Quỹ bảo tồn di sản Huế sẽ giúp những di sản vật thể, phi vật thể của Nước Ta ở Huế có thêm thời cơ được bảo tồn, phục sinh – Ảnh : NHẬT LINH
Đó là ý kiến của nhà nghiên cứu Nguyễn Xuân Hoa, nguyên giám đốc Sở Văn hóa và thông tin tỉnh Thừa Thiên Huế, trước việc Quốc hội thông qua nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thừa Thiên Huế, trong đó có việc thành lập Quỹ bảo tồn di sản Huế.
Khi nguồn vốn trùng tu không thể đua kịp với thời gian xuống cấp
Sáng 13-11, với 436/470 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành (87,37%), Quốc hội đã thông qua nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Thừa Thiên Huế. Trong đó có việc cho phép thành lập Quỹ bảo tồn di sản Huế để bổ sung nguồn lực phục vụ công tác trùng tu, bảo tồn di sản văn hóa trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế.
Quỹ bảo tồn di sản Huế là quỹ vương quốc được nhà nước xây dựng và giao cho tỉnh Thừa Thiên Huế trực tiếp quản trị .Theo ông Hoàng Việt Trung, giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích lịch sử cố đô Huế, việc xây dựng Quỹ bảo tồn di sản Huế vào thời gian này là vô cùng thiết yếu khi nhiều khu công trình di sản Huế đang cần được trùng tu, bảