Dàn ý tham khảo
I. Mở bài
– Tô Hoài rất nhạy cảm với cảnh hoạt động và sinh hoạt, phong tục tập quán của con người những vùng miền, tác phẩm của ông mê hoặc người đọc bởi vốn hiểu biết thâm thúy .
– Tiêu biểu cho phong cách của Tô Hoài là truyện ngắn Vợ chồng A Phủ. Đặc biệt, hình tượng nhân vật Mị đã trở thành biểu tượng đẹp cho sức sống tiềm tàng của người phụ nữ bị áp bức.
II. Thân bài
* Sức sống tiềm tàng là sức sống vốn có của con người nhưng bị thực trạng bên ngoài tác động ảnh hưởng làm che khuất đi, nhưng luôn thường trực, chờ thời cơ trỗi dậy .
1. Sức sống vốn có của Mị trước khi làm dâu nhà thống lí Pá Tra
– Trước khi về làm dâu nhà thống lí Pá Tra :+ Mị là cô nàng người Mông tươi tắn, hồn nhiên, có tài thổi sáo “ thổi lá cũng hay như thổi sáo có biết bao nhiêu người mê ngày đêm thổi sáo đi theo Mị ”+ Mị đã từng yêu, từng được yêu, luôn khao khát đi theo tiếng gọi của tình yêu .+ Hiếu thảo, cần mẫn, ý thức được giá trị đời sống tự do nên sẵn sàng chuẩn bị làm nương ngô trả nợ thay cho bố .
2. Sức sống tiềm tàng của Mị bị khuất lấp trong cảnh làm con dâu gạt nợ
– Khi về làm dâu nhà thống lí Pá Tra : bị “ cúng trình ma ” nhà thống lí, bị bóc lột sức lao động, “ không bằng con trâu con ngựa ”, “ đàn bà trong cái nhà này chỉ biết vùi đầu vào việc làm ”, bị đày đọa nơi âm ti trần gian, bị đánh, bị phạt, bị trói, …- Mị dần trở nên chai sạn với nỗi đau : một cô gái khi nào cũng vậy dù quay sợi, thái cỏ ngựa, … đều cúi mặt “ mặt buồn rười rượi ”, không chăm sóc đến thời hạn “ lỗ vuông bằng bàn tay … không biết là sương hay nắng ” .- Mị sống lầm lũi “ như con rùa nuôi trong xó cửa ”, “ ở lâu trong cái khổ Mị quen rồi ” .
3. Sức sống tiềm tàng trong Mị trỗi dậy
– Khi bị rơi vào cảnh làm con dâu gạt nợ, Mị có dự tính tự tử bằng lá ngón, không đồng ý đời sống mất tự do .- Trong đêm hội mùa xuân ở Hồng Ngài, sức sống của Mị đã trỗi dậy :+ Âm thanh đời sống bên ngoài ( tiếng trẻ con chơi quay, tiếng sáo gọi bạn tình, .. ) ùa vào tâm lý, thức tỉnh những kỉ niệm trong quá khứ của Mị .+ Mị lẩm nhẩm lời bài hát, trong khoảnh khắc tâm hồn quay trở lại với thanh xuân tươi đẹp, khao khát tình yêu niềm hạnh phúc .+ Mị ý thức được sự sống sót của bản thân “ thấy phơi phới trở lại ”, “ Mị còn trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi ”, với khát khao tự do, chấm hết sự tù đày .+ Khi A Sử trói, lòng Mị vẫn lửng lơ theo tiếng sáo, tiếng hát của tình yêu đến những đám chơi. Lúc vùng dậy cô chợt tỉnh quay trở lại với hiện thực .- Nhận xét : Mị luôn tiềm tàng sức sống mãnh liệt, sức sống ấy luôn âm ỉ trong lòng người con gái Tây Bắc và chỉ chờ có thời cơ để bùng lên can đảm và mạnh mẽ .- Trong đêm mùa đông, khi A Phủ bị trói :+ Ban đầu Mị dửng dưng bởi sau đêm tình mùa xuân, cô trở lại là cái xác không hồn .
+ Khi thấy giọt nước mắt của A Phủ khiến Mị đồng cảm, chợt nhớ đến hoàn cảnh của mình trong quá khứ, Mị lại biết thương mình và thương cho kiếp người bị đày đọa “có lẽ ngày mai người kia sẽ chết, chết đau, … phải chết”.
