Bảo tồn các loài lan rừng quý hiếm ở Khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ
Qua khảo sát của ngành trình độ, Khu bảo tồn vạn vật thiên nhiên ( KBTTN ) Kẻ Gỗ ( Cẩm Xuyên – thành phố Hà Tĩnh ) đang có những nguồn gen lan rừng đặc hữu, quý và hiếm, được pháp lý Nước Ta bảo vệ .
Cán bộ Ban quản trị KBTTN Kẻ Gỗ triển khai nhân giống những loài lan .
Để có cơ sở đề xuất các giải pháp bảo tồn đa dạng sinh học, khai thác, phát triển và sử dụng hiệu quả nguồn gen các loài lan, tháng 7/2020, Ban quản lý KBTTN Kẻ Gỗ thực hiện đề tài khoa học “Nghiên cứu, bảo tồn một số loài lan rừng quý, hiếm và có giá trị kinh tế tại Khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ, tỉnh Hà Tĩnh”.
Đề tài đã thiết kế xây dựng được vườn lữu trữ và nhân giống lan rừng .Anh Nguyễn Hữu Sơn – Cán bộ Phòng khoa học bảo tồn và hợp tác quốc tế ( Ban quản trị KBTTN Kẻ Gỗ ) san sẻ, lúc bấy giờ, nhu yếu thị trường và nguồn lợi kinh tế tài chính từ những giá trị ( chữa bệnh, nghệ thuật và thẩm mỹ ) của những loài hoa lan mang lại khá lớn. Cùng với tình hình thiếu việc làm và đời sống của người dân vùng đệm còn phụ thuộc vào nhiều vào nguồn lợi từ rừng là nguyên do làm suy giảm quá mức tài nguyên những loài lan phân bổ tự nhiên trên địa phận KBTTN Kẻ Gỗ nói riêng và trong tỉnh TP Hà Tĩnh nói chung .
Hoa lan vũ nữ chân dài .Trong khi đó, công tác làm việc bảo tồn, tàng trữ, quản trị khai thác và sử dụng chưa được chăm sóc đúng mức, chưa có giải pháp ngăn ngừa hữu hiệu nên những loài lan dần hết sạch và đang có rủi ro tiềm ẩn mất nguồn gen. Vì vậy, việc bảo tồn, tăng trưởng nguồn gen những loài lan không chỉ có ý nghĩa khoa học mà còn là cơ sở để tái tạo lại nguồn tài nguyên đang bị khai thác hết sạch .Thực hiện đề tài, nhóm điều tra và nghiên cứu đã tìm hiểu, thống kê được 28 loài lan thuộc 11 chi tại KBTTN Kẻ Gỗ. Trong đó, 11 loài trước kia đã được ghi nhận có ở KBTTN Kẻ Gỗ ( do Trung tâm Môi trường và Phát triển nông thôn – Đại học Vinh ghi nhận năm 2011 ) và 17 loài lan ghi nhận được trong đợt tìm hiểu này .Theo đó, có 14 loài được ghi nhận qua quan sát trực tiếp ngoài thực địa ; 3 loài được ghi nhận qua vật mẫu lưu giữ tại những hộ dân .
Vườn tàng trữ và nhân giống lan rừng của BQL KBTTN Kẻ Gỗ hiện đang tàng trữ 620 giò / 28 loài, qua theo dõi những loài sinh trưởng và tăng trưởng binh thường .
Mặc dù đây chưa phải là danh lục đầy đủ nhất, vì các tuyến điều tra hẹp, theo phỏng vấn còn nhiều loài chưa phát hiện, quan sát ngoài thực tế, tuy nhiên, đã bao hàm những loài lan đặc trưng của các hệ sinh thái ở KBTTN Kẻ Gỗ.
Đáng nói, có 4 loài có tên trong Sách đỏ Nước Ta, gồm : lan gấm trung bộ ( lan kim tuyến ), kiều tím, hạc vỹ, nhất điểm hồng. Riêng lan gấm trung bộ đã được pháp luật tại Nghị định 06/2019 / NĐ-CP về “ Thực vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và nhiều loài đặc hữu hẹp của vùng Bắc Trung Bộ và của Nước Ta ” .
Giò lan xích ngọc kiếm nguyên bản ( loài lan hiếm ) .Giám đốc Ban quản trị KBTTN Kẻ Gỗ Nguyễn Viết Ninh – chủ nhiệm đề tài cho hay : Chúng tôi đã xác lập được map phân bổ, map điểm trung tâm những loài lan rừng tại KBTTN Kẻ Gỗ. Theo đó, yêu cầu những giải pháp bảo tồn những loài lan quý và hiếm. Ban cũng đã kiến thiết xây dựng được vườn tàng trữ và nhân giống lan rừng rộng 150 mét vuông. Hiện tại, số lượng tàng trữ tại vườn là 620 giò / 28 loài, qua theo dõi những loài sinh trưởng và tăng trưởng thông thường. Đồng thời, đơn vị chức năng tiến hành nhân giống bằng chiêu thức tách nhánh và thân giả hành, lúc bấy giờ, đã nhân giống được 1.380 cây giống / 5 loài có giá trị kinh tế tài chính cao .
Cây hoa lan kiều tím miền trung – là loài có trong Sách đỏ Nước Ta .Theo đề xuất kiến nghị của nhóm nghiên cứu và điều tra, thời hạn tới, những ngành công dụng cần thực thi việc giám sát diễn biến quần thể so với 2 loài kim tuyến trung bộ và lan kiều tím. Thu thập đúng pháp lý một lượng số lượng giới hạn 2 loài lan quý và hiếm đề làm nguồn giống, thực thi nhân giống 2 loài lan quý và hiếm ship hàng công tác làm việc bảo tồn ( phục sinh những quần thể trong tự nhiên ) và sản xuất thành sản phẩm & hàng hóa nhằm mục đích giảm áp lực đè nén khai thác của loài này ngoài tự nhiên .
Lan hạc vỹ tại KBTTN Kẻ Gỗ .Bên cạnh đó, thực thi điều tra và nghiên cứu nâng cao về nhân giống và gây trồng những loài lan quý và hiếm nhằm mục đích ship hàng công tác làm việc bảo tồn và tăng trưởng kinh tế tài chính cho người dân vùng đệm khu bảo tồn. Theo đó, cần chuyển giao kỹ thuật để người dân vùng đệm khu bảo tồn hoàn toàn có thể trồng, nhân giống lan rừng, vừa tạo thu nhập vừa tương hỗ có hiệu suất cao cho công tác làm việc bảo tồn và tăng trưởng những loài lan quý tại TP Hà Tĩnh .
Đề tài hiện đã được Hội đồng KH&CN cấp tỉnh đồng ý nghiệm thu, đánh giá, xếp loại đạt yêu cầu. Việc thực hiện đề tài này không những có ý nghĩa về mặt bảo tồn lan rừng mà còn kỳ vọng sẽ có giá trị thiết thực trong việc khai thác phát triển nghề trồng lan để phục vụ nhu cầu của xã hội, giảm áp lực đối với các loài lan trong tự nhiên.
Ông Lê Ngọc Nhân
Phó Trưởng phòng Quản lý Khoa học Sở KH&CN Hà Tĩnh
Dương Chiến
