Đồng cỏ hay thảo nguyên (từ gốc Hán Việt của 草原 với thảo nghĩa là cỏ, nguyên là cánh đồng) là khu vực trong đó thảm thực vật tự nhiên chủ yếu là các loài cỏ trong họ Hòa thảo (Poaceae) và các loại cây thân thảo khác. Tuy nhiên, các loài cói hay lác (họ Cyperaceae) và bấc (họ Juncaceae) cũng có thể được tìm thấy.
Trong tiếng Anh, đồng cỏ được gọi là Savanna ( xa-van ) có nguồn gốc từ ngôn từ thổ dân tây Mỹ với ý nghĩa ” vùng đất không có cây nhưng nhiều cỏ lớn nhỏ ” ( Oviedoy Valdes, 1535 ). Từ sau thế kỷ 19, từ này được hiểu là ” vùng đất gồm cỏ và cây “. Ngày nay, đồng cỏ dùng để chỉ vùng đất gồm cỏ và cây rải rác hoặc được phủ rộng bởi cây .Những nhà thám hiểm Tây Ban Nha ( thường được gọi là nhóm ” sabana ” ) gọi vùng đồng cỏ họ phát hiện quanh sông Orinoco là Ilanos, Những đồng cỏ trên cao nguyên tại Brazil được gọi là ” Cerrado “. Rất nhiều vùng cỏ to lớn hoặc phối hợp giữa cây, cây bụi và cỏ đã được miêu tả trước khi chính thức được gọi tên vào giữa thế kỷ 19. Ở bắc Mỹ, đồng cỏ thường được gọi là ” Barrens ” ( những cánh đồng hoang ) và được miêu tả như ” bát ngát cỏ cùng cây “. Nhiều tác giả định nghĩa về đồng cỏ phải có diện tích quy hoạnh cây tối thiểu từ 5-10 % và nhiều nhất là 25-80 % .
Các đồng cỏ xuất hiện tự nhiên gần như trên mọi châu lục, ngoại trừ châu Nam Cực. Tại các vĩ độ ôn đới, chẳng hạn tây bắc châu Âu, các đồng cỏ chủ yếu là các loài cây sống lâu năm, trong khi trong khu vực có khí hậu ấm hơn thì các loài một năm tạo thành thành phần lớn hơn của thảm thực vật[1].
Các đồng cỏ hoàn toàn có thể được tìm thấy trong phần nhiều những kiểu khí hậu đất liền. Thảm thực vật đồng cỏ hoàn toàn có thể giao động về chiều cao từ rất ngắn, ví dụ điển hình như ở vùng đất thấp đá phấn trong đó thảm thực vật hoàn toàn có thể thấp hơn 30 cm ( 12 inch ), tới rất cao, như ở trường hợp của đồng cỏ cao Bắc Mỹ, những đồng cỏ Nam Mỹ và xavan tại châu Phi. Các loại thực vật thân gỗ, cây bụi và cây gỗ, hoàn toàn có thể Open trong 1 số ít dạng đồng cỏ – chúng tạo thành những kiểu xavan, đồng cỏ cây bụi hay đồng cỏ bán cây gỗ, ví dụ điển hình như ở xavan châu Phi hay dehesa trên bán đảo Iberia. Các đồng cỏ như thể đôi khi được nói tới như là bãi chăn thả-rừng hay đồng rừng .Các đồng cỏ bao trùm gần 50 % mặt phẳng đất đai của châu Phi [ 2 ]. Trong khi những đồng cỏ nói chung tương hỗ tính phong phú của sự sống hoang dã thì nó lại không cung ứng hay hạn chế nơi ẩn nấp của những động vật hoang dã săn mồi, nên khu vực xavan châu Phi tương hỗ tính phong phú lớn hơn của sự sống hoang dã so với những đồng cỏ ôn đới. [ 3 ]Sự Open của những dãy núi tại miền tây Hoa Kỳ trong thế Miocen và thế Pliocen, một thời kỳ khoảng chừng 25 triệu năm trước, đã tạo ra khí hậu lục địa thích hợp cho sự tiến hóa của đồng cỏ. Các quần xã sinh vật rừng đang sống sót bị suy giảm và đồng cỏ trở thành ngày càng phổ cập hơn. Tiếp theo sau thời kỳ băng hà trong thế Pleistocen, những đồng cỏ lan rộng ra hơn vào những khu vực có