ĐỀ SỐ 1
PHẦN ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)
Đọc đoạn trích sau và thực hiện yêu cầu bên dưới:
Tình yêu thương chân thực thường rất vị tha. Người có tình yêu thương chân thực thường nghĩ nhiều đến niềm hạnh phúc của người khác hơn là của bản thân mình. Tình yêu ấy làm cho tất cả chúng ta đổi khác bản thân và ngày một trưởng thành hơn. Tình yêu thương chân thành và thâm thúy khi nào cũng vĩnh cửu ngay cả sau khi người đó đã từ giã cõi đời. Tuy nhiên, yêu thương không được bày tỏ thì không khi nào đạt được ý nghĩa đích thực của nó ( .. )
Hãy bày tỏ tình yêu thương với mọi người xung quanh ngay khi tất cả chúng ta còn hiện hữu trong đời sống này. Hãy nhớ rằng tình yêu thương là ngọn lửa sưởi ấm cuộc sống của mỗi tất cả chúng ta. Bạn đừng ngần ngại khi muốn nói với ai đó rằng bạn
rất yêu quý họ !
( Trích Cho đi là con mãi, Azim Jamal và Harvey McKinnon, NXB Trẻ, 2010, tr. 56-57 )
Câu 1. (0,5 điểm) Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích.
Câu 2. (0,5 điểm) Theo đoạn trích, người có tình yêu thương chân thật thường nghĩ gì?
Câu 3. (1,0 điểm) Nêu tác dụng của biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong câu văn: “Hãy nhớ rằng tình yêu thương là ngọn lửa sưởi ấm cuộc đời của mỗi chúng ta”.
Câu 4. (1,0 điểm) Em có đồng tình với nhận định của tác giả: Yêu thương không được bày tỏ thì không bao giờ đạt được ý nghĩa đích thực của nó? Vì sao?
Câu 1. (2,0 điểm)
Từ nội dung đoạn trích phần Đọc hiểu, em hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ về sức mạnh của tình yêu thương trong cuộc sống.
Câu 2. (5,0 điểm) Cảm nhận của em về đoạn thơ sau:
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền Vẫn biết trời xanh là mãi mãiMà sao nghe nhói ở trong tim !
Mai về miền Nam thường trào nước mắt Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đâyMuốn làm cây tre trung hiến chốn này
( Trích Viếng lăng Bác, Viễn Phương, Ngữ văn 9, Tập hai, NXB Giáo dục đào tạo Nước Ta, năm ngoái, tr. 58-59 )
ĐÁP ÁN THAM KHẢO
PHẦN |
CÂU |
NỘI DUNG |
ĐIỂM |
I |
1 |
Phương thức biểu đạt chính: Nghị luận |
0,5 điểm |
2 |
Theo đoạn trích, người có tình yêu thương chân thật thường nghĩ nhiều đến hạnh phúc của người khác hơn là của bản thân mình. |
0,5 điểm |
3 |
Tình yêu là tình cảm sâu đậm thanh khiết nhất, tôn quý nhất, vĩ đại nhất trong tâm hồn, nó đã trở thành ngọn lửa sưởi ấm tâm hồn, là ngọn nửa nâng cao tinh thần, nhân cách…. Ngọn lửa ấy sưởi ấm ta bằng sức nóng, nó giúp cuộc sống của chúng ta ngày một ý nghĩa hơn |
1,0 điểm |
4 |
Trình bày quan điểm của em, lý giải hợp lý.
Gợi ý :
– Đồng tình :
– Lý giải :
+ Tình yêu thương cần được bày tỏ để phát huy công dụng của nó, tạo sự lan tỏa, động lực cho mọi người .
+ Khi bày tỏ tình yêu thương cả người cho và người nhận mới đều nhận được giá trị tổng lực nhất của nó . |
1,0 điểm |
II |
1 |
a. Đảm bảo hình thức đoạn văn nghị luận xã hội
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận
c. Triển khai hợp lý nội dung đoạn văn : Vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lý lẽ và dẫn chứng.
