Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, chấm hết chính sách thực dân và phong kiến ở nước ta, mở ra một kỷ nguyên mới trong lịch sử dân tộc dân tộc bản địa, kỷ nguyên độc lập dân tộc bản địa và chủ nghĩa xã hội. Tuy vậy quốc gia ta lúc bấy giờ đứng trước hoàn cảnh thù trong, giặc ngoài. Phía Bắc hơn 20 vạn quân Tưởng, đi cùng là bọn Việt Quốc, Việt Cách với thủ đoạn ” Diệt Cộng, cầm Hồ “. Phía Nam, thực dân Pháp núp sau quân đội Anh vào giải giáp quân Nhật nhưng thực ra là muốn cướp nước ta lần nữa … Trong nước, giặc đói đã làm hơn 2 triệu đồng bào ta chết đói, hơn 95 % dân số nước ta lúc đó mù chữ .
Đứng trước dã tâm xâm lược nước ta của thực dân Pháp, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cùng với toàn Đảng và cả dân tộc bản địa sát cánh bên nhau, đưa ra nhiều kế sách nhằm mục đích hòa hoãn với Tưởng và sau đó là Pháp để thiết kế xây dựng và củng cố lực lượng như : Ký với thực dân Pháp Hiệp định sơ bộ ngày 6/3/1946 và Tạm ước 14/9/1946. Nhưng với dã tâm xâm lược quốc gia ta một lần nữa, cuối tháng 11/1946, quân Pháp đánh chiếm TP. Hải Phòng, thị xã Thành Phố Lạng Sơn và TP. Đà Nẵng. Tại TP. Hà Nội, ngày 17/12, chúng phá những công sự của quân dân Hà Nội Thủ Đô ở phố Hàng Bún – Yên Ninh, gây ngã xuống ở khu vực cầu Long Biên, Cửa Đông ( TP. Hà Nội ). Ngày 18/12/1946, tướng Louis Morlière gửi cho nhà nước Nước Ta tối hậu thư đòi chiếm đóng Sở Tài chính, giải tán lực lượng tự vệ, chuyển giao quyền trấn áp bảo mật an ninh ở Thành Phố Hà Nội. Quân Pháp rình rập đe dọa, nếu những nhu yếu trên không được thực thi, chậm nhất sáng 20/12/1946, quân Pháp sẽ hành vi. Trước tình hình rất là stress và mau lẹ, ngày 18 và 19-12-1946, tại làng Vạn Phúc ( HĐ Hà Đông ), Thường vụ Trung ương Đảng họp Hội nghị lan rộng ra do Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trì. Để hiệu triệu toàn dân đứng lên chống Pháp và để có đường lối chung chỉ huy thực tiễn, Hồ Chủ tịch đã thay mặt đại diện Trung ương Đảng, đại diện thay mặt nhà nước viết Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến. Trong cuộc họp chiều ngày 19-12-1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ý kiến đề nghị Hội nghị góp phần quan điểm cho văn bản Người đã soạn thảo. Vào lúc 20 giờ ngày 19 – 12-1946, tiếng đại bác từ pháo đài trang nghiêm Láng tín hiệu lệnh toàn quốc kháng chiến được phát ra, cuộc kháng chiến chống xâm lược bùng nổ trên khoanh vùng phạm vi cả nước. Sáng sớm ngày 20-12-1946, qua sóng phát thanh của Đài Tiếng nói Nước Ta, Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh được truyền đi cả nước với quyết tâm cao độ là đánh thắng giặc Pháp xâm lược, bảo vệ tổ quốc .
( Hình ảnh nhân dân TP. hà Nội dựng chiến hào để cản bước tiến của thực dân Pháp )
Nội dung Lời kêu gọi
Mở đầu, Hồ Chí Minh viết : “ Chúng ta muốn tự do, tất cả chúng ta phải nhân nhượng. Nhưng tất cả chúng ta càng nhân nhượng, thực dân Pháp càng lấn tới, vì chúng quyết tâm cướp nước ta một lần nữa ”. Khẳng định tính chính nghĩa của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp ; Đây là cuộc cuộc chiến tranh giữ nước ; đồng thời tố cáo đặc thù phi nghĩa của cuộc cuộc chiến tranh do thực dân Pháp gây ra – kẻ xâm lược .
