Rừng đặc dụng liệu có là mẫu chuẩn hệ sinh thái rừng của quốc gia?
Theo dõi KTMT trênYour browser does not tư vấn the audio element .
Hệ thống rừng đặc dụng ngày càng giữ vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng trong phát triển kinh tế – xã hội, duy trì hệ thống tự nhiên, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, đảm bảo an ninh quốc phòng.
Rừng là lá phổi xanh của Trái Đất, đóng vai trò quan trọng hàng đầu đối với sự sống trên hành tinh. Tuy nhiên, trên thực tế, rừng còn giữ nhiều nhiệm vụ hơn thể nữa. Trong đó, rừng đặc dụng là mô hình rừng được sử dụng chủ yếu để bảo tồn thiên nhiên, mẫu chuẩn hệ sinh thái rừng của quốc gia, nguồn gen thực vật động vật rừng, nghiên cứu khoa học, bảo vệ di tích lịch sử, văn hóa và danh lam thắng cảnh, phục vụ nghỉ ngơi du lịch.
Trên cơ sở công dụng và trách nhiệm, rừng đặc dụng được phân loại thành 3 nhóm chính .Thứ nhất là vườn vương quốc. Đây là vùng đất tự nhiên được xây dựng để bảo vệ lâu dài hơn một hoặc nhiều hệ sinh thái và cung ứng khá đầy đủ những nhu yếu sau : Là vùng đất tự nhiên gồm có mẫu chuẩn hệ sinh thái cơ bản ; những nét đặc trưng về sinh cảnh của những loài động, thực vật ; những khu rừng có giá trị cao về khoa học, giáo dục và du lịch. Đồng thời đây cũng phải là vùng đất tự nhiên đủ rộng để tiềm ẩn được một hay nhiều hệ sinh thái và không bị đổi khác bởi những ảnh hưởng tác động xấu của con người ; có tỉ lệ diện tích quy hoạnh hệ sinh thái tự nhiên cần phải bảo tồn phải đạt 70 % trở lên ; có điều kiện kèm theo về giao thông vận tải tương đối thuận tiện .
Cúc Phương là vườn quốc gia đầu tiên tại Việt Nam. (Ảnh: Chiasetainguyen.com) Thứ hai là những khu bảo tồn vạn vật thiên nhiên. Đây là khu vực gồm khu dự trữ vạn vật thiên nhiên và khu bảo tồn loài – sinh cảnh. Trong đó, khu dự trữ vạn vật thiên nhiên là vùng đất tự nhiên có dự trữ tài nguyên vạn vật thiên nhiên và tính đa dạng sinh học cao và được xây dựng với mục tiêu hầu hết là bảo vệ diễn thế tự nhiên, ship hàng điều tra và nghiên cứu khoa học. Một vùng đất chỉ được xác lập là khu dự trữ tự nhiên khi thỏa mãn nhu cầu những điều kiện kèm theo như : Hệ sinh thái tự nhiên tiêu biểu vượt trội, còn giữ những đặc trưng cơ bản của tự nhiên, ít bị ảnh hưởng tác động có hại của con người ; hệ động thực vật phong phú hoặc có những loài đặc hữu đang sinh sống ; tỉ lệ diện tích quy hoạnh hệ sinh thái tự nhiên cần bảo tồn đạt từ 70 % trở lên và bảo vệ tránh được sự ảnh hưởng tác động trực tiếp của con người .Còn so với khu bảo tồn những loài – sinh cảnh, đây là vùng đất tự nhiên được quản lí bảo vệ nhằm mục đích bảo vệ môi trường tự nhiên sống cho một hoặc nhiều loài động, thực vật đặc hữu, quý và hiếm. Vùng đất này phải bảo vệ là nơi đóng vai trò quan trọng trong bảo tồn vạn vật thiên nhiên, duy trì đời sống và sự tăng trưởng của những loài ; là nơi cư trú hoặc nơi có những loài động vật hoang dã hoang dã quý và hiếm …
Thứ ba là các khu rừng văn hóa – lịch sử – môi trường. Đây là khu vực gồm một hoặc nhiều cảnh quan mang giá trị văn hóa, lịch sử. Được lập ra nhằm mục đích phục vụ những hoạt động văn hóa, du lịch hoặc nghiên cứu, gồm: Những khu vực có di tích lịch sử văn hóa đã được xếp hàng trong nước và thế giới; Khu vực có những thắng cảnh ở ven biển, hải đảo hoặc đất liền.
