Tạp chí Heritage tổng hợp
Di sản tư liệu là gì? Đó là những di sản văn hoá được thể hiện dưới dạng tư liệu có giá trị, đó có thể là sách, báo, một cuốn phim, giọng nói, bút tích… Di sản tư liệu thế giới là thuật ngữ được Chương trình Ký ức thế giới của UNESCO sử dụng từ năm 1992 nhằm ghi nhận và bảo vệ các di sản quý giá trên toàn thế giới. Hãy cùng tìm hiểu một số di sản tư liệu Việt Nam được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu thế giới nhé!
Mộc bản triều Nguyễn là di sản tư liệu Việt Nam được UNESCO công nhận là di sản thế giới
(Nguồn: VOVTV)
1. Mộc bản triều Nguyễn
Mộc bản triều Nguyễn là di sản tư liệu ở Việt Nam đầu tiên được UNESCO công nhận vào ngày 31 tháng 7 năm 2009. Đây là những văn bản ghi chép bằng chữ Hán – Nôm dưới thời nhà Nguyễn vào khoảng cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20.
Các tài liệu được khắc trên gỗ quý và những nội dung trên đó đều sẽ được vua trực tiếp phê duyệt. Chính vì vậy mà mộc bản chính là những độc bản, duy nhất có giá trị về mọi mặt : lịch sử vẻ vang, địa lý, pháp chế, quân sự chiến lược, tôn giáo, tư tưởng, ngôn từ, chính trị, văn hoá, xã hội, giáo dục … Trong các mộc bản này, có một bản khắc bài “ Nam quốc sơn hà ” – được coi là bản khắc gỗ cổ nhất của bản Tuyên ngôn độc lập tiên phong của nước ta .
Hiện nay, có khoảng chừng 34.555 tấm mộc bản đang được bảo tồn và lưu giữ tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV – thường trực Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước tại số 2 Yết Kiêu, phường 5, thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng .
2. Bia đá khoa cử tiến sỹ triều Lê – Mạc
Trong phiên họp của Chương trình Ký ức Thế giới vào ngày 9/3/2010, bia đá các khoa thi Tiến sĩ triều Lê – Mạc đã được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu thế giới ở Việt Nam và là di sản tư liệu thứ hai của Việt Nam được công nhận, chỉ sau mộc bản triều Nguyễn. Bia đá khắc tên các tiến sĩ trong các khoa thi thời Lê và Mạc (1442-1779)
Bia tiến sĩ tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám
(Nguồn: anninhthudo.vn)
không chỉ phản ánh giá trị về tư tưởng chính trị, triết học, giáo dục thi cử của một thời đại lịch sử, mỗi tấm bia còn là những tác phẩm nghệ thuật vô cùng tinh xảo được những bàn tay nghệ nhân tài hoa tỉ mỉ tạo nên. Hiện, các bia đá tiến sĩ này đang được lưu giữ và bảo tồn tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám, Hà Nội.
3. Mộc bản chùa Vĩnh Nghiêm
Di sản tư liệu Việt Nam – mộc bản chùa Vĩnh Nghiêm đã được UNESCO công nhận là di sản tư liệu thế giới vào ngày 16/5/2012. Đây là một tài liệu ghi chép lại kinh Phật, luật giới có ảnh hưởng mạnh mẽ và sâu sắc đến văn hoá, xã hội, tín ngưỡng, tư tưởng từ thế kỷ 17 đến đầu thế kỷ 20.
Mộc bản chùa Vĩnh Nghiêm có hơn 3.000 bản khắc bằng chữ Hán và chữ Nôm, một số ít bằng chữ Phạn được điêu khắc tinh xảo, công phu, mang giá trị di sản tư liệu không chỉ trong nước mà cả thế giới. Hiện nay, các mộc bản đang được lưu giữ và bảo tồn cẩn thận tại chùa Vĩnh Nghiêm, làng Đức La, xã Trí Yên, huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang.
Mộc bản chùa Vĩnh Nghiêm được lưu giữ tại chùa Vĩnh Nghiêm, Bắc Giang
(Nguồn: laodong.vn)
4. Châu bản triều Nguyễn
Châu bản triều Nguyễn là di sản tư liệu Việt Nam đã được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu thuộc chương trình Ký ức Thế giới khu vực châu Á – Thái Bình Dương vào ngày 14/5/2014. Đây là văn bản hành chính viết bằng chữ Hán-Nôm của triều đại nhà Nguyễn từ khi vua Gia Long lên ngôi. Trên Châu bản còn lưu giữ lại các bút tích phê duyệt của hoàng đế lúc bấy giờ.
Châu bản triều Nguyễn là bản độc nhất, vô cùng quý giá và có giá trị to lớn về mọi mặt từ lịch sử dân tộc, văn hoá, chính trị, kinh tế tài chính, cho đến đối ngoại, tư tưởng, phản ánh xã hội, con người trong cả một quy trình tiến độ lịch sử vẻ vang. Hiện nay, Châu bản triều Nguyễn đang được lưu giữ và dữ gìn và bảo vệ tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I ở Thành Phố Hà Nội .
Châu bản triều Nguyễn có nhiều giá trị to lớn về lịch sử và văn hóa
(Nguồn: bvhttdl.gov.vn)
Các di sản tư liệu Việt Nam là những dấu ấn phản ánh sự phát triển văn hóa, chính trị, xã hội, kinh tế, tôn giáo, đối ngoại… của dân tộc Việt Nam trong tiến trình phát triển của mình. Đó là vẻ đẹp thời gian đặc biệt ẩn mình trong những hiện vật tuy đơn sơ nhưng vô cùng quý giá.
Bài viết liên quan:
