người mắc bệnh hô hấp thêm khó thở, trẻ con và người già phải vào viện, bỏ học, bỏ việc và gây ra những cái chết sớm cho con người ” .
Health Effects Institute ( HEI ) vừa đưa ra phát hiện mới nhất trong báo cáo giải trình thường niên 2018, dựa trên tài liệu vệ tinh và được quy chiếu với những tiêu chuẩn trong Hướng dẫn nhìn nhận chất lượng không khí của WHO.
HEI cho biết, hơn 95 % dân số quốc tế đang phải hít thở bầu không khí ô nhiễm và có đến 60 % người sống ở những khu vực không phân phối được tiêu chuẩn cơ bản nhất của WHO. Theo đó, ô nhiễm thiên nhiên và môi trường không khí là nguyên do gây tử trận cao thứ tư quốc tế, chỉ đứng sau cao huyết áp, suy dinh dưỡng và hút thuốc lá .
Trung Quốc và Ấn Độ là hai vương quốc đứng đầu list ô nhiễm thiên nhiên và môi trường, chiếm 50 % số ca tử trận do ô nhiễm không khí trên toàn thế giới. Riêng tại Trung Quốc đã ghi nhận 1,1 triệu người chết vì ô nhiễm không khí trong năm năm nay .
Mặc cho nhận thức về môi trường sống và ô nhiễm không khí ngày càng được cải thiện tại các đô thị lớn, tình hình vẫn ngày càng trầm trọng hơn khi 2/3 thế giới đang phải hứng chịu nạn ô nhiễm khủng khiếp với chỉ số hạt bụi PM2.5 cao trên mức 35 µg/m3 khí, chủ yếu tại Châu Á, Trung Đông và Châu Phi. Nguyên nhân là do dân số những khu vực này tăng quá nhanh, khiến các nỗ lực giảm thiểu ô nhiễm không khí chỉ như “muối bỏ bể”.
Hiện trạng môi trường tự nhiên không khí ở Việt Nam
Theo báo cáo giải trình thường niên The Environmental Performance Index ( EPI ) của Mỹ thực thi, Việt Nam hiện đang đứng trong top 10 những nước ô nhiễm không khí ở Châu Á Thái Bình Dương. Đáng chú ý quan tâm, tổng lượng bụi ở Thành Phố Hà Nội và TP Hồ Chí Minh đang liên tục tăng cao khiến chỉ số chất lượng không khí ( AQI ) luôn ở mức báo động .
Năm năm nay, GreenID công bố báo cáo giải trình Sơ lược thực trạng thiên nhiên và môi trường Thành Phố Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh :
-
TP.HN : chỉ số AQI trung bình là 121, nồng độ bụi PM2. 5 là 50.5 gấp đôi quy chuẩn vương quốc ( 25 µg / m3 ) và gấp năm lần khuyến nghị từ WHO ( 10 µg / m3 ) .
-
Thành Phố Hồ Chí Minh : chỉ số AQI trung bình là 86, nồng độ bụi PM2. 5 là 28.3 cao hơn so với quy chuẩn vương quốc và gấp ba lần khuyến nghị từ WHO .
Nồng độ bụi trung bình trong không khí ở Thành Phố Hà Nội và TP Hồ Chí Minh vượt mức được cho phép từ hai đến ba lần và có khuynh hướng duy trì ở ngưỡng cao. Nguồn sinh ra bụi ô nhiễm ở những đô thị lớn hầu hết là từ khí thải giao thông vận tải, khu công trình kiến thiết xây dựng, đường sá và xí nghiệp sản xuất công nghiệp. TP. Hà Nội chỉ đứng sau New Delhi, Ấn Độ ( 124 µg / m3 ), nơi ô nhiễm không khí nặng nhất nhì quốc tế .
Đối với vùng nông thôn, nhìn chung chất lượng môi trường tự nhiên không khí còn khá tốt. Môi trường đa phần bị tác động ảnh hưởng cục bộ bởi những hoạt động giải trí sản xuất làng nghề, thiết kế xây dựng, đốt rơm rạ, đốt rác thải, đun nấu, v.v.
Chủ động bảo vệ sức khỏe thể chất trước thực trạng ô nhiễm không khí