+ Bất bình trước tội ác của bọn thống lí, Mị cắt dây đay cởi trói cho A Phủ+ Mị sợ cái chết, sợ nỗi khổ sẽ phải gánh chịu trong nhà thống lí, cô chạy theo A Phủ tìm lối thoát vượt ra khỏi âm ti trần gian .- Nhận xét : Mị là người con gái lặng lẽ mà can đảm và mạnh mẽ, tiềm tàng sức sống, hành vi của Mị đã đạp đổ cường quyền, thần quyền của bè lũ thống trị miền núi .
III. Kết bài
– Nêu tâm lý về hình tượng nhân vật Mị .- Nghệ thuật : ngôn từ đậm chất miền núi, lối trần thuật linh động với sự di dời điểm nhìn trần thuật, miêu tả thành công xuất sắc tâm lí nhân vật và hình ảnh vạn vật thiên nhiên .- Tác phẩm tiềm ẩn giá trị nhân đạo thâm thúy : sự cảm thông với số phận đau khổ của những con người chịu áp bức, tố cáo lên án bọn thống trị miền núi, bọn thực dân, ngợi ca vẻ đẹp, sức sống tiềm tàng trong mỗi con người Tây Bắc .
» Xem thêm: Phân tích tâm trạng và hành động của Mị trong đêm cứu A Phủ
***
Bài văn mẫu nghiên cứu và phân tích sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị
Tô Hoài một trong những nhà văn xuất sắc nhất của văn học Nước Ta. Trước cách mạng, những sáng tác của ông nghiêng về mảng truyện loài vật và đời sống của những người dân nghèo. Sau cách mạng, những sáng tác của ông vẫn liên tục đi khai thác đời sống của dân cư, tuy nhiên ông đi sâu vào quy trình đổi đời của họ, đi từ bóng tối ra ánh sáng. Nhân vật Mị trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ chính là nhân vật tiêu biểu vượt trội cho quy trình hoạt động ấy. Quá trình hoạt động từ khổ đau đến niềm hạnh phúc đó đã cho thấy sức sống tiềm tàng, mãnh liệt của nhân vật này .Vợ chồng A Phủ sinh ra khi Tô Hoài cùng đơn vị chức năng bộ đội tiến quân giải phóng Tây Bắc, có điều kiện kèm theo tiếp xúc và tìm hiểu và khám phá về số phận của người dân nơi đây trong một thời hạn dài chính là chất xúc tác giúp ông viết nên tác phẩm này. Truyện này cũng được lấy nguyên mẫu từ cuộc sống của một đôi vợ chồng người Mông, vì thế câu truyện đậm tính chân thực .Mị là nhân vật TT của tác phẩm, mở màn là hình ảnh của một cô gái lầm lũi thao tác, việc làm với cô như một thói quen, làm không cảm hứng, không ngừng nghỉ từ sáng đến đêm. Để rồi tiếp đó Tô Hoài mới ngược dòng thời hạn, tái hiện lại chân dung của Mị trước đây. Mị vốn là một cô gái tươi tắn yêu đời và có năng lực. Vì xinh đẹp và có tài thổi sáo hay nên rất nhiều người con trai thổi sáo và đi theo Mị. Không chỉ vậy, Mị còn là cô gái yêu tự do và yêu lao động. Mối nợ truyền kiếp từ đời cha để lại, dẫn đến rủi ro tiềm ẩn cô phải trở thành con dâu gạt nợ, ngay lập tức Mị đã nhu yếu với cha không bán mình đi mà cô sẽ cần mẫn thao tác để trả nợ dần. Mị quy tụ khá đầy đủ trong mình những yếu tố được hưởng một đời sống yên ấm, niềm hạnh phúc. Nhưng thực tiễn trái ngang, nhiều bất công cô đã bị A Sử bắt đi và trở thành con dâu gạt nợ. Chính từ tích tắc đó cuộc sống cô bước vào chuỗi ngày tăm tối, thảm kịch. Mị phải thao tác bất kể ngày đêm, bị bóc lột đến tận xương tủy, việc làm chất chồng khiến cô không có giờ phút nghỉ ngơi. Những tưởng rằng cô đã mất hết niềm tin vào đời sống khi bị bóc lột về thể xác, tra tấn về mặt ý thức. Nhưng không, thực chất là một người con gái giàu sức sống, chỉ cần có chất xúc tác, niềm hy vọng ấy sẽ bùng lên mãnh liệt, và nó được Tô Hoài tái hiện vừa đủ qua hai lần : đêm tình mùa xuân và đêm đông cứu A Phủ .