Quản trị tài chính doanh nghiệp sử dụng hệ thống đòn bẩy để gia tăng lợi nhuận. Các đòn bẩy mà các nhà quản trị tài chính thường sử dụng là đòn bẩy kinh doanh và đòn bẩy tài chính. Tuy nhiên, nếu không biết cách, việc sử dụng đòn bẩy sẽ làm gia tăng rủi ro cho doanh nghiệp.
Rủi ro kinh doanh và đòn bẩy kinh doanh
Rủi ro kinh doanh
Rủi ro kinh doanh phát sinh bắt nguồn từ chính những yếu tố trong hoạt động giải trí kinh doanh của doanh nghiệp. Nó là sự giao động hay sự không chắc như đinh về doanh thu trước lãi vay và thuế hoặc tỷ suất sinh lời kinh tế tài chính của gia tài.
Thước đo chủ yếu thường được sử dụng để đánh giá rủi ro kinh doanh của doanh nghiệp là độ lệch chuẩn và hệ số biến thiên của lợi nhuận trước lãi vay và thuế (EBIT).
Rủi ro kinh doanh có thể biến động từ ngành này sang ngành kia và thay đổi theo thời gian. Có nhiều yếu tố ảnh hưởng tới rủi ro kinh doanh của một doanh nghiệp như:
- Sự biến động của cầu về loại sản phẩm doanh nghiệp sản xuất
- Biến động giá của sản phẩm đầu ra
- Biến động giá các yếu tố đầu vào
- Khả năng điều chỉnh giá bán sản phẩm của doanh nghiệp khi giá của yếu tố đầu vào có sự thay đổi
- Mức độ đa dạng hóa sản phẩm
- Tốc độ tăng trưởng
- Cơ cấu chi phí sản xuất kinh doanh hay mức độ sử dụng đòn bẩy kinh doanh của doanh nghiệp.
Trong quản trị kinh tế tài chính doanh nghiệp, nhà quản trị cần phải biết nghiên cứu và phân tích, nhìn nhận để hạn chế, phòng ngừa và quản trị rủi ro đáng tiếc kinh doanh.
Đòn bẩy kinh doanh
Đòn bẩy kinh doanh là việc sử dụng những gia tài có ngân sách cố định và thắt chặt kinh doanh nhằm mục đích kỳ vọng ngày càng tăng doanh thu trước lãi vay và thuế hay tỷ suất sinh lời kinh tế tài chính của gia tài. Nói cách khác, đòn bẩy kinh doanh bộc lộ mức độ sử dụng ngân sách cố định và thắt chặt kinh doanh của doanh nghiệp trong hoạt động giải trí sản xuất kinh doanh nhằm mục đích kỳ vọng ngày càng tăng doanh thu trước lãi vay và thuế ( hay tỷ suất lợi nhuận kinh tế tài chính của gia tài ). Mức độ sử dụng đòn bẩy kinh doanh của doanh nghiệp được bộc lộ ở tỷ trọng ngân sách cố định và thắt chặt kinh doanh trong tổng chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Một doanh nghiệp có tỷ trọng ngân sách cố định và thắt chặt kinh doanh ở mức cao bộc lộ doanh nghiệp có đòn bẩy kinh doanh lớn và ngược lại. Một doanh nghiệp có đòn bẩy kinh doanh cao thì chỉ cần một sự biến hóa nhỏ của lệch giá ( hoặc sản lượng sản phẩm & hàng hóa tiêu thụ ), hoàn toàn có thể dẫn đến sự đổi khác lớn hơn về doanh thu trước lãi vay và thuế của doanh nghiệp. Điều đó có nghĩa là doanh thu trước lãi vay và thuế của doanh nghiệp rất nhạy cảm với mức độ sử dụng ngân sách cố định và thắt chặt kinh doanh trong mối quan hệ với ngân sách biến hóa và quy mô kinh doanh của doanh nghiệp. Tuy nhiên, sử dụng đòn bẩy kinh doanh như sử dụng con dao hai lưỡi. Doanh nghiệp có đòn bẩy kinh doanh lớn có năng lực ngày càng tăng nhanh doanh thu trước lãi vay và thuế, nhưng cũng chứa đựng rủi ro đáng tiếc kinh doanh lớn.
