Câu 77: Thế Nào Là ” Khoa Học Đã Trở Thành Lực Lượng Sản Xuất Trực Tiếp “?
Câu 76. Trong suốt quá trình phát triển của lịch sử xã hội, trên các lĩnh vực khoa học – kĩ thuật, nhân loại đã trải qua các cuộc cách mạng lớn nào ? So với cuộc cách mạng công nghiệp trước đây, cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật hiện nay có những điểm khác nhau cơ bản gì ? Cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật hiện nay đã có những tác động gì đối với sự phát triển của xã hội loài người ?
(Đề thi HSG cấp THPT, TP.Hồ Chí Minh, năm 2006)
Hướng dẫn làm bài
1) Trong suốt quá trình phát triển của lịch sử xã hội, trên các lĩnh vực khoa học – kĩ thuật, nhân loại đã trải qua các cuộc cách mạng lớn nào ?
– Cho đến nay, quả đât đã trải qua hai cuộc cách mạng lớn trong nghành khoa học – kĩ thuật, đó là :
+ Cuộc cách mạng công nghiệp ở thế kỉ XVIII .
+ Cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật đang diễn ra từ những năm 40 của thế kỷ XX đến nay. Cuộc cách mạng này đã tăng trưởng qua hai tiến trình :
Giai đoạn thứ nhất : từ những năm 40 đến đầu những năm 70 (thế kỷ XX).
Giai đoạn thứ hai : từ cuộc khủng hoảng năng lượng năm 1973 đến nay. Trong giai đoạn này, cuộc cách mạng diễn ra chủ yếu về công nghiệp với sự ra đời của thế hệ máy tính điện tử mới, về vật liệu mới, về những dạng năng lượng mới và công nghệ sinh học, phát triển tin học. Cuộc cách mạng công nghệ trở thành cốt lõi của cách mạng khoa học – kĩ thuật, nên giai đoạn thứ hai gọi là cách mạng khoa học – công nghệ.
– Cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật lúc bấy giờ không phải là cuộc cách mạng kĩ thuật đơn thuần như thế kỉ XVIII, mà là sự tích hợp ngặt nghèo cách mạng khoa học và cách mạng kĩ thuật thành một thể thống nhất .
– Hai yếu tố khoa học và kĩ thuật không tách rời nhau, mà tích hợp ngặt nghèo nhau, tạo thành một sức mạnh tổng hợp thôi thúc cách mạng khoa học và cách mạng kĩ thuật cùng tăng trưởng với vận tốc nhanh gọn, quy mô to lớn và đạt được những thành tựu kì diệu chưa từng thấy trong lịch sử vẻ vang quả đât .
– Ngày nay, khoa học đã trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp : thời hạn từ ý tưởng khoa học đến ứng dụng vào sản xuất ngày càng được rút ngắn ; hiệu suất cao kinh tế tài chính ngày càng cao của công tác làm việc điều tra và nghiên cứu khoa học .
2) So với cuộc cách mạng công nghiệp trước đây, cuộc cách mạng khoa học – k ỹ thuật hiện nay có những điểm khác nhau cơ bản là :
– Tự động hoá cao độ với sự ra đời của máy tính điện tử.
– Cuộc cách mạng khoa học – kỹ thuật diễn ra một cách to lớn và nhiều mẫu mã trong mọi ngành, mọi nghành nghề dịch vụ, giúp cho kĩ thuật tăng trưởng là nền móng của tri thức .
+ Khoa học cơ bản ( Toán, Lý, Hóa, Sinh ) là cơ sở kim chỉ nan cho các ngành khoa học khác, cho kĩ thuật tăng trưởng .
+ Cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật đã và đang nghiên cứu và điều tra, ý tưởng ra nhiều ngành khoa học mới : khoa học ngoài hành tinh, khoa học du hành ngoài hành tinh … Những ngành mới phối hợp khoa học tự nhiên với kĩ thuật mới như điều khiển học, phân tử học .
+ Giải quyết những yếu tố bức thiết về khoa học – kĩ thuật nhằm mục đích phân phối đời sống của con người trên các phương hướng sau :
§ Phương hướng tự động hóa và biến hóa cơ bản các điều kiện kèm theo lao động .
§ Tìm tòi công cụ sản xuất, nguồn năng lượng mới, vật tư mới .
§ Trị bệnh, ô nhiễm thiên nhiên và môi trường, lương thực, thực phẩm, chinh phục ngoài hành tinh để Giao hàng cho đời sống trên toàn cầu .
3) Tác động của cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật
– Mặt tích cực :
§ Đã làm đổi khác cơ bản các yếu tố sản xuất ; tạo ra lực lượng sản xuất nhiều hơn, đồ sộ hơn lực lượng sản xuất của toàn bộ các thế hệ trước đây ; sản xuất khối lượng sản phẩm & hàng hóa đồ sộ, không ngừng nâng cao đời sống vật chất và niềm tin của con người .
§ Dẫn đến những đổi khác lớn về cơ cấu tổ chức dân cư, chất lượng nguồn nhân lực, những yên cầu mới về giáo dục và giảng dạy nghề nghiệp, sự hình thành một thị trường quốc tế với xu thế toàn thế giới hóa …
§ Đưa loài người bước sang nền văn minh sau thời kì công nghiệp hóa, lấy vi tính, điện tử, thông tin và khoa sinh hóa làm cơ sở …
§ Tạo ra nhiều cơ may ( con đường tắt ) cho sự tăng trưởng của các vương quốc và dân tộc bản địa trên quốc tế …
– Mặt hạn chế :
§ Gây nên những hậu quả xấu đi ( đa phần do con người tạo nên ) như thực trạng ô nhiễm thiên nhiên và môi trường trên hành tinh cũng như trong thiên hà, hiện tượng kỳ lạ Trái Đất nóng dần lên, những tai nạn đáng tiếc lao động và giao thông vận tải, các lOại dịch bệnh …
§ Sản xuất, sản xuất ra những loại vũ khí văn minh có sức công phá và tiêu diệt kinh khủng hoàn toàn có thể tàn phá nhiều lần sự sống trên hành tinh .