khí hậu nóng hơn, khô hơn và mở màn trở thành đặc trưng đất liền thống lĩnh trên khắp quốc tế [ 2 ] .Là thực vật có hoa, những loài cỏ mọc tập trung chuyên sâu lớn trong những khu vực có khí hậu trong đó lượng mưa hàng năm nằm trong khoảng chừng từ 500 tới 900 mm ( 25-35 inch ) [ 1 ]. Hệ thống rễ của cỏ lưu niên và những dạng cỏ dại phi – hòa thảo khác tạo thành những tấm thảm phức tạp giữ đất tại chỗ. Các loại côn trùng nhỏ, giun sinh sống sâu trong lòng đất, hoàn toàn có thể tới độ sâu 6 m ( 20 ft ) trong những đồng cỏ yên tĩnh trên những loại đất giàu dinh dưỡng nhất trên quốc tế. Các dạng động vật hoang dã không xương sống này, cùng với nấm cộng sinh, làm ngày càng tăng mạng lưới hệ thống rễ, phá vỡ những loại đất cứng, làm giàu nó với urê và những loại phân bón tự nhiên khác, giữ lại nước và khoáng chất và thôi thúc sự tăng trưởng [ 4 ]. Một vài kiểu nấm làm cho thực vật có sức đề kháng tốt hơn trước những cuộc tiến công của sâu bọ và vi trùng .Đồng cỏ bao trùm 20 % diện tích quy hoạnh Trái Đất và tập trung chuyên sâu nhiều nhất tại châu Phi .Biểu hiện đặc trưng của môi trường tự nhiên đồng cỏ là lượng mưa biến hóa theo năm và cháy rừng vào mùa khô .Ca sĩ Mary Hopkin trong bài hát Thos e were the days đã hát về thảo nguyên như một vùng đất to lớn của người du mục. Sự tăng trưởng của đồng cỏ trên khắp quốc tế ngoài ảnh hưởng tác động của vạn vật thiên nhiên còn chịu tác động ảnh hưởng lớn bởi những tầng lớp dân cư sống ở đây .Là tác dụng của hiện tượng kỳ lạ cháy rừng tự nhiên hoặc hoàn toàn có thể là hậu quả đốt rừng của con người. Ví dụ, thổ dân Mỹ đã tạo ra đồng cỏ ở bắc Mỹ trải qua việc đốt lửa để chống lại những thế lực thù địch như quỷ dữ hay thú dữ .Con người văn minh với những nhu yếu về cỏ để nuôi gia súc cũng như đất đai để trồng trọt, đồng thời tránh những rủi ro đáng tiếc do cháy rừng gây nên, đã là tác nhân làm giảm diện tích quy hoạnh đồng cỏ trên toàn quốc tế .Mèo rừng loài hươu, nai, chó đồng cỏ, chuột, thỏ, chồn hôi, sói đồng cỏ, rắn, cáo, cú, lửng, hoét, châu chấu, sơn ca đồng cỏ, chim sẻ, chim cút, diều hâu và linh cẩu v.v. là những động vật hoang dã nhỏ thường gặp ở đồng cỏ. Ngoài ra, đặc biệt quan trọng ở những đồng cỏ nhiệt đới gió mùa hoang dã tại châu Phi, hoàn toàn có thể thấy những động vật hoang dã lớn như bò rừng bizon, linh dương gazelle, ngựa vằn, tê giác và ngựa hoang …
Nhình chung, các đồng cỏ tự nhiên chủ yếu có khí hậu bán khô hạn hoặc lục địa ẩm, thường nhận được khoảng 380 tới 900 mm (15-35 inch) lượng mưa mỗi năm, trong khi các sa mạc chỉ nhận được lượng mưa mỗi năm không quá 250 mm (9,8 inch) còn các rừng mưa nhiệt đới thì nhận trên 2000 mm (79 inch)[2]. Các đồng cỏ do hoạt động của con người tạo ra thường xuất hiện trong các khu vực có lượng mưa hàng năm cao hơn, có thể cao tới 2000 mm.
Nhiệt độ trung bình ngày nằm trong khoảng chừng từ – 20 tới 30 °C ( từ – 4 tới 86 °F ) [ 5 ]. Các đồng cỏ ôn đới có mùa đông lạnh và mùa hè ấm với mưa hay tuyết .