Mức độ ảnh hưởng của đòn bẩy kinh doanh (DOL)
Mức độ tác động ảnh hưởng của đòn bẩy kinh doanh đến doanh thu trước lãi vay và thuế của doanh nghiệp được xác lập theo công thức sau :
Mức độ ảnh hưởng của đòn bẩy kinh doanh đến lợi nhuận của doanh nghiệp (DOL) = Tỷ lệ thay đổi lợi nhuận trước lãi vay và thuế / Tỷ lệ thay đổi của doanh thu (hoặc sản lượng tiêu thụ)
Như vậy mức độ ảnh hưởng tác động của đòn bẩy kinh doanh phản ánh mức độ biến hóa và doanh thu trước lãi vay và thuế do hiệu quả từ sự biến hóa của lệch giá tiêu thụ ( hoặc sản lượng sản phẩm & hàng hóa tiêu thụ ). Nói một cách khác nó cho thấy khi lệch giá ( hoặc sản lượng ) tiêu thụ đổi khác 1 % thì doanh thu trước lãi vay và thuế sẽ đổi khác bao nhiêu %. Gọi :
- F là tổng chi phí cố định kinh doanh (không bao gồm lãi vay)
- v là chi phí biến đổi tính cho 1 sản phẩm
- g là giá bán một sản phẩm
- Q là số lượng sản phẩm tiêu thụ
\ [ DOL = { Q. ( g – v ) \ over Q. ( g – v ) – F } \ ] Xem xét mức độ tác động ảnh hưởng của đòn bẩy kinh doanh hoàn toàn có thể nhận thấy :
- Ở mỗi mức sản lượng sản phẩm sản xuất tiêu thụ hay doanh thu bán hàng khác nhau thì mức độ ảnh hưởng của đòn bẩy kinh doanh cũng có sự khác nhau.
- Mức độ ảnh hưởng của đòn bẩy kinh doanh cũng là một trong những thước đo rủi ro kinh doanh của doanh nghiệp hay của một dự án.
Từ công thức trên tất cả chúng ta có công thức thống kê giám sát sự ảnh hưởng tác động của đòn bẩy kinh doanh đến sự đổi khác doanh thu trước lãi vay và thuế như sau :
Tỷ lệ thay đổi lợi nhuận trước lãi vay và thuế |
= |
Mức độ ảnh hưởng của đòn bẩy kinh doanh |
x |
Tỷ lệ thay đổi của doanh thu (hoặc sản lượng tiêu thụ) |
Rủi ro tài chính và đòn bẩy tài chính
Rủi ro tài chính
Trong quy trình hoạt động giải trí, doanh nghiệp sử dụng vốn vay một mặt nhằm mục đích bù đắp sự thiếu vắng vốn, mặt khác nhằm mục đích kỳ vọng ngày càng tăng tỷ suất lợi nhuận chủ sở hữu ( hoặc thu nhập trên một CP ) nhưng đồng thời cũng làm tăng thêm rủi ro đáng tiếc cho doanh nghiệp, đó là rủi ro đáng tiếc kinh tế tài chính. Rủi ro kinh tế tài chính là sự giao động hay sự biến thiên của tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu ( hoặc thu nhập trên một CP ) và làm tăng thêm Tỷ Lệ mất năng lực giao dịch thanh toán khi doanh nghiệp sử dụng vốn vay và những nguồn hỗ trợ vốn khác có ngân sách cố định và thắt chặt kinh tế tài chính.