Có thể viết đoạn văn như sau:
1. Mở đoạn: Nêu vấn đề nghị luận: sức mạnh của tình yêu thương trong cuộc sống.
2. Thân đoạn:
Bước 1: Giải thích
– Tinh yêu thương là cái gốc của quả đât, là sợi dây vô hình dung kết nối con người với con người, biểu lộ trong nhiều mối quan hệ : cha mẹ – con cháu, vợ – chồng, anh – em, ông bà – cháu, tình bạn, tình yêu đôi lứa, tình cảm giữa người với người dù không cùng màu da, sắc tộc, …
Bước 2: Phân tích, chứng minh
– Biểu hiện của tình yêu thương : hỏi han, chăm sóc, động viên, san sẻ, giúp sức nhau vế vật chất và niềm tin, chăm nom khi đau ốm, …
– Tình yêu thương có sức mạnh vô cùng to lớn :
+ Cho ta chỗ dựa tinh thẩn để niềm vui được nhân lên, nỗi buổn được giải tỏa ; cho ta sự trợ giúp khi cần .
+ Nhờ được yêu thương, ta có cảm xúc mình không đơn độc, một mình, có đủ dũng khí để vượt qua những điều tưởng như không hề .
+ Tinh yêu thương giúp con người biết cảm thông, đồng cảm, vị tha ; để con người có thêm nhiều thời cơ hiểu nhau, sống tốt đẹp, thân ái với nhau hơn. – I-Tinh yêu thương hoàn toàn có thể cảm hóa cái xấu, cái ác ; xóa bỏ những ngăn cách, hận thù, làm cho đời sống ngày càng tốt đẹp, nhân văn ( Thí sinh lấy dẫn chứng trong văn học và trong thực tiễn. )
– Xã hội không có tình yêu thương sẽ chỉ toàn điều ích kỉ, gian dối, lừa lọc, tàn tệ .
Dẫn chứng : Những giọt nước mắt nóng nực lăn trên gò má khi xem một bộ phim khiến ta xúc động, có khi đó là nỗi niềm trắc ẩn trước số phận xấu số của những cảnh đời éo le, một ánh mắt trìu mến cảm thông, một cái nắm tay siết chặt tình bè bạn hay những hành vi cử chỉ giản đơn hơn …
Bước 3: Bàn luận, mở rộng
– Tình yêu thương phải thật lòng, phải xuất phát từ trái tim .
– Phê phán những bộc lộ sống lãnh đạm, vô cảm, thiếu ý thức về tình yêu thương, không biết trân trọng những điều ý nghĩa có được từ tình yêu thương .
Bước 4: Bài học nhận thức và hành động; liên hệ bản thân.
3. Kết đoạn
Khẳng định : “ Con người sống không có tình thương cũng giống như vườn hoa không có ánh nâng mặt trời ” ( Vích-to Huy-gô )
Có thể tham khảo đoạn văn sau
“ Nơi lạnh nhất không phải là Bắc Cực mà là nơi thiếu vắng tình yêu thương ”. Vậy ta hiểu tình yêu thương là gì ? Tình yêu thương là cái gốc của trái đất, là sợi dây vô hình dung kết nối con người với con người. Tình yêu thương được bộc lộ ở sự đồng cảm, đồng cảm, sẻ chia và gắn bó giữa con người với con người, từ tâm lý và còn biểu lộ qua cả hành vi tương thân tương ái, trợ giúp nhau trong lúc khó khăn vất vả hoạn nạn. Tình yêu thương có sức mạnh vô cùng to lớn. Nó cho ta chỗ dựa tinh thẩn để niềm vui được nhân lên, nỗi buổn được giải tỏa ; cho ta sự giúp sức khi cần. Nhờ được yêu thương, ta có cảm xúc mình không đơn độc, một mình, có đủ dũng khí để vượt qua những điều tưởng như