Đề bài : Phân tích sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị trong đêm mùa đông cắt dây trói cứu A phủ ( Vợ chồng A Phủ – Tô Hoài )
Bài văn mẫu số 3 .
Tô Hoài là một trong những nhà văn lớn của văn học Việt Nam hiện đại. Ông có vốn hiểu biết sâu sắc về phong tục tập quán của nhiều vùng miền khác nhau trên đất nước. Trong sự nghiệp sáng tác của mình, ông đã để lại rất nhiều tác phẩm có giá trị, tiêu biểu nhất là truyện ngắn “ Vợ chồng A Phủ”. Qua tác phẩm tác giả đã khắc họa thành công hình tượng nhân vật Mị, một người luôn luôn tiềm tàng sức sống. Sức sống ấy được thể hiện rõ qua diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị trong đêm cưới trói cứu A Phủ.
“ Vợ chồng A Phủ ” là hiệu quả của chuyến đi cùng bộ đội lên vùng núi Tây Bắc. Được in trong tập “ truyện Tây Bắc ”. Câu chuyện gồm có hai phần, phần đầu là đời sống bế tắc, khổn khổ của Mị và A Phủ ở nhà thống lí Pá Tra. Phần hai là đời sống của Mị và A Phủ ở Phiềng Sa .
Câu chuyện kể về nhân vật Mị – một cô gái yêu tự do, yêu lao động, trẻ đẹp, có tài thổi sáo. Vì món nợ truyền kiếp của mái ấm gia đình mà Mị bị cha con nhà thống lí Pá Tra bắt về làm dâu gạt nợ. Lúc đầu Mị đòi ăn lá ngón để tự tử, nhưng vì hiếu thảo với cha nên Mị đã gật đầu sống kiếp trâu ngựa trong nhà thống lí Pá Tra, hi sinh cả tuổi thanh xuân của mình, Mị sống “ lùi lũi như con rùa nơi xó cửa ”. Hình ảnh Mị hiện lên ở đầu câu truyện cũng cho ta thấy được điều đó. Ai ở xa về, có việc vào nhà thống Lí Pá Tra, khi nào cũng thấy một cô gái ủ rũ, ngồi quay sợi gai bên tảng đá trước cửa cạnh tàu ngựa. Cuộc sống của cô bế tắc, tăm tối trong một căn phòng chỉ có ô cửa nhỏ bằng bàn tay, nhìn ra không biết là sương hay là nắng. Sống cực khổ, thân phận như trâu, như ngựa. Mị cảm thấy “ ở lâu trong cái khổ Mị cũng quen rồi ”. Chính cường quyền và thần quyền đã đẩy Mị tới một đời sống như vậy. Tuy nhiên, sức sống tiềm tàng trong Mị vẫn luôn âm ỉ. Sức sống tiềm tàng ấy được khơi dậy ngay trong đêm tình mùa xuân, với khung cảnh mùa xuân vui tươi tràn trề sức sống, với tiếng sáo tha thiết gọi bạn đi chơi. Tất cả tác nhân đó đã khiến Mị nhớ lại quá khứ, Mị tìm đến rượu, Mị uống rượu rồi Mị muốn chết, hành vi đó cho thấy Mị đã tìm thấy được chính mình, không chịu khuất phục số phận. Tiếng sáo cứ tha thiết bên tai, Mị muốn đi chơi, hàng loạt hành vi gấp gáp diễn ra : “ Mị lấy cái váy vắt trong vách ”, “ quấn lấy tóc ”. Mị làm toàn bộ điều đó mà không chăm sóc đến sự xuất hiện của A Sử. Điều đó chứng tỏ sức sống trong Mị đã lớn dần, bóng ma thần quyền cũng không hề cản nổi. Nhưng rồi A Sử trói đứng Mị, dự tính giải thoát của Mị không thành, trở lại với hiện thực phũ phàng đau khổ. Nhưng sức sống tiềm tàng của Mị vẫn luôn ẩm ỉ cháy chờ đón bùng lên. Sức sống tiềm tàng của Mị đã phát cháy trong đêm cởi trói cứu A Phủ. A Phủ là một chàng trai khỏe mạnh, giỏi giang, vì hủ tục, thần quyền đã trở thành nô lệ nhà thống lí Pá Tra. Vì để hổ ăn mất nửa con bò nên đã bị trói đứng giữa nhà cho đến chết. Lúc đầu, Mị trọn vẹn vô cảm với A Phủ, hàng đêm vẫn thổi lửa hơ tay. Mị sống không có cảm hứng, không hề chăm sóc đến bất kỳ điều gì xung quanh. Có hôm bị A Sử đánh dúi ở cửa đầu bếp, đêm xuống Mị vẫn thổi lửa hơ tay, như không có điều gì xảy ra. Qua đây ta hoàn toàn có thể nhận thấy đời sống của Mị, trọn vẹn đông cứng không có cảm hứng. Nhưng từ vô cảm, Mị đã trở nên đồng cảm với A Phủ khi nhìn thấy “ hai dòng nước mắt bò trên hõm má đen sạm ”. Đó là dòng nước mắt của thân phận nô lệ, không làm chủ được đời sống của mình. Bất lực trước thần quyền, hủ tục, dòng nước mắt ấy đã thức