Đêm tình mùa xuân là cuộc nổi dậy, là sự làm mưa làm gió tiên phong của Mị. Có rất nhiều tác nhân khác nhau ảnh hưởng tác động tới tâm lí cô, khiến cô thực thi cuộc làm mưa làm gió tiên phong này. Trước hết là không khí mùa xuân vui tươi, bùng cháy rực rỡ, những chiếc váy mèo đầy sắc tố trải dài trên những triền nương, tiếng trẻ con vui đùa tíu tít ngoài sân. Mùa xuân gắn với sự sống, với tình yêu, với không khí mùa xuân đã phần nào ảnh hưởng tác động đến tâm lí của Mị. Nhưng không khí mùa xuân thôi chưa đủ, chất xúc tác tiếp theo chính là hơi men của rượu. Mị cũng uống rượu như bao người khác, nhưng không phải để mừng một năm mới đến mà uống ừng ực từng bát một, uống như để quên đi những cay đắng, nhọc nhằn, quên đi những khổ đau cả về thể xác và niềm tin mà mình phải chịu đựng. Rượu là chất xúc tác can đảm và mạnh mẽ để Mị triển khai cuộc làm mưa làm gió, chối bỏ thực tại, tìm về với quá khứ. Nhưng quan trọng nhất là sự tác động ảnh hưởng của tiếng sáo. Tiếng sáo Open từ từ, tiếng sáo lấp ló ngoài đầu núi, tiếng sáo gọi bạn đến đầu làng khiến Mị nhớ về tiếng sáo của mình ngày trước – tiếng sáo gắn với quá khứ đẹp tươi. Việc thu hẹp khoảng cách của tiếng sáo thực ra là quy trình chuyển hóa từ tiếng của của vạn vật thiên nhiên, bên ngoài đến tiếng gọi trong tâm hồn Mị. Tiếng sáo là tác nhân quan trọng nhất làm bừng lên sức sống và khát vọng niềm hạnh phúc của Mị trong đêm tình mùa xuân .Sau khi nghe thấy tiếng sáo Mị chối bỏ thực tại, nhớ về quá khứ đẹp tươi. Nhưng hiện thực đời sống phũ phàng, như một sợi dây vô hình dung trì níu, khiến cho Mị giật mình quay vào buồng, có vẻ như trong cô vẫn chưa chuẩn bị sẵn sàng cho cuộc vượt thoát này. Chỉ đến khi nhìn thấy ô hành lang cửa số lỗ vuông bằng bàn tay, nhìn ra ngoài chỉ thấy mờ mờ trăng trắng không biết là sương hay là nắng Mị mới thực sự thoát khỏi sự trì níu của thực tại. Cô thấy lòng mình phơi phới trở lại, cô muốn đi chơi, muốn được tiếp xúc với mọi người. Đồng thời cô cũng mong giá mà có nắm lá ngón lúc này, cô sẽ ăn để chết chứ không hề liên tục đời sống này nữa. Và đúng lúc ấy, tiếng sáo lại một lần nữa Open đầy hữu ý, tiếng sáo khiến sự làm mưa làm gió của Mị bật thành hành vi : cô muốn đi chơi, lấy mỡ thắp đèn cho sáng và cô lấy váy để chuẩn bị sẵn sàng đi chơi. Tất cả những hành vi đó đã cho thấy một trái tim khát khao sống mãnh liệt. Tuy nhiên tổng thể đã bị chặn lại bởi hành vi gian ác của A Sử, hắn trói đứng Mị vào cột. Nhưng A Sử chỉ trói được thể xác chứ không hề trói được tâm hồn Mị, tâm hồn cô đã vượt thoát thực tại thành công xuất sắc .Sau cuộc làm mưa làm gió không thành ở đêm tình mùa xuân, Mị liên tục rơi vào trạng thái tê liệt, liên tục đời sống “ lùi lũi như con rùa trong xó cửa ”. Nhưng với sự Open của A Phủ, cùng vấn đề A Phủ bị trói đứng chờ chết đã thức tỉnh trong Mị tình yêu thương và khao khao sống. Hằng đêm Mị vẫn ra nhà bếp lửa hong tay, cô chẳng mảy may chú ý đến A Phủ, nhưng đêm ấy lại là một đêm rất khác, cô nhìn thấy giọt nước mắt lăn dài trên hốc mắt sâu hoắm. Giọt nước mắt đó đã tác động ảnh hưởng can đảm và mạnh mẽ đến cô, để Mị nhớ rằng trước đây mình cũng từng bị trói đứng, cũng từng khóc như vậy nhưng không một ai chú ý. Giọt nước mắt ấy cũng dấy lên trong cô lòng thương cảm, xót xa “ Trời ơi, nó bắt trói đứng người ta đến chết ” “ người kia việc gì mà phải chết thế ”. Cùng với lòng thương cảm là sự phẫn nộ, khi Mị đã nhận ra sự gian ác của mái ấm gia đình thống lí. Mị đã thoát khỏi thực trạng mơ hồ trong việc nhận thức quân địch, đây chính là bước tiên phong nhóm lên trong Mị ý thức phản kháng, vùng lên đấu tranh chống lại cái xấu, cái ác .Bằng sự bao dung, vị tha, Mị tự thấy “ Ta là phận đàn bà, nó đã bắt ta về trình ma nhà nó rồi thì chỉ còn biết đợi ngày rũ xương ở đây thôi ” chính thế cho nên đã đưa Mị đến một quyết định hành động cao quý, Mị lấy dao cởi trói cho A Phủ. Hành động diễn ra nhanh gọn, nhưng lại rất là logic, hợp lý, bởi đó là hành vi của tình yêu thương, chuẩn bị sẵn sàng hi sinh cho người khác. Cứu A Phủ xong, Tô Hoài rất tinh xảo khi miêu tả Mị đứng lặng trong bóng tối vì những hành vi mình vừa triển khai. Sau cuộc nổi loại này, cô liên tục triển khai cuộc nổi loại thứ hai để tự cứu chính mình : “ A Phủ cho tôi đi ” “ Ở đây thì chết mình ” đầy bản lĩnh và dữ thế chủ động, Mị đã tự cứu lấy chính mình. Tiếng gọi của Mị với A Phủ không đơn thuần chỉ là sự tiếp xúc mà còn là tiếng gọi của tự do, tiếng gọi của niềm hạnh phúc. Hai con người khốn khổ ấy đã cùng nhau bỏ trốn để thiết kế xây dựng một đời sống mới, đời sống tự do, niềm hạnh phúc .Những hành vi giật mình, kinh khủng cho thấy Mị đã cắt đứt sợi dây trói hữu hình đang nhốt A Phủ để giải cứu cho đồng loại, đồng thời cũng cắt đứt sợi dây vô hình dung của thần quyền để giải phóng cho chính mình. Nếu như đêm tình mùa xuân gắn với khát vọng niềm hạnh phúc, thì đêm đông cứu A Phủ lại gắn liền với khát vọng tự do trong Mị – một con người tưởng như đã bị nô lệ hóa trọn vẹn .
Bằng ngòi bút phức tạp, miêu tả những biến chuyển tâm lí nhân vật đã cho nghệ thuật và thẩm mỹ thuật miêu tả tâm lí nhân vật bậc thầy của Tô Hoài. Đồng thời hai lần trỗi dậy đó cũng cho thấy sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị. Qua đó còn cho thấy nét mới trong chủ nghĩa nhân đạo của Tô Hoài, ông phát hiện, trân trọng vẻ đẹp sức mạnh tiềm tàng, mãnh liệt trong những con người khốn khổ. Đồng thời bộc lộ niềm tin, sự sáng sủa vào tương lai tươi tắn cho những con người có số phận xấu số .——————————————————————–
Trên đây là gợi ý dàn bài cơ bản và bài làm mẫu đề văn phân tích sức sống tiềm tàng của Mị trong Vợ chồng A Phủ. Mời các bạn tham khảo thêm các dạng bài văn hay khác trong bộ tài liệu Văn mẫu lớp 12 do Đọc Tài Liệu sưu tầm và tuyển chọn tại doctailieu.com.
