Đề bài: Cảm nhận về sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân trong tác phẩm “Vợ chồng A Phủ” của nhà văn Tô Hoài
Bài làm
Tô Hoài tên khai sinh là Nguyễn Sen, ông là một cây bút đầy sức phát minh sáng tạo của nền văn học Nước Ta. Tô Hoài có vồn hiểu biết đa dạng và phong phú, thâm thúy về phong tục tập quán của nhiều vùng miền khác nhau, lối trần thuật hóm hỉnh, vốn từ vựng giàu sang, phát minh sáng tạo, cách miêu tả đậm chất tạo hình, lay động lòng người. . “ Vợ chồng A Phủ ” là một trong những tác phẩm tiêu biểu vượt trội của ông. Truyện nói về đời sống tối tăm, khổ nhục và quá trình tự vùng lên đấu tranh quân địch, thiết kế xây dựng lại cuộc sống của người dân miền núi cao Tây Bắc dưới ách thống trị của bọn thực dân, chúa đất. Đặc biệt, Tô Hoài đã khắc họa thành công xuất sắc nhân vật Mỵ có sức ám ảnh so với người đọc với sức sống tiềm tang trong đêm tình mùa xuân ở Hồng Ngài .
Năm 1952, Tô Hoài cùng bộ đội vào giải phóng Tây Bắc. Chuyến đi thực tế này đã đem đến cho nhà văn cái nhìn sâu sắc và tình cảm thăm thiết với người và cảnh Tây Bắc. “Vợ chồng A Phủ” được in trong tập “Truyện Tây Bắc”
Tô Hoài đã dẫn dắt người đọc vào câu truyện bằng một lời ra mắt nhẹ nhàng nhưng đầy ý vị “ Ai ở xa về, có dịp vào nhà thống lý Pá Tra thường thấy có một cô gái ngồi quay sợi gai bên tảng đá trước cửa, cạnh tầu ngựa. Lúc nào cũng vậy, dù quay sợi, thái cỏ ngựa, dệt vải, chẻ củi hay đi cõng nước dưới khe suối lên, cô ấy cũng cúi mặt, mặt buồn rười rượi ”. Cách vào truyện gây ấn tượng bởi tác giả đã tạo ra sự đối nghịch giữa cô gái trẻ đẹp một mình, bí mật với cảnh đông đúc sinh động của mái ấm gia đình thống lí Pá Tra. Đây là thủ pháp tạo trường hợp “ có yếu tố ” để hấp dẫn người đọc tò mò những huyền bí của số phận nhân vật .
Mị là một cô gái xinh đẹp, tài hoa, hồn nhiên yêu đời, là mơ ước của bao trai làng. Mị còn là một cô gái siêng năng, hiếu thảo và có lòng tự trọng. Cô đã xin bố cô cho cô “ con nay đã lớn, đã biết cuốc nương làm ngô giả nợ cho bố, xin bố đừng gả con cho nhà giàu ”. Mị xứng danh được sống niềm hạnh phúc nhưng Mị lại phải sống đọa đày trong khổ đau, tủi nhục. Ngày trước cha mẹ Mị phải vay tiền của nhà thống lí để làm đám cưới, cho tới khi Mị sinh ra, mẹ Mị mất, Mị sắp đến tuổi lấy chồng, món nợ vẫn không trả được, dù mỗi năm gia đinhg Mị đã nộp một nương ngô cho thông lí. Thống lí đế nói với bố của Mị “ cho tao đứa con gái này về làm dâu thì tao sẽ xóa hết nợ cho ”. Rồi Mị bị A Sử con trai thống lí bắt có về làm vợ theo cướp dâu. Tô Hoài đã tố cáo chính sách cho vay nặng lãi, bóc lột người nhèo một cách dã man của bọn thống trị vùng Tây Bắc thời kì trước cách mạng tháng Tám .Ngày mới về làm dâu, “ có đến hàng mấy tháng, đêm nào Mị cũng khóc ” vì Mị phải sống với kẻ mà cô không yêu. hơn nữa, vẻ bên ngoài Mị là con dâu thống lí nhưng thực ra cô là con nợ. Một con nợ thường thì dù khốn khổ vẫn hy vọng một ngày nào đó sẽ trả hết nợ, thoát khỏi thân phận con nợ. Không thể chịu đựng đưucọ sự ép chế cả thể xác lẫn niềm tin của cha con thống lí, Mị trốn về nhà gặp cha, cô tính ăn nắm lá ngón để tìm sự giải thoát. Nhưng trước những lời thống thiết của cha, Mị không muốn cha Mị buồn khổ hơn, cô nén nỗi đau riêng đành trở lại nhà thống lí .
Mị sống cam chịu, không phản kháng. Sau này, bố chết rồi “ Mị không còn tưởng đến Mị hoàn toàn có thể ăn lá ngón tự tử nữa ”. Tác giả cắt nghĩa “ Ở lâu trong cáu khôt, Mị quen khổ rồi ” để minh giải thực trạng nhân vật đày đọa đến mức tê liệt về niềm tin, buông xuôi, phó mặc cho thực trạng. Mị sống thầm lặng, lặng lẽ “ mị ngày càng không nói, lùi lũi như con rùa nuoi trong xó cửa ”. Mị bị biến thành một thứ công cụ lao động là nỗi cực nhục mà Mị phải đồng ý. Nhưng Mị còn phải chịu đựng nỗi đau về niềm tin triền miên. Nhà văn miêu tả căn buồng của Mị ở trong nhà thống lí như một nhà tù “ ở cái buồng Mị nằm, kín kẽ, có một chiếc hành lang cửa số một lỗ vuông bằng bàn tay. Lúc nào trông ra chỉ thấy trăng trắng không biết là sương hay là nắng ”. Mị bị đày ải bởi lao động khổ sai ở nhà thống lí nhưng đáng sợ hơn là sự đày đọa về niềm tin, Nó làm cho Mị sống mà như đã chết .