Việc sử dụng vốn vay tạo ra khả năng cho doanh nghiệp tăng được tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu nhưng cũng làm cho tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu có thể có mức độ dao động lớn hơn. Khi tỷ suất sinh lời kinh tế của tài sản (ROAE) mà doanh nghiệp tạo ra lớn hơn chi phí sử dụng vốn vay sẽ làm gia tăng tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu, nhưng nếu tỷ suất sinh lời của tài sản thấp hơn chi phí sử dụng vốn vay thì càng làm giảm sút nhanh hơn tỷ suất sinh lời vốn chủ sở hữu. Mặt khác, doanh nghiệp sử dụng vốn vay làm nảy sinh nghĩa vụ tài chính phải thanh toán lãi vay cho các chủ nợ bất kể doanh nghiệp đạt được mức độ lợi nhuận trước lãi vay và thuế là bao nhiêu, đồng thời doanh nghiệp phải có nghĩa vụ hoàn trả vốn gốc cho các chủ nợ đúng hạn. Doanh nghiệp càng sử dụng nhiều vốn vay thì nguy cơ mất khả năng thanh toán càng lớn. Như vậy, việc sử dụng vốn vay đã ẩn chứa rủi ro tài chính mà doanh nghiệp có thể gặp phải trong quá trình kinh doanh.
Đòn bẩy tài chính
Đòn bẩy kinh tế tài chính là bộc lộ mức độ sử dụng vốn vay trong nguồn vốn của doanh nghiệp nhằm mục đích kỳ vọng ngày càng tăng thông số sinh lời ( hay thu nhập trên một CP của công ty ). Mức độ sử dụng đòn bẩy kinh tế tài chính doanh nghiệp được biểu lộ ở thông số nợ. Doanh nghiệp có thông số nợ cao biểu lộ doanh nghiệp có đòn bẩy kinh tế tài chính ở mức độ cao và ngược lại.
Doanh nghiệp có đòn bẩy tài chính càng cao thì mức độ rủi ro trong hoạt động tài chính càng cao, nhưng cơ hội gia tăng hệ số sinh lời tài chính (ROE) càng lớn.
Gọi :
- ROE là hệ số sinh lời tài chính (tỷ suất sinh lời trên vốn cổ phần thường)
- D là vốn vay
- E là vốn chủ sở hữu
- EBIT: Lợi nhuận trước lãi vay và thuế
- A: Giá trị tài sản bình quân (hay vốn kinh doanh bình quân)
- ROB là hệ số sinh lời cơ bản ( ROB = EBIT / A )
- rd là lãi suất vay
- t là thuế suất thuế TNDN
\ [ ROE = { [ ROB + { D \ over E } ( ROB-r_d ) ]. ( 1 – t ) } \ ] Vậy :
- Khi ROB > rd: Doanh nghiệp tăng vay nợ => ROE càng được khuếch đại, đồng thời gia tăng rủi ro tài chính.
- Khi ROB = rd: Doanh nghiệp tăng vay nợ nhưng ROE không thay đổi, đồng thời gia tăng rủi ro tài chính.
- Khi ROB< rd:Doanh nghiệp tăng vay nợ => làm suy giảm ROE, đồng thời gia tăng rủi ro tài chính.
Đây chính là số lượng giới hạn của thông số nợ trong trong tổng vốn của doanh nghiệp, và điều này cần được quan tâm khi ra quyết định hành động kêu gọi vốn. Cần chú ý quan tâm rằng, cũng như sử dụng đòn bẩy kinh doanh, việc sử dụng đòn bẩy kinh tế tài chính như sử dụng “ con dao hai lưỡi ”. Nếu tổng tài sản không có năng lực sinh ra một tỷ suất sinh lời đủ lớn để bù đắp ngân sách lãi vay nợ thì thông số sinh lời kinh tế tài chính ( vốn CP thường ) bị giảm sút, bởi lẽ phần doanh thu do vốn chủ sở hữu ( vốn CP thường ) làm ra phải dùng để bù đắp sự thiếu vắng của khoản lãi vay phải trả.
Khả năng gia tăng lợi nhuận cao là điều mong ước của các chủ sở hữu, trong đó đòn bẩy tài chính là một công cụ được các nhà quản lý thường dùng. Tuy đòn bẩy tài chính là công cụ hữu ích để khuyếch đại hệ số sinh lời hay gia tăng thu nhập một cổ phần. Nó đồng thời cũng tiềm ẩn sự gia tăng rủi ro cho chủ sở hữu. Sự thành công hay thất bại này tùy thuộc vào chiến lược của chủ sở hữu khi lựa chọn cơ cấu tài chính.
