Nhân Ngày quốc tế hành vi vì các dòng sông 14/3, phóng viên báo chí Thông tấn xã Nước Ta ( TTXVN ) đã có cuộc trao đổi với Tiến sỹ Đào Trọng Tứ, Trưởng ban Điều hành Mạng lưới sông ngòi Nước Ta ( VRN ) để hiểu rõ hơn về yếu tố này .
Đoạn trên sông Tô Lịch gần đường Hoàng Quốc Việt (Cầu Giấy, Hà Nội) được chọn để lắp đặt máy lọc. Đây được đánh giá là một trong những đoạn ô nhiễm nặng nhất của sông Tô Lịch khi có nhiều cống nước thải lớn, nhỏ trực tiếp xả ra. Ảnh: Huy Hùng/TTXVN
Hiện trạng ô nhiễm các dòng sông nội đô Thành Phố Hà Nội vẫn đang là nỗi nhức nhối làm tác động ảnh hưởng đến cảnh sắc, mỹ quan một đô thị Thủ đô của cả nước, tác động ảnh hưởng sức khỏe thể chất hội đồng. Vậy ông nhìn nhận như thế nào về yếu tố này ?
Theo nhìn nhận của Sở Tài nguyên và Môi trường Thành Phố Hà Nội, mỗi ngày khu vực TP.HN có khoảng chừng 350.000 – 400.000 m3 nước thải hoạt động và sinh hoạt và hơn 1.000 m3 rác thải, trong đó chỉ có 10 % được giải quyết và xử lý, số còn lại đều đổ thẳng vào các ao hồ, sông ngòi .
Từ nhiều năm trước, Hà Nội đã đưa ra và thực hiện một số giải pháp để giảm ô nhiễm và làm sạch hệ thống sông, hồ nội đô. Tuy nhiên, những giải pháp đã thực hiện đến nay chưa đem lại hiệu quả. Hiện trạng ô nhiễm các dòng sông nội đô Hà Nội vẫn đang là nỗi nhức nhối làm ảnh hưởng đến cảnh quan, mỹ quan một đô thị thủ đô của cả nước, ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng. Một điều đáng lo ngại đó là ý tưởng cống hóa các sông nội đô Hà Nội. Nếu ý tưởng này được thực hiện sẽ làm ảnh hưởng rất lớn đến cảnh quan, môi trường của thành phố xanh, sạch đẹp.
Mối đối sánh tương quan giữa các yếu tố sức khỏe thể chất của các dòng sông nội đô với tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội, cảnh sắc thiên nhiên và môi trường của vương quốc, đô thị và Thành Phố Hà Nội được biểu lộ rất ngặt nghèo. Giữ gìn “ quyền của các dòng sông ”, giữ gìn sức khỏe thể chất các dòng sông chính là giữ gìn quyền sống, tăng trưởng của vương quốc, dân tộc bản địa và chính con người ngày hôm nay và tương lai .
Với nhiều đô thị trên thế giới, những dòng sông đã trở thành linh hồn, là mạch nguồn sự sống nhưng quá trình công nghiệp hóa – đô thị hóa đã “bức tử” những con sông tự nhiên này. Nhằm phục hồi những dòng sông, thế giới đã có những nhiều mô hình thành công, ông có thể chia sẻ cụ thể về những mô hình này để Việt Nam có thể áp dụng thành công trong thời gian tới?
Một trong số mô hình thành công ở các quốc gia châu Á là Nhật Bản. Những năm 1960 – 1970, các sông đô thị ở Tokyo vẫn có rác thải ngập đầy mặt sông, ngay cạnh là biển cấm đổ rác. Cũng như Việt Nam, quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa khiến sông nước phải nhường cho đường giao thông. Sau nhiều năm, kênh rạch ngày càng ô nhiễm bởi nước thải và công nghiệp, nước thải, rác thải sinh hoạt, nước thải bệnh viện.
Để có được thiên nhiên và môi trường sạch, Nhật Bản đã thực thi các giải pháp toàn diện và tổng thể, từ mạng lưới hệ thống pháp lý đến thiết kế xây dựng mạng lưới hệ thống quản trị, điều phối rác thải, giải quyết và xử lý nước thải tiên tiến và phát triển. Hệ thống Tolet văn minh nhất quốc tế, khiến sông ngòi đỡ ô nhiễm hơn. Năm 1993, Luật Môi trường đã được trải qua để bảo vệ các đầu nguồn của các dòng sông, trong đó siết chặt pháp luật buộc ngành công nghiệp phải giải quyết và xử lý và lọc nước thải ; đồng thời phạt nặng hành vi vi phạm. Điều này cũng thôi thúc sự tăng trưởng của công nghệ tiên tiến giải quyết và xử lý nước. Trong khi đó, các hộ mái ấm gia đình và các xí nghiệp sản xuất đều nhận thức được rằng, trấn áp ô nhiễm tại các nguồn là cách tốt nhất để làm sạch nước .
Nước Ta cũng đã có kinh nghiệm tay nghề hồi sinh các dòng sông nội đô, đặc biệt quan trọng là kinh nghiệm tay nghề làm ” sống lại ” sông Nhiêu Lộc-Thị Nghè. Cách đây hơn 20 năm, khi nói về kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè, người ta sẽ nghĩ ngay đến con kênh ô nhiễm bậc nhất ở Thành phố Hồ Chí Minh với màu nước đen đặc, đầy rác và hôi thối, sinh vật khó lòng sống nổi. Giờ đây, nước kênh đã xanh trở lại, cá lượn lờ bơi lội dưới kênh. Với 1,2 triệu người sống xung quanh lưu vực kênh, trong đó hầu hết là người nghèo có mạng lưới hệ thống thu gom nước thải tập trung chuyên sâu, trực tiếp được hưởng lợi trải qua tái tạo điều kiện kèm theo vệ sinh, giảm rủi ro tiềm ẩn ngập lụt. Đêm đêm ánh đèn trên đường và dưới chân cầu bắc qua kênh chiếu sáng, soi rõ màu nước xanh trong. Người dân xung quanh tản bộ dọc bờ kênh hóng mát, tập thể dục … Hai bên kênh, quán xá đông đúc, không khí kinh doanh đậm chất Sài thành …
Ngoài việc phục sinh lại kênh Nhiêu Lộc-Thị Nghè, Thành phố Hồ Chí Minh còn có dự án Bất Động Sản tái tạo thành công xuất sắc kênh Tân Hóa – Lò Gốm. Đến nay dự án Bất Động Sản đã cơ bản hoàn thành xong, đạt được đa tiềm năng về nâng cao điều kiện kèm theo sống của hơn 1 triệu người dân với nhiều thế hệ sinh sống dọc hai bên bờ kênh vốn ô nhiễm trầm trọng và tiếp tục ngập lụt. Giá trị đất đai nhà cửa cũng nhờ đó được tăng cao, thực trạng bệnh tật được đẩy lùi. Phúc lợi công cộng, phúc lợi xã hội được góp vốn đầu tư vừa đủ, diện mạo của khu vực biến hóa tích cực một cách rõ ràng và nhanh gọn .