Đa dạng sinh học[sửa|sửa mã nguồn]
Một thảo nguyên ở New Zealand
Các đồng cỏ trong đó thống lĩnh là các quần thể thực vật hoang dại không do gieo trồng (“các đồng cỏ không cải tạo”) có thể được gọi là các môi trường sống hoặc là tự nhiên hoặc là ‘bán tự nhiên’. Phần lớn các đồng cỏ trong khí hậu ôn đới là ‘bán tự nhiên’. Mặc dù các quần thể thực vật của chúng là tự nhiên, nhưng sự duy trì của chúng phụ thuộc vào các hoạt động của con người, như gieo trồng ít thâm canh, duy trì các đồng cỏ này thông qua các chế độ gặm cỏ và xén tỉa. Các loại đồng cỏ này chứa nhiều loài thực vật hoang dại – cỏ, lác, cói, bấc và các cây thân thảo khác – tới 25 hay nhiều hơn số loài trên mỗi mét vuông là hết sức bình thường[cần dẫn nguồn].
Các vùng đất thấp đá phấn tại Anh hoàn toàn có thể có tới trên 40 loài trên mỗi mét vuông. Tại nhiều nơi trên quốc tế, chỉ 1 số ít ít đồng cỏ là không trải qua những hoạt động giải trí tái tạo nông nghiệp ( bón phân, diệt cỏ dại, cày xới hay tái gieo hạt ). Chẳng hạn, những đồng cỏ Bắc Mỹ nguyên thủy hay những bãi cỏ hoa dại vùng đất thấp tại Vương quốc Anh lúc bấy giờ ngày càng trở nên hiếm hơn và những quần thực vật hoang dã gắn liền với chúng cũng bị rình rập đe dọa ở mức độ lớn như vậy. Gắn liền với sự phong phú thực vật hoang dã của những đồng cỏ ” không tái tạo ” thường là sự phong phú trong quần động vật hoang dã không xương sống ;
Bên cạnh dó nhiều loài chim cũng là các “chuyên gia” của đồng cỏ, chẳng hạn như dẽ giun và ôtit lớn. Các đồng cỏ được cải tạo về phương diện nông nghiệp, thống lĩnh tại các cảnh quan nông nghiệp thâm canh hiện đại, thường nghèo nàn về lượng các loài thực vật hoang dã do sự đa dạng nguyên thủy của thực vật hoang dã đã bị hủy diệt bởi gieo trồng, các cộng đồng thực vật hoang dại nguyên thủy bị thay thế bởi sự gieo trồng độc canh của các chủng hay giống cỏ và cỏ ba lá, chẳng hạn như cỏ hắc mạch lưu niên (Lolium perenne) hay cỏ ba lá trắng (Trifolium repens). Tại nhiều nơi trên thế giới, các đồng cỏ “không cải tạo” là một trong những môi trường sống bị đe dọa mạnh nhất, và mục tiêu mà các nhóm bảo tồn sự sống hoang dại muốn đạt được là các giấy phép đặc biệt cho các chủ đất để khuyến khích họ quản lý chúng một cách thích hợp.
Tầm quan trọng[sửa|sửa mã nguồn]
Các đồng cỏ có tầm quan trọng thiết yếu để chăn nuôi gia súc nhằm mục đích cung ứng thịt, sữa và những mẫu sản phẩm từ sữa cũng như những mẫu sản phẩm khác có nguồn gốc động vật hoang dã cho nhu yếu của con người. Thảm thực vật đồng cỏ vẫn là thống lĩnh trong một số ít khu vực đơn cử thường là do chính sách gặm cỏ, xén tỉa, cắt hay cháy tự nhiên hoặc do con người đốt, toàn bộ đều nhằm mục đích ngăn cản sự sở hữu hay sống sót của những loại hạt của cây gỗ hay cây bụi. Một vài sự mở rộng lớn nhất trên quốc tế của đồng cỏ được thấy tại những xavan châu Phi, và những đồng cỏ xavan này được duy trì bởi những loài động vật hoang dã ăn cỏ hoang dã cũng như bởi những người chăn thả gia súc sống du mục cùng trâu, bò, dê, cừu của họ .Những người thợ săn trên khắp quốc tế thường cũng hay đốt lửa định kỳ để duy trì và lan rộng ra đồng cỏ và ngăn ngừa những loài cây thân gỗ / cây bụi không chịu được lửa để không cho chúng chiếm chỗ. Các đồng cỏ prairie cao ở Trung tây Bắc Mỹ hoàn toàn có thể đã lan rộng ra sang phía đông tới Illinois, Indiana, Ohio bởi những hoạt động giải trí của con người. Phần lớn những đồng cỏ ở tây-bắc châu Âu đã tăng trưởng sau thời đại đồ đá mới, khi con người dần dà chặt quang rừng để tạo ra những khu vực chăn thả gia súc của họ .