không hề. Tình yêu thương giúp con người biết cảm thông, đồng cảm, vị tha ; để con người có thêm nhiều thời cơ hiểu nhau, sống tốt đẹp, thân ái với nhau hơn. Tình yêu thương hoàn toàn có thể cảm hóa cái xấu, cái ác ; xóa bỏ những ngăn cách, hận thù, làm cho đời sống ngày càng tốt đẹp, nhân văn. Những giọt nước mắt nực nội lăn trên gò má khi xem một bộ phim khiến ta xúc động, có khi đó là nỗi niềm trắc ẩn trước số phận xấu số của những cảnh đời éo le, một ánh mắt trìu mến cảm thông, một cái nắm tay siết chặt tình bè bạn hay những hành vi cử chỉ giản đơn hơn … Tất cả là vật chứng cho lòng yêu thương. Bản thân là học viên tất cả chúng ta hãy biểu lộ tình yêu thương từ những việc làm nhỏ nhất, hãy dắt tay một em nhỏ, một cụ già qua đường, động viên những bạn khi gặp những khó khăn vất vả, dành phần tiền ăn sáng của mình tạo quỹ thập đỏ trong nhà trường, giúp sức những bạn có thực trạng mái ấm gia đình khó khăn vất vả biết vượt khó học giỏi … Mỗi khi thao tác đó ta sẽ thấy vui hơn, niềm hạnh phúc hơn và thấy tâm hồn mình cao đẹp hơn được mọi người tin yêu và kính trọng. Tuy nhiên, nếu thiếu tình yêu thương đời sống con người sẽ trở nên trống rỗng, cằn cỗi, tâm hồn con người bị xơ cứng, ích kỉ, hẹp hòi, đó là những con người cả đời chỉ lo đến quyền lợi và nghĩa vụ cá thể, lãnh đạm vô cảm trước nỗi đau xấu số của người khác, đó là bộc lộ của lối sống ích kỉ, hẹp hòi đi ngược với đạo lí “ thương người như thể thương thân ” họ đáng bị xã hội lên án. Và tất cả chúng ta đừng khi nào như họ, hãy yêu thương chân thành không vụ lợi, thậm chí còn ngay cả bản thân phải sống trong thực trạng xấu số, nghèo nàn cũng cần phải yêu thương người khác. Như vậy, tình yêu thương là một tình cảm cao đẹp của con người bởi lẽ “ Con người sống không có tình yêu thương cũng giống như vườn hoa không có ánh nắng mặt trời ” ( Vích-to Huy-gô )
d. Sáng tạo : Cách diễn đạt độc đáo, có suy nghĩ riêng, mới mẻ, phù hợp với vấn đề nghị luận.
e. Chính tả, dùng từ, đặt câu : Đảm bảo chuẩn xác chính tả, dùng từ, đặt câu, ngữ pháp.
|
2,0 điểm |
2 |
a.Đảm bảo hình thức bài văn nghị luận văn học
b.Xác định đúng vấn đề cần nghị luận
c.Triển khai vấn nghị luận : Vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lý lẽ và dẫn chứng, thể hiện sự cảm nhận sâu sắc.
Có thể viết bài văn theo định hướng sau :
I. Mở bài
– Giới thiệu đôi nét về tác giả Viễn Phương
+ Viễn Phương ( 1928 – 2005 ) là một nhà thơ tiêu biểu vượt trội của miền Nam, một trong những cây bút xuất hiện sớm nhất của lực lượng văn nghệ giải phóng miền Nam thời kỳ chống Mỹ cứu nước .
– Giới thiệu khái quát về bài thơ Viếng lăng Bác : Bài thơ Viếng lăng Bác in trong tập thơ “ Như mây mùa xuân ” ( 1978 ) là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của Viễn Phương .