Ví dụ về đòn bẩy tài chính trong 3 doanh nghiệp A,B, C
Mức độ ảnh hưởng của đòn bẩy tài chính (DFL)
Đòn bẩy kinh tế tài chính là sự nhìn nhận chủ trương vay nợ được sử dụng trong việc điều hành doanh nghiệp. Vì lãi vay phải trả không đổi khi sản lượng đổi khác. Do đó, đòn bẩy kinh tế tài chính sẽ rất lớn trong những doanh nghiệp có thông số nợ cao, và ngược lại. Những doanh nghiệp có thông số nợ bằng không sẽ không có đòn bẩy kinh tế tài chính. Như vậy, đòn bẩy kinh tế tài chính đặt trọng tâm vào thông số nợ. Khi đòn bẩy kinh tế tài chính cao, thì chỉ cần một sự đổi khác nhỏ về doanh thu trước lãi vay và thuế cũng hoàn toàn có thể làm biến hóa với một tỷ suất cao hơn về thông số sinh lời kinh tế tài chính nghĩa là thông số sinh lời kinh tế tài chính nhạy cảm khi doanh thu trước lãi vay và thuế đổi khác. Như vậy, mức độ ảnh hưởng tác động của đòn bẩy kinh tế tài chính phản ánh nếu doanh thu trước lãi vay và thuế biến hóa 1 % thì thông số sinh lời kinh tế tài chính sẽ đổi khác bao nhiêu %. Mức độ tác động ảnh hưởng của đòn bẩy kinh tế tài chính ( DFL ) = Tỷ lệ đổi khác thông số sinh lời kinh tế tài chính / Tỷ lệ biến hóa doanh thu trước lãi vay và thuế Nếu ta gọi I là lãi vay phải trả \ [ DFL = { Q ( g – v ) – F \ over Q. ( g – v ) – F – I } \ ] Ở mỗi mức doanh thu trước lãi vay và thuế khác nhau thì mức tác động ảnh hưởng của đòn bẩy kinh tế tài chính cũng có sự khác nhau. Mức độ ảnh hưởng tác động của đòn bẩy kinh tế tài chính cũng là một trong những thước đo mức độ rủi ro đáng tiếc kinh tế tài chính của doanh nghiệp. Từ công thức trên tất cả chúng ta có công thức thống kê giám sát sự ảnh hưởng tác động của đòn bẩy kinh tế tài chính đến sự đổi khác thông số sinh lời kinh tế tài chính ( ROE ) như sau :
Tỷ lệ thay đổi của ROE |
= |
Mức độ ảnh hưởng của đòn bẩy tài chính |
x |
Tỷ lệ thay đổi của EBIT |
Như vậy đòn bẩy kinh tế tài chính bộc lộ phương pháp sử dụng nguồn hỗ trợ vốn vốn của doanh nghiệp.