Đồng cỏ tại California
Kiểu đồng cỏ[sửa|sửa mã nguồn]
Nhiệt và cận nhiệt đới[sửa|sửa mã nguồn]
Các đồng cỏ này được phân loại cùng những xavan và vùng cây bụi nhiệt đới gió mùa và cận nhiệt đới như là quần xã sinh vật đồng cỏ, xavan và vùng cây bụi nhiệt đới gió mùa và cận nhiệt đới. Các đồng cỏ nhiệt đới gió mùa và cận nhiệt đới đáng chú ý quan tâm có đồng cỏ Llanos ở miền bắc Nam Mỹ. Ngoài ra, những đồng cỏ ở châu Phi, gồm cả Serengenti, nổi tiếng bởi sự hoang dã cũng thuộc loại đồng cỏ này .
Đồng cỏ ôn đới[sửa|sửa mã nguồn]
Các đồng cỏ ở vĩ độ trung bình với dạng khí hậu hai mùa là mùa hạ mưa và mùa đông khô gồm có đồng cỏ prairie ở Bắc Mỹ, pampa ở Argentina, vùng đất thấp đá vôi và đồng cỏ ( steppe ) ở châu Âu và Trung Á. Chúng được phân loại với những xavan và vùng cây bụi ôn đới như là quần xã sinh vật đồng cỏ, xavan và vùng cây bụi ôn đới. Các đồng cỏ ôn đới là quê nhà của nhiều loài động vật hoang dã ăn cỏ lớn, như bò rừng bizon, linh dương Gazelle, ngựa vằn, tê giác và ngựa hoang. Các loài động vật hoang dã ăn thịt, như sư tử, sói xám và báo gêpa và báo hoa mai cũng được tìm thấy trong những đồng cỏ ôn đới. Các động vật hoang dã khác của khu vực này còn có những loài hươu, nai, chó đồng cỏ, chuột, thỏ, chồn hôi, sói đồng cỏ, rắn, cáo, cú, lửng, hoét, châu chấu, sơn ca đồng cỏ, chim sẻ, chim cút, diều hâu và linh cẩu v.v.
Đồng cỏ lục địa[sửa|sửa mã nguồn]
Đồng cỏ lục địa
Các đồng có ở vĩ độ trung bình với khí hậu lục địa ôn hòa với mùa đông nhiều mưa, mùa hạ nóng và khô. Thực vật gồm rừng rậm, rừng và cây bụi. Điển hình cho dạng đồng cỏ này là đồng cỏ tại California với cây sồi thảo nguyên .
Đồng cỏ ngập nước[sửa|sửa mã nguồn]
Các đồng cỏ bị ngập nước theo mùa hay quanh năm, như Everglades ở Florida hay Pantanal ở Brasil, Bolivia và Paraguay. Chúng được phân loại với các xavan ngập nước như là quần xã sinh vật đồng cỏ và xavan ngập nước và chủ yếu có tại khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới.
Đồng cỏ miền núi[sửa|sửa mã nguồn]
Các đồng cỏ nằm tại những cao độ lớn trên những dãy núi cao trên khắp quốc tế, như Páramo của dãy núi Andes. Chúng là một phần của quần xã sinh vật đồng cỏ và vùng cây bụi miền núi, và gồm có cả những dạng đài nguyên núi cao .
Đồng cỏ vùng cực[sửa|sửa mã nguồn]
Tương tự như đồng cỏ miền núi, những đài nguyên vùng cực hoàn toàn có thể có cỏ. Tuy nhiên nhiệt độ cao của đất nghĩa là rất ít đài nguyên thời nay có thống lĩnh là cỏ. Tuy nhiên, trong những thời kỳ băng hà thế Pleistocen, đồng cỏ vùng cực được biết đến như là thảo nguyên-đài nguyên sở hữu những khu vực to lớn của Bắc bán cầu .
Đồng cỏ khô cằn[sửa|sửa mã nguồn]
Còn được gọi là đồng cỏ sa mạc, do khí hậu cực kỳ khô cằn nên chỉ có rất thưa thớt các đồng cỏ nằm trong các khu vực sinh thái vùng cây bụi sa mạc và khô cằn.
Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]