– Giới thiệu đoạn trích : Là dòng cảm hứng của nhà thơ khi vào trong lăng và tâm trạng lưu luyến của nhà thơ khi rời xa lăng Bác
II. Thân bài
1.Cảm xúc của nhà thơ khi vào trong lăng:
– Vào trong lăng, khung cảnh và không khí như ngưng kết cả thời hạn, khoảng trống. Hình ảnh thơ đã diễn đạt thật đúng mực, tinh xảo sự yên tĩnh, trang nghiêm cùng ánh sáng dịu nhẹ, trong trẻo của khoảng trống trong lăng Bác .
– Đứng trước Bác, nhà thơ cảm nhận Người đang ngủ giấc ngủ bình yên, thanh thản giữa vầng trăng sáng dịu hiền .
– Hình ảnh “ vầng trăng sáng dịu hiền ” gợi cho tất cả chúng ta nghĩ đến tâm hồn, cách sống cao đẹp, thanh cao, sáng trong của Bác và những vần thơ tràn ngập ánh trăng của Người. Trăng với Bác đã từng vào thơ Bác trong nhà lao, trên chiến trận, giờ đây trăng cũng đến để giữ giấc ngủ ngàn thu cho Người. -> Chỉ hoàn toàn có thể bằng trí tưởng tượng, sự đồng cảm và yêu quí những vẻ đẹp trong nhân cách của Hồ Chí Minh thì nhà thơ mới phát minh sáng tạo nên được những ảnh thơ đẹp như vậy !
– Tâm trạng xúc động của nhà thơ được biểu lộ bằng một hình ảnh ẩn dụ sâu xa : “ Vẫn biết trời xanh là mãi mãi ” .
+ “ Trời xanh ” thứ nhất được hiểu theo nghĩa tả thực đó là hình ảnh vạn vật thiên nhiên mà tất cả chúng ta hằng ngày vẫn đang chiêm ngưỡng và thưởng thức, nó sống sót mãi mãi và vĩnh hằng .
+ Mặt khác, “ trời xanh ” còn là một hình ảnh ẩn dụ sâu xa : Bác vẫn còn mãi với giang sơn quốc gia, như “ trời xanh ” vĩnh hằng. Nhà thơ Tố Hữu đã viết : “ Bác sống như trời đất của ta ”, bởi Bác đã hóa thân thành vạn vật thiên nhiên, quốc gia và dân tộc bản địa .
– Dù tin như thế nhưng mấy chục triệu người dân Nước Ta vẫn đau xót và nuối tiếc khôn nguôi trước sự ra đi của Bác – “ Mà sao nghe nhói ở trong tim ” .
+ “ Nhói ” là từ ngữ biểu cảm trực tiếp, bộc lộ nỗi đau bất thần quặn thắt. Tác giả tự cảm thấy nỗi đau mất mát ở tận trong đáy sâu tâm hồn mình : nỗi đau uất nghẹn tột cùng không nói thành lời. Đó không chỉ là nỗi đau riêng tác giả mà của cả triệu trái tim con người Nước Ta .
+ Cặp quan hệ từ “ vẫn, mà ” miêu tả xích míc. Cảm giác nghe nhói ở trong tim xích míc với nhận ra trời xanh là mãi mãi. Như vậy, giữa tình cảm và lý trí có sự xích míc. Con người đã không kìm nén được khoảnh khắc yếu lòng. Chính đau xót này đã làm cho tình cảm giữa lãnh tụ và nhân dân trở nên ruột già, xót xa. Cảm xúc đau đớn này, vô vọng này đã từng Open trong bài thơ của Tố Hữu :
Trái bưởi kia vàng ngọt với ai
Thơm cho ai nữa hỡi hoa nhài
Còn đâu bóng Bác đi hôm sớm …
Cảm xúc này là đỉnh điểm của nỗi nhớ thương, của niềm đau xót. Nó chính là nguyên do dẫn đến những khát vọng ở khổ cuối bài thơ .