Thông qua Lời kêu gọi, Người khẳng định chắc chắn quyết tâm kháng chiến bảo vệ nền độc lập của nhân dân ta. Lời kêu gọi viết : “ Chúng ta thà quyết tử tổng thể, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ. Hỡi đồng bào ! Chúng ta phải đứng lên ! ” Đây chính là sự xuất phát điểm của truyền thống cuội nguồn gan góc quật cường của dân tộc bản địa, khát vọng độc lập của nhân dân Nước Ta, “ Thà quyết tử toàn bộ chứ nhất định không chịu làm nô lệ ”. Do vậy, Hồ Chí Minh kêu gọi : “ Bất kỳ đàn ông, đàn bà, bất kể người già, người trẻ, không chia tôn giáo, đảng phái, dân tộc bản địa. Hễ là người Nước Ta thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp để cứu Tổ quốc ” .
Cùng với kêu gọi toàn thể nhân dân tham gia kháng chiến, Hồ Chí Minh kêu gọi : Hỡi bạn bè binh sĩ, tự vệ, dân quân ! Giờ cứu nước đã đến. Ta phải quyết tử đến giọt máu sau cuối để giữ gìn quốc gia ”. Trong giờ phút gay cấn, Lời kêu gọi của Hồ Chí Minh với lực lượng vũ trang bộc lộ niềm tin “ Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh ”. Đây chính là quan điểm rõ nhất của Hồ Chí Minh cho niềm tin đại đoàn kết dân tộc bản địa trong cuộc kháng chiến chống một quân địch xâm lược mạnh hơn mình trên toàn bộ những mặt .
Đồng thời khẳng định tính tất yếu của thắng lợi sau cuối chắc như đinh thuộc về dân tộc bản địa Nước Ta. Kết thúc Lời kêu gọi, Hồ Chí Minh khẳng định chắc chắn một niềm tin tất thắng : “ Dù phải gian lao kháng chiến, nhưng với một lòng nhất quyết quyết tử, thắng lợi nhất định về dân tộc bản địa ta “. Việt Nam độc lập và thống nhất muôn năm ! Kháng chiến thắng lợi muôn năm ! ”. Niềm tin của Hồ Chí Minh dựa vào cơ sở : “ Chính ắt thắng tà ” ; dựa vào sức mạnh của cuộc chiến tranh nhân dân ; quy luật hoạt động, tăng trưởng biện chứng của cuộc chiến tranh cách mạng theo lý luận chủ nghĩa Mác-Lênin ; kinh nghiệm tay nghề trong lịch sử vẻ vang kháng chiến chống xâm lược của nhân dân ta qua những thời kỳ lịch sử dân tộc .
Ý nghĩa của tác phẩm
Trong tác phẩm Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến khẳng định chắc chắn khát vọng tự do, ý chí và quyết tâm sắt đá bảo vệ nền độc lập, tự do của dân tộc bản địa. Trong dòng chảy liên tục của lịch sử vẻ vang dựng nước và giữ nước, mong ước độc lập để dựng xây quốc gia là khát vọng cháy bỏng của cả dân tộc bản địa Nước Ta. Khát vọng độc lập của nhân dân ta sẽ không khi nào có được khi quân địch có dã tâm xâm lược nước ta. Cho nên, Người chứng minh và khẳng định rõ ý chí, quyết tâm sắt đá của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta trong bảo vệ nền độc lập, tự do – thành quả của Cách mạng Tháng Tám vừa giành được : “ Không ! Chúng ta thà quyết tử toàn bộ, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ ”. Lời chứng minh và khẳng định đó là sự kết tinh của truyền thống lịch sử hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc bản địa Nước Ta ; là sự tiếp nối ý chí và quyết tâm “ Toàn thể dân tộc bản địa Nước Ta quyết đem toàn bộ niềm tin và lực lượng, tính mạng con người và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ” đã được Người chứng minh và khẳng định trong Tuyên ngôn độc lập .
Có thể khẳng định chắc chắn, đây là lời hịch cứu nước, có tính năng cổ vũ, thôi thúc và động viên toàn dân nhất tề đứng lên đánh giặc. Để kêu gọi sức mạnh, triển khai cuộc kháng chiến toàn dân, Chủ tịch Hồ Chí Minh kêu gọi “ Bất kỳ đàn ông, đàn bà, bất kể người già, người trẻ, không chia tôn giáo, đảng phái, dân tộc bản địa. Hễ là người Nước Ta thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp để cứu Tổ quốc ”. Lời hiệu triệu của Người là tiếng gọi thiêng liêng của nước nhà, quốc gia, thôi thúc cả dân tộc bản địa bước vào cuộc chiến đấu mới .