Theo thống kê, lúc bấy giờ, trên cả nước đã hình thành mạng lưới hệ thống rừng đặc dụng trên 2,2 triệu ha chiếm gần 15 % ; rừng phòng hộ là 4,6 triệu ha chiếm khoảng chừng 31,8 %. Bên cạnh đó, đến nay cả nước đã xây dựng 398 Ban quản trị rừng ( 167 ban quản trị rừng đặc dụng ; 231 ban quản trị rừng phòng hộ ), quản trị gần 50 % diện tích quy hoạnh rừng của toàn nước, đại diện thay mặt cho hầu hết những hệ sinh thái quan trọng trên cạn, trên biển, đất ngập nước, trong đó phần nhiều là rừng nguyên sinh. Vì vậy, hệ sinh thái rừng đặc dụng, phòng hộ đóng vai trò rất là quan trọng trong phòng hộ đầu nguồn, bảo tồn đa dạng sinh học, bảo vệ môi trường sinh thái, góp phần ứng phó với đổi khác khí hậu .Ngoài ra, so với những khu rừng đặc dụng, phòng hộ có tiềm năng, cần thôi thúc điều tra và nghiên cứu, thực thi những giải pháp khai thác tiềm năng của rừng, tăng trưởng lâm đặc sản nổi tiếng, dược liệu dưới tán rừng ; tăng trưởng sản xuất, kinh doanh thương mại dịch vụ, tạo những nguồn thu góp vốn đầu tư trở lại bảo vệ rừng .Việc khai thác lâm sản phải tuân theo quy định quản trị rừng, không được gây hại đến tiềm năng bảo tồn và cảnh sắc của khu rừng và phải tuân theo những lao lý như : Được khai thác những cây gỗ đã chết, gãy đổ ; thực vật rừng ngoài gỗ, trừ những loài thực vật rừng nguy cấp, quý và hiếm bị cấm khai thác theo lao lý của nhà nước về Chế độ quản trị, bảo vệ những loài thực vật rừng, động vật hoang dã rừng nguy cấp, quý và hiếm và Danh mục những loài thực vật rừng, động vật hoang dã rừng nguy cấp, quý, hiếm ; không được săn, bắt, bẫy những loài động vật hoang dã rừng .
Tại một cuộc hội thảo do Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PanNature) tổ chức, ông Lê Trọng Hải – Viện Chính sách và Chiến lược Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chia sẻ về chính sách quản lý vào đầu tư cho hệ thống rừng đặc dụng.
Trước những chưa ổn trong công tác làm việc quản trị rừng vững chắc tại Nước Ta, ông Hải khuyến nghị Bộ NN&PTNT cần sớm kiến thiết xây dựng, phát hành chính sách chủ trương góp vốn đầu tư cho tăng trưởng rừng đặc dụng nói riêng. Cơ chế chủ trương góp vốn đầu tư tăng trưởng rừng đặc dụng phải được đưa vào kế hoạch kinh tế tài chính ngân sách nhà nước 3 năm hoặc 5 năm, góp vốn đầu tư công trung hạn .Đồng thời, cần nghiên cứu và điều tra sửa đổi bổ trợ những chính sách chủ trương tương quan đến quản trị bền vững và kiên cố rừng đặc dụng, tạo điều kiện kèm theo thôi thúc kêu gọi những nguồn lực ngoài nhà nước cho tăng trưởng rừng và bảo tồn đa dạng sinh học .
Lan Anh (T/h)