2.Tâm trạng lưu luyến của nhà thơ khi rời xa lăng Bác:
– Nếu ở khổ thơ đầu, nhà thơ trình làng mình là người con miền Namra thăm Bác thì trong khổ thơ cuối, nhà thơ lại đề cập đến sự chia xa Bác. Nghĩ đến ngày mai về miền Nam, xa Bác, xa TP. Hà Nội, tình cảm của nhà thơ không kìm nén, ẩn giấu trong lòng mà được thể hiện biểu lộ ra ngoài :
“ Mai về miền Nam thương trào nước mắt ” .
+ Câu thơ “ Mai về miền Nam thương trào nước mắt ” như một lời giã biệt .
+ Lời nói đơn giản và giản dị diễn đạt tình cảm sâu lắng .
+ Từ “ trào ” diễn đạt cảm hứng thật mãnh liệt, luyến tiếc, bịn rịn không muốn xa nơi Bác nghỉ .
+ Đó là không chỉ là tâm trạng của tác giả mà còn là của muôn triệu trái tim khác. Được gần Bác dù chỉ trong khoảng thời gian ngắn nhưng không khi nào ta muốn xa Bác bởi Người ấm cúng quá, to lớn quá .
– Mặc dù lưu luyến muốn được ở mãi bên Bác nhưng tác giả cũng biết rằng đến lúc phải quay trở lại miền Nam. Và chỉ hoàn toàn có thể gửi tấm lòng mình bằng cách muốn hóa thân, hòa nhập vào những cảnh vật quanh lăng để được luôn ở bên Người trong quốc tế của Người :
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này .
+ Điệp ngữ “ muốn làm ” cùng những hình ảnh đẹp của vạn vật thiên nhiên “ con chim ”, ” đóa hoa ”, ” cây tre ” đã bộc lộ mong ước tha thiết, mãnh liệt của tác giả .
+ Nhà thơ ao ước được hóa thân thành con chim nhỏ cất tiếnghót làm vui lăng Bác, thành đóa hoa đem sắc hương, điểm tô cho vườn hoa quanh lăng .
+ Đặc biệt là ước nguyện “ Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này ” để nhập vào hàng tre bát ngát, canh giữ giấc ngủ thiên thu của Người. Hình ảnh cây tre có đặc thù tượng trưng một lần nữa nhắc lại khiến bài thơ có cấu trúc đầu cuối tương ứng. Hình ảnh hàng tre quanh lăng Bác được lặp ở câu thơ cuối như mang thêm nghĩa mới, tạo ấn tượng thâm thúy, làm dòng cảm hứng được toàn vẹn. “ Cây tre trung hiếu ” là hình ảnh ẩn dụ bộc lộ lòng kính yêu, sự trung thành với chủ vô hạn với Bác, nguyện mãi mãi đi theo con đường cách mạng mà Người đã đưa đường chỉ lối. Đó là lời hứa thủy chung của riêng nhà thơ và cũng là ý nguyện của đồng miền Nam, của mỗi tất cả chúng ta nói chung với Bác .
III. Kết bài
– Nội dung : Niềm xúc động thiêng liêng, tôn kính, niềm tự hào, đau xót của nhà thơ với Bác .
– Nghệ thuật :
+ Giọng điệu thơ tương thích với nội dung tình cảm, cảm hứng : vừa trang nghiêm, sâu lắng, vừa tha thiết, đau xót, tự hào .
+ Thể thơ 8 chữ, xen lẫn những dòng thơ 7 hoặc 9 chữ. Nhịp thơ đa phần là nhịp chậm, miêu tả sự trang nghiêm, tôn kính và những cảm hứng sâu lắng. Riêng khổ cuối nhịp thơ nhanh hơn, tương thích với sắc thái của niềm mong ước .
d.Sáng tạo : Cách diễn đat độc đáo, có suy nghĩ riêng, mới mẻ, phù hợp với vấn đề nghị luận.
e. Chính tả, dùng từ, đặt câu : Đảm bảo chuẩn xác chính tả, dùng từ, đặt câu, ngữ pháp.
|
5,0 điểm |
|