Lời kêu gọi đã phác họa những nét cơ bản về đường lối chống thực dân Pháp, góp thêm phần chỉ huy, xu thế cho cuộc kháng chiến giành thắng lợi. Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược bùng nổ trong tương quan lực lượng có lợi cho địch. Để giành thắng lợi, tất cả chúng ta phải lấy nhỏ đánh lớn, lấy ít địch nhiều. Nắm chắc yếu tố đó, với tầm nhìn thấu suốt, nên trong Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã vạch rõ những nét cơ bản của đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp : toàn dân, tổng lực, lâu dài hơn và tự lực cánh sinh. Người chỉ rõ lực lượng tham gia kháng chiến là toàn dân tộc bản địa, gồm có mọi những tầng lớp, mọi lứa tuổi, không phân biệt tôn giáo, đảng phái ; đánh Pháp bằng bất kỳ thứ vũ khí gì hoàn toàn có thể ; đồng thời, Người cũng chỉ rõ đại chiến sẽ rất gian lao, lâu dài hơn, phải trải qua khó khăn, quyết tử, nhưng thắng lợi sau cuối “ nhất định về dân tộc bản địa ta ” .
“ phát huy can đảm và mạnh mẽ mọi nguồn lực, mọi tiềm năng phát minh sáng tạo của nhân dân để thiết kế xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ; lấy tiềm năng thiết kế xây dựng một nước Nước Ta độc lập, độc lập, thống nhất, toàn vẹn chủ quyền lãnh thổ, “ dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công minh, văn minh ” làm điểm tương đương ; tôn trọng những điểm độc lạ không trái với quyền lợi chung của vương quốc – dân tộc bản địa ; tôn vinh ý thức dân tộc bản địa, truyền thống lịch sử yêu nước, nhân nghĩa, khoan dung để tập hợp, đoàn kết mọi người Nước Ta ở trong và ngoài nước, tăng cường quan hệ mật thiết giữa nhân dân với Đảng, Nhà nước, tạo sinh lực mới của khối đại đoàn kết toàn dân tộc bản địa ”Hơn bảy mươi năm đã trôi qua, lời hịch thiêng liêng kêu gọi toàn dân tộc bản địa đoàn kết, đứng lên chiến đấu, giành thắng lợi trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp trường kỳ đã để lại những bài bài học kinh nghiệm thâm thúy cho công cuộc thiết kế xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng đã xác lập : Đồng thời, triển khai đoàn kết mọi những tầng lớp, lực lượng trong xã hội, trên nền tảng khối liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ tri thức ; xử lý hài hòa những quyền lợi làm cơ sở cho sự không thay đổi, đoàn kết và thống nhất. Bên cạnh đó, một trong những yếu tố quan trọng là phải kiến thiết xây dựng cỗ máy Nhà nước trong sáng, nhất quyết đấu tranh có hiệu suất cao bệnh quan liêu, tham nhũng, tạo lòng tin trong nhân dân .
Trải qua lịch sử dân tộc truyền thống cuội nguồn của dân tộc bản địa, tiếp nối hào khí của bài thơ thần “ Nam quốc sơn hà ” thời Lý, “ Hịch tướng sĩ ” thời Trần, “ Bình Ngô đại cáo ” thời Lê Sơ, … Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến là một áng hùng văn bất hủ, tiềm ẩn những giá trị và tư tưởng mang tính thời đại, là lời hịch động viên cả nước đứng lên chiến đấu bằng thái độ kiên trì và dứt khoát. Lời kêu gọi còn là bản cương lĩnh kháng chiến có tính khái quát cao, tiềm ẩn những quan điểm về đường lối cuộc chiến tranh nhân dân, toàn dân đánh giặc và khẳng định chắc chắn niềm tin tuyệt đối vào thắng lợi ở đầu cuối của cuộc kháng chiến. Những tư tưởng cơ bản đó cần liên tục nghiên cứu và điều tra, vận dụng phát minh sáng tạo trong quá trình mới của cách mạng. Nhằm đưa sự nghiệp thay đổi của quốc gia đi vào chiều sâu và tăng trưởng vững chắc quốc gia .
Chu Mai Phong
Trường Chính trị tỉnh Kon Tum
Lưu ý: tất cả các nội dung trích của tác phẩm “Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến” đã được in trong Hồ Chí Minh toàn tập, Tập 4, trang 480, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội 1995
