Nước sông ô nhiễm nghiêm trọng tại Xã Nam Mỹ, huyện Nam Trực, tỉnh Tỉnh Nam Định không những tác động ảnh hưởng đến việc tưới tiêu cho cây xanh mà còn gây tác động ảnh hưởng đến đời sống, sức khỏe thể chất của dân cư. ( Ảnh : Công Luật / TTXVN )
Ô nhiễm nguồn nước ở Việt Nam hiện tác động nghiêm trọng đối với đa dạng sinh học và sức khỏe con người, đây là một trong những vấn đề được các chuyên gia đưa ra tại tọa đàm khoa học “Tác động của ô nhiễm đối với đa dạng sinh học và sức khỏe con người” mới diễn ra, đồng thời, đề xuất các giải pháp giảm thiểu tác hại ô nhiễm nguồn nước giai đoạn 2022-2025.
Môi trường nước lưu vực sông chưa được cải thiện rõ rệt
Đánh giá tác hại của ô nhiễm nguồn nước đối với đa dạng sinh học, sức khỏe con người, Giáo sư, Tiến sỹ Trần Hiếu Nhuệ, Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam cho rằng, hầu hết các khu vực thượng nguồn lưu vực sông đều có chất lượng nước tương đối tốt.
Một số khu vực thượng nguồn có hiện tượng kỳ lạ ô nhiễm do ảnh hưởng tác động của hoạt động giải trí khai thác tài nguyên .
Khu vực trung lưu và hạ lưu ( đặc biệt quan trọng là những đoạn chảy qua khu vực đô thị, khu vực công nghiệp, làng nghề ), môi trường nước liên tục bị ô nhiễm do ảnh hưởng tác động của chất thải, mức độ ô nhiễm phụ thuộc vào vào yếu tố thủy văn theo mùa và việc trấn áp những nguồn thải .
Tại những khu vực bị ô nhiễm, hầu hết là ô nhiễm hữu cơ, những thông số kỹ thuật đặc trưng cho chất hữu cơ và vi sinh vật vượt ngưỡng được cho phép .
Vấn đề ô nhiễm dầu mỡ, sắt kẽm kim loại nặng chỉ xảy ra cục bộ tại những khu vực chịu tác động ảnh hưởng bởi những hoạt động giải trí giao thông vận tải đường thủy hoặc sản xuất công nghiệp, khai thác tài nguyên .
Tại những khu vực cửa sông, đặc biệt quan trọng khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, thực trạng xâm nhập mặn có xu thế ngày càng tăng, mức độ càng nghiêm trọng .
Giáo sư-Tiến sỹ Trần Hiếu Nhuệ nghiên cứu và phân tích khi ô nhiễm nguồn nước xảy ra, sự ngày càng tăng của những chất dinh dưỡng mới trong nguồn nước sẽ kích thích sự tăng trưởng của cây và tảo, làm giảm đáng kể oxy trong nguồn nước .
Việc thiếu oxy sẽ làm chết những loài thực vật và động vật hoang dã có trong nguồn nước và tạo ra vùng chết. Ngoài ra, hóa chất và sắt kẽm kim loại nặng từ nước thải công nghiệp, đô thị cũng làm ô nhiễm nguồn nước, gây ô nhiễm so với sinh vật có trong nguồn nước, làm giảm năng lực sinh sản cũng như tuổi thọ của sinh vật .
Đồng quan điểm trên, Tiến sỹ Dương Thanh An, Cục trưởng Cục Bảo tồn vạn vật thiên nhiên và Đa dạng sinh học, Tổng cục Môi trường cho rằng, những điểm trung tâm về môi trường nước trên lưu vực sông vẫn chưa được cải tổ rõ ràng, điển hình như ô nhiễm trên những sông nội thành của thành phố TP.HN ( sông Tô Lịch, sông Kim Ngưu, sông Sét … ) thuộc lưu vực sông Nhuệ ; sông Ngũ Huyện Khuê, cầu Bóng Tối thuộc lưu vực sông Cầu và kênh Tân Hóa-Lò Gốm, kênh Tàu Hũ-Bến Nghé, kênh Tham Lương-Bến Cát-Vàm Thuật … ) thuộc lưu vực mạng lưới hệ thống sông Đồng Nai .