tỉnh lòng thương người trong Mị, xua tan đi băng giá trong con người Mị. Mị nhận thấy sự vô lý trong số phận của A Phủ. Sức sống tiềm tàng trong Mị chính thức trỗi dậy. Mị đồng cảm bởi Mị nghĩ đến thân phận của mình. Có lần bị A Sử trói đứng, nước mắt rơi mà không sao lau đi được. Đó là sự tương đương của hai thân phận nô lệ không làm chủ được đời sống của mình. Mị nhớ lại năm xưa cũng có người đàn bà bị trói đứng cho đến chết, Mị sợ chết “ cứa mình coi mình có còn sống hay không ”, Mị nghĩ đến thân phận của mình, xót xa cho số phận của mình. Tiếp theo đó Mị thốt lên “ cơ chừng này mai là người đàn ông kia chết ”, “ trời ơi chúng nó bắt trói đứng người ta đến chết ”. Mị đã thốt lên những câu nói đó, những câu nói biểu lộ cho sự thức tỉnh của Mị, rồi Mị nguyền rủa “ chúng nó thật gian ác ”. Dòng nước mắt của A Phủ đã thức tỉnh Mị, khơi dậy lòng thương người, ý thức được sống tự do của Mị. Mị không muốn gật đầu số phận, sức sống tiềm tàng trong Mị đã phát cháy lên mãnh liệt. Tất cả đã đưa Mị tới quyết định hành động hành vi cắt dây trói cứu A Phủ, Mị cũng nghĩ đến chuyện sau khi cắt dây trói cho A Phủ, chính Mị sẽ là người thế chỗ cho A Phủ, bị trói đứng đó cho tới chết. Trong tích tắc ấy, sau khi cắt dây trói và A Phủ vùng chạy, Mị đã đấu tranh nội tâm một cách kinh khủng rồi quyết định hành động cùng chạy theo A Phủ “ cho tôi theo với, ở đây thì chết mất ”. Đây là lần thứ hai Mị sợ chết, Mị ý thức được niềm khát khao có một đời sống tự do. Sức sống trong Mị đã trỗi dậy mãnh liệt khiến Mị vượt qua toàn bộ, vượt qua sự sợ hãi, sự đè nặng về hủ tục lỗi thời, bóng ma thần quyền để có được một đời sống tự do .
Qua diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị trong đêm cởi trói cứu A Phủ, ta hoàn toàn có thể nhận thấy sức sống mãnh liệt của Mị, một con người luôn khao khát tự do, không đồng ý số phận. Vượt qua tổng thể để được làm chủ đời sống của chính mình. Sức sống của Mị không bị dập tắt luôn âm ỉ cháy trong con người ấy và chờ đón có thời cơ bùng lên mãnh liệt. Tác giả cho ta thấy được những giá trị hiện thực trong tác phẩm, đó là tố cáo lên án những thế lực chà đạp lên quyền sống của con người. Cho thấy được bộ mặt của chủ nô thời phong kiến, số phận của những con người bị nô lệ hóa, đồng thời cho thấy ý thức cách mạng của con người. Không những thế, tác giả còn cho thấy những giá trị nhân đạo mang ý nghĩa thâm thúy. Thể hiện lòng thương cảm của tác giả so với số phận của những con người trong thời kì trước cách mạng tháng Tám. Phát hiện trân trọng vẻ đẹp của con người nơi đây đồng thời cho thấy ý thức của con người khi đến với cách mạng, từ tự phát sang tự giác .
Qua diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị trong đêm cởi trói cứu A Phủ, tác giả không chỉ thành công về mặt nội dung mà còn thành công về mặt nghệ thuật. Xây dựng nhân vật có nhiều điểm đặc sắc trần thuật uyển chuyển. linh hoạt. Cách giới thiệu nhân vật đầy bất ngờ, tự nhiên. Cách kể chuyện ngắn gọn, tình tiết khé léo. Biệt tài miêu tả thiên nhiên và phong tục tập quán của người miền núi. Ngôn ngữ chọn lọc, sáng tạo giàu tính tạo hình và thẫm đẫm chất thơ.
Khép lại diễn biến tâm ý cuả nhân vật Mị trong “ Đêm cởi trói cứu A Phủ ” nói riêng và truyện “ Vợ chồng A Phủ ” nói chung. Tác giả cho người đọc cảm nhận được sức sống tiềm tàng mãnh liệt của Mị, vượt qua mọi rào cản để có được đời sống tự do. Diễn biến tâm trạng của nhân vật trong đêm Mị cởi trói cứu A Phủ sẽ sống mãi trong lòng người đọc ngày hôm nay và tương lai .
Xem thêm : Những bài văn mẫu về truyện ngắn Vợ chồng A Phủ, Tô Hoài : Vợ chồng A Phủ