Phối hợp đòn bẩy tài chính và đòn bẩy kinh doanh
Đòn bẩy kinh doanh phản ánh mức độ sử dụng ngân sách cố định và thắt chặt kinh doanh trong tổng chi phí sản xuất kinh doanh. Mức độ ảnh hưởng tác động của đòn bẩy kinh doanh sẽ rất lớn ở những doanh nghiệp có ngân sách cố định và thắt chặt kinh doanh cao hơn ngân sách biến hóa. Nhưng đòn bẩy kinh doanh chỉ ảnh hưởng tác động tới doanh thu trước lãi vay và thuế, bởi lẽ thông số nợ không ảnh hưởng tác động tới độ lớn của đòn bẩy kinh doanh. Còn mức độ tác động ảnh hưởng của đòn bẩy kinh tế tài chính chỉ phụ thuộc vào vào thông số nợ, không phụ thuộc vào vào cấu trúc ngân sách cố định và thắt chặt và ngân sách đổi khác của doanh nghiệp. Do đó, đòn bẩy kinh tế tài chính tác động ảnh hưởng tới thông số sinh lời kinh tế tài chính. Vì vậy, khi ảnh hưởng tác động của đòn bẩy kinh doanh chấm hết thì tác động ảnh hưởng của đòn bẩy kinh tế tài chính sẽ sửa chữa thay thế để khuyếch đại thông số sinh lời kinh tế tài chính ( thu nhập một CP thường ). Vì lẽ đó người ta gọi đòn bẩy kinh doanh là đòn bẩy cấp một, đòn bẩy kinh tế tài chính là đòn bẩy cấp hai, và hoàn toàn có thể phối hợp đòn bẩy kinh doanh và đòn bẩy kinh tế tài chính thành một đòn bẩy tổng hợp. Mức độ ảnh hưởng tác động của đòn bẩy tổng hợp ( DTL ) được xác lập như sau :
Mức độ ảnh hưởng của đòn bẩy tổng hợp (DTL) |
= |
Mức độ ảnh hưởng của đòn bẩy kinh doanh |
x |
Mức độ ảnh hưởng của đòn bẩy tài chính |
\ [ DTL = { Q ( g – v ) \ over Q. ( g – v ) – F – I } \ ] Mức độ tác động ảnh hưởng của đòn bẩy tổng hợp phản ánh mức độ nhạy cảm của thông số sinh lời kinh tế tài chính trước sự biến hóa của lệch giá hay sản lượng mẫu sản phẩm tiêu thụ. Nói cách khác nếu lệch giá biến hóa 1 % thì thông số sinh lời kinh tế tài chính đổi khác bao nhiêu %. Có thể nhận thấy : ở mỗi mức lệch giá hay sản lượng tiêu thụ khác nhau thì mức độ tác động ảnh hưởng của đòn bẩy tổng hợp cũng có sự khác nhau. Mức độ tác động ảnh hưởng của đòn bẩy tổng hợp cũng là một thước đo được cho phép nhìn nhận mức độ rủi ro đáng tiếc toàn diện và tổng thể của doanh nghiệp bao hàm rủi ro đáng tiếc kinh doanh và rủi ro đáng tiếc kinh tế tài chính. Vấn đề quan trọng khi xem xét đòn bẩy tổng hợp so với nhà quản trị kinh tế tài chính doanh nghiệp là cần phải sử dụng phối hợp hai loại đòn bẩy kinh doanh và đòn bẩy kinh tế tài chính để sao cho ngày càng tăng được thông số sinh lời kinh tế tài chính ( hay EPS ) đồng thời phải bảo vệ sự bảo đảm an toàn kinh tế tài chính cho doanh nghiệp.
Học quản lý tài chính doanh nghiệp ở đâu ?
Để có thể có được những kiến thức tốt nhất về tài chính doanh nghiệp và cách thức đương đầu với những vấn đề tài chính. Bạn có thể tham gia khóa quản lý tài chính doanh nghiệp tại Học viên Doanh nhân Vân Nguyên Edubiz. Với những khóa học tài chính ngắn hạn, không mất quá nhiều thời gian chủ doanh nghiệp sẽ có một cái nhìn tổng quan hơn về “sức khỏe tài chính doanh nghiệp”, qua đó biết cách tổ chức các công tác về vấn đề quản trị tài chính.
Với nội dung bao trùm hầu hết những góc nhìn quan trọng của công tác làm việc nhìn nhận, cân đối kinh tế tài chính nhưng được trình diễn một cách cô đọng nhất, ưu tiên phần thực hành thực tế và bàn luận những trường hợp trong thực tiễn phát sinh, chương trình giúp tiết kiệm chi phí thời hạn, ngân sách cho những nhà quản trị đang mong ước update, bổ trợ, hệ thống hóa kỹ năng và kiến thức quản lý tài chính của mình. Thêm vào đó, chương trình cũng thiết lập thiên nhiên và môi trường tối ưu để học viên hoàn toàn có thể trao đổi kinh nghiệm tay nghề và xử lý những vướng mắc thực tiễn mà doanh nghiệp đang gặp phải.
3.7 / 5 – ( 3 bầu chọn )