.
Phú Yên có bề dày lịch sử và chiều sâu văn hoá hơn 410 năm với nhiều di tích lịch sử văn hoá, danh lam thắng cảnh, kiến trúc – nghệ thuật, khảo cổ… Đến tháng 11/2021, toàn tỉnh có 98 di tích được xếp hạng, trong đó có 76 di tích cấp tỉnh, 20 di tích quốc gia và 2 di tích quốc gia đặc biệt. Đây là một trong những tiềm năng lợi thế để phát triển du lịch ở địa phương. Trong những năm gần đây, công tác bảo tồn và phát huy giá trị di tích trên địa bàn tỉnh có nhiều chuyển biến tích cực và đạt được những kết quả quan trọng. Đây là tiền đề vững chắc để Phú Yên tiếp tục đề ra các giải pháp chủ yếu, đẩy mạnh xã hội hoá trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di tích phục vụ phát triển du lịch.
Sáng ngày 01/4/2021, tỉnh Phú Yên vinh dự được đón nhận bằng di tích Quốc gia đặc biệt gành Đá Đĩa – một danh thắng thiên nhiên độc đáo và được xem là “độc nhất vô nhị” ở Việt Nam và khu vực Đông Nam Á.
Đây là siêu phẩm của vạn vật thiên nhiên mà tạo hóa đã ban tặng cho vùng đất Phú Yên, được hình thành do quy trình phun trào núi lửa gặp các điều kiện kèm theo thích hợp đã tạo thành đá Bazan dạng cột có mặt cắt hình ngũ giác, phân bổ trên một diện tích quy hoạnh tương đối rộng bên bờ biển. Bên cạnh giá trị về mặt địa chất, cảnh sắc vạn vật thiên nhiên độc lạ, danh thắng Gành Đá Đĩa còn có giá trị về đa dạng sinh học, lịch sử dân tộc, văn hóa đặc trưng vùng ven biển .
Trước đó, vào cuối năm 2018, di tích lịch sử kiến trúc thẩm mỹ và nghệ thuật Tháp Nhạn cũng được nhà nước công nhận là di tích lịch sử vương quốc đặc biệt quan trọng. Đây là khu công trình kiến trúc thuộc nền văn hoá Champa, được kiến thiết xây dựng vào khoảng chừng cuối thế kỷ XI, đầu thế kỷ XII. Tháp Nhạn là ngôi tháp Chăm tương đối nguyên vẹn duy nhất còn lại trên địa phận tỉnh Phú Yên, là chứng tích của vùng đồng bằng Tuy Hoà trong tiến trình lịch sử dân tộc. Nơi đây còn là nơi diễn ra các hoạt động giải trí văn hoá truyền thống lịch sử rực rỡ mang đặc trưng của vùng đất, cùng các hoạt động và sinh hoạt văn hoá hội đồng, tín ngưỡng dân gian của nhân dân .
Hai di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật và thẩm mỹ và danh lam thắng cảnh Quốc gia đặc biệt quan trọng được công nhận một lần nữa chứng minh và khẳng định giá trị di sản văn hoá độc lạ, riêng có của vùng đất Phú Yên .
Bên cạnh hệ thống các di tích, danh thắng độc đáo, những di sản văn hoá phi vật thể đã làm nên sự phong phú đa dạng và bản sắc Phú Yên. Một kho tàng di sản văn hóa dân gian với những câu hò, điệu múa, lễ hội, phong tục, tập quán… được các thế hệ người dân Phú Yên sáng tạo từ ngàn xưa.
Nét rực rỡ của văn hóa Phú Yên là sự xen kẽ, giao thoa, hòa quyện nhiều nền văn hóa của nhiều tộc người. Ở khu vực đồng bằng, nghệ thuật và thẩm mỹ Bài chòi của 10 tỉnh Trung bộ, trong đó có Phú Yên được UNESCO vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện thay mặt trái đất .
Ở khu vực ven biển, Lễ hội Cầu ngư của ngư dân vùng biển cũng được công nhận là di sản văn hoá phi vật thể quốc gia và trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần người dân vùng biển.
Trong khi đó ở miền núi người dân tự hào khi Lễ hội Cồng ba chinh năm trống đôi của dân tộc Ba Na cũng được công nhận là di sản phi vật thể Quốc gia.
Những hoạt động và sinh hoạt tín ngưỡng của nhân dân cùng những hoạt động giải trí tiệc tùng truyền thống lịch sử được tổ chức triển khai hằng năm gắn với danh thắng di tích lịch sử đã góp thêm phần làm tăng giá trị di sản văn hoá, tạo sức sống vĩnh cửu cho các di tích lịch sử .
Phú Yên đang là điểm đến mới và thu hút du khách trong hành trình du lịch qua dải đất miền Trung. Ngành du lịch Phú Yên đã và đang trên đà phát triển, dần trở thành ngành kinh tế quan trọng, mũi nhọn của tỉnh. Lượng khách du lịch đến với Phú Yên hàng năm đã tăng hơn 14%. Nhằm phát huy giá trị di sản văn hoá phục vụ phát triển du lịch, ngành Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh đang triển khai Đề án tổng thể bảo tồn và phát huy giá trị di tích trên địa bàn giai đoạn 2021-2030. Mục tiêu của đề án là nhằm bảo tồn và phát huy giá trị di tích trên địa bàn tỉnh theo hướng bền vững, đồng bộ, phục vụ phát triển kinh tế – xã hội ở địa phương.
Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Phú Yên lần thứ XVII, nhiệm kỳ 2020 – 2025 xác lập : Tiếp tục góp vốn đầu tư tăng trưởng du lịch trở thành ngành kinh tế tài chính mũi nhọn, có góp phần lớn vào nền kinh tế tài chính của tỉnh, phấn đấu vận tốc tăng trưởng ngành du lịch khoảng chừng 14 % / năm ; tập trung chuyên sâu tăng trưởng du lịch biển, du lịch sinh thái xanh, du lịch văn hóa, du lịch hội đồng ; kiến thiết xây dựng tên thương hiệu du lịch của tỉnh ; Tăng cường lôi cuốn góp vốn đầu tư, hình thành một số ít khu du lịch đặc trưng Phú Yên mang tầm vương quốc và khu vực ; kêu gọi các nguồn lực góp vốn đầu tư tăng trưởng hạ tầng du lịch, chú trọng tăng trưởng hạ tầng thiết yếu tại các di tích lịch sử, danh thắng ; phấn đấu đến năm 2025, tỉnh Phú Yên lôi cuốn trên 4 triệu lượt khách đến tỉnh .
Chính thế cho nên, việc khai thác các tiềm năng lợi thế của di tích lịch sử và các giá trị di sản văn hoá phi vât thể Giao hàng tăng trưởng du lịch sẽ góp thêm phần quan trọng để thôi thúc kinh tế tài chính xã hội của tỉnh Phú Yên tăng trưởng vững chắc .