Ô nhiễm môi trường trên những lưu vực sông hầu hết là ô nhiễm hữu cơ và dinh dưỡng, phần nhiều những điểm quan trắc chưa ghi nhận tín hiệu ô nhiễm hóa chất bảo vệ thực vật .
Vấn đề ô nhiễm dầu mỡ, kim loại nặng chỉ xảy ra cục bộ tại các khu vực chịu ảnh hưởng bởi hoạt động giao thông thủy hoặc sản xuất công nghiệp, khai thác khoáng sản.
Đề xuất các giải pháp giảm thiểu tác hại
Để giảm thiểu mối đe dọa ô nhiễm nguồn nước ở Nước Ta, Giáo sư, Tiến sỹ Trần Hiếu Nhuệ cho rằng, Nhà nước, chính quyền sở tại những cấp cần tăng cường những hoạt động giải trí tuyên truyền giáo dục trong hội đồng, liên tục phát hành những chủ trương, lao lý hướng dẫn thi hành Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 .
Đồng thời, triển khai xong chính sách, chủ trương pháp lý về bảo vệ môi trường ; mạng lưới hệ thống tổ chức triển khai quản trị nhà nước về bảo vệ môi trường từ Trung ương đến địa phương. Đồng thời, tăng cường công tác làm việc kiểm tra so với những cơ sở sản xuất, kinh doanh thương mại, dịch vụ trên địa phận ; tăng cường kiểm tra, trấn áp việc góp vốn đầu tư thiết kế xây dựng những trạm giải quyết và xử lý nước thải công nghiệp, hoạt động và sinh hoạt tập trung chuyên sâu .
[Thực hiện các Quy hoạch tổng hợp 3 lưu vực sông thời kỳ 2021-2030]
Tiến sỹ Dương Thanh An nhấn mạnh, trước mắt cần hoàn thiện hệ thống xử lý nước thải tại khu dân cư và các khu công nghiệp, nông nghiệp. Để làm được điều này cần có sự kết hợp của 3 bên: Nhà nước-người đầu tư, doanh nghiệp-thi công và người dân-trực tiếp sử dụng.
Sông Tô Lịch được thử nghiệm mạng lưới hệ thống giải quyết và xử lý ô nhiễm. ( Ảnh : Huy Hùng / TTXVN )Ngoài ra, cần tăng cường công tác làm việc kiểm tra, giám sát hoạt động giải trí xả thải tại những khu công nghiệp để kịp thời phát hiện và giải quyết và xử lý sai phạm. Các nhà máy sản xuất, nhà máy sản xuất cần xây bể giải quyết và xử lý nguồn nước thải thay vì xả trực tiếp ra môi trường bên ngoài cũng là biện pháp giải quyết và xử lý ô nhiễm môi trường nước hiệu suất cao .
Nhà nước cần tăng nhanh góp vốn đầu tư kiến thiết xây dựng thêm những mạng lưới hệ thống giải quyết và xử lý nước thải, rác thải đạt chuẩn. Tích cực góp vốn đầu tư điều tra và nghiên cứu để tìm ra những biện pháp khắc phục ô nhiễm môi trường nước hiệu suất cao hơn .
Khuyến khích người dân vùng nông thôn áp dụng giải pháp khắc phục ô nhiễm môi trường nước bằng cách xây dựng hầm cầu tự hoại, hầm biogas cải tiến để xử lý nước thải, tránh xả trực tiếp phân và nước tiểu trong chăn nuôi ra môi trường.
Cải tiến công tác sản xuất nông nghiệp bằng cách dùng phương pháp tự nhiên để tạo dinh dưỡng cho đất, kết hợp sử dụng cây trồng kháng sâu bệnh tốt để hạn chế sử dụng các hóa chất độc hại.
Ngoài ra, sử dụng các biện pháp khắc phục ô nhiễm môi trường nước bằng cách sử dụng các nguồn năng lượng sạch để thay thế và áp dụng trong sản xuất công nghiệp như năng lượng Mặt Trời, năng lượng gió… đây là một giải pháp an toàn có thể hạn chế được nguồn rác thải và nước thải độc hại./.
Lý Thanh Hương (TTXVN/Vietnam+)