Với sự cảm thông trân trọng, Tô Hoài đã phát hiện sức sống mạnh liệt tiềm tang trong con người Mị dẫn cô tới hành động phản kháng táo bạo, quyết liệt. Nhà văn tạo những cảnh, nywungx tình huống hợp lí để vẻ đẹp tính cách nhân vật tỏa sáng.
Cảnh tết đến xuân sang với nhiều hình ảnh, sắc tố tỏa nắng rực rỡ của những chiếc váy hoa “ phơi trên mỏm đá xòa như con bướm sặc sỡ ”, tiếng cười đùa vui tươi của đám trẻ trước sân nhà, đặc biệ là tiếng sáo rủ bạn đi chơi đã tác động ảnh hưởng can đảm và mạnh mẽ đến tâm hôn Mị. Mị nghe “ tiếng sáo ngoài đầu núi ” vọng lại tha thiết, bổi hổi. Mị ngồi nhẩm thầm bài hát của người đang thôi :
“ Mày có con trau con gái rồi
…
Ta đi tìm tình nhân ”
Ngôn từ giản dị và đơn giản, mộc mạc của tiếng sáo hàm chứa lẽ sống tự do, phóng khoáng của con người. Tiếng sáp thức tỉnh đời sống ý thức, làm hồi sinh tâm hồn Mị, bừng lên sức sống tiềm ẩn trong Mị. “ Ngày Tết, Mị cũng uống rượu .. cứ uống ực từng bát. Rồi say .. ” ngồi “ nhìn mọi người nhảy đồng, người hát nhưng lòng Mị thì đang sống về ngày trước ”. Cách uống rượu “ ực từng bát ” của Mị khiến ta nghĩ cô như đang uống đắng cay của phần đời đã qua và cô như đang uống cái khát khao của phần đười chưa tới. Rượu hoàn toàn có thể làm khung hình và đầu óc Mị say nhưng tâm hồn cô thì đã tỉnh lại sau bao tháng ngày câm nín bởi sự đày đọa khốn khổ. “ Tai Mị văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng ”. Tiếng sáo nhắc Mị nhớ lại một thời tươi đẹp, một thời tự do. Có biết bao nhiêu người mê ngày đêm thổi sáo đi theo Mị. Để rồi, sau bữa cơm Tết, mọi người đi chơi thì Mị lại “ từ từ bước vào buồng ”, “ ngồi xuống giường, trông ta cái hành lang cửa số lỗ vuông mờ mờ trăng trắng ”. Bởi vì bị giam hãm lâu ngày, Mị đã thành thói quen. “ Chẳng năm nào A Sử cho Mị đi chơi Tết. Mị cũng chẳng buồn đi ”. Nhưng Mị thấy “ phơi phới trở lại trong lòng đùng một cái vui sướng như những đêm Tết ngày trước ”. Mị thấy mình còn trẻ, Mị muốn đi chơi như bao người phụ nữ có chồng khác. Mị thấy mình còn trẻ, Mị muốn đi chơi như bao người phụ nữ có chồng khác. Mị ý thức được tình cảm của mình. Ý nghĩ về cái chết là sự phản kháng thực trạng. Nó chứng tỏ Mị đã trở lại chính mình. “ Tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn lửng lơ bay ngoài đường ” nghe càng da diết, thôi thúc Mị bước tới hành vi “ xắn một miếng mở bỏ thêm vào đĩa đèn cho sáng ”. Khi tiếng sáo “ rập rờn ” trong đầu, Mị quyết định hành động đi chơi, Mị sửa soạn đi chơi, Mị “ quấn lain tóc ” “ với tay lấy cái váy hoa ”, “ rút thêm cái áo ”. Hành động của Mị là hành vi của một người tự do, theo tiếng gọi của lòng mình. Giữa lúc khao khát tự do trong Mị đang sống dậy thì Mị bị A Sử trói đứng vào cột “ không cúi không nghiêng đầu được nữa ”. Lúc đó, Mị vẫn là người nửa tỉnh nửa mơ, hồn Mị vẫn lâng lâng theo tiếng sáo, những kí ức tươi đẹp thời thanh xuân khiến Mị “ như không biết mình đang bị trói ”. Khi Mị vùng bước tiến, sợi dây trói nhắc Mị nhớ tới thân phận trong hiện tại. Mị thổn thức nghĩ “ Mình không bằng con ngựa ”, vì con ngựa còn được đứng gãi chân, nhai cỏ. Thực tại nghiệt ngã lại bóp chết khát vọng trong Mị. Cả đêm bị trói đứng như vậy. Nín khóc Mị lại bồi hồi, có lúc lại nồng nàn thiết tha nhớ …
Sức sống mãnh liệt tiềm tang trong con người Mị không gì vùi dập được. Ngòi bút của tác giả lánh sâu vào những bí mật của đời sống nội tâm, phát hiện nét đẹp và nét riêng của tính cách nhân vật ngay cả lúc nhân vật đau khổ nhất. Tô Hoài đã cảm thông cho số phận của những con người phải sống trong sự đày đọa của áp bức thông trị. Nhà văn đã lên án và tố cáo sâu sắc một xã hội tàn bạo, xấu xa, nghiệt ngã như vậy. Qua đó, Tô Hoài còn ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn, khát vọng sống mãnh liệt của nhân vật Mị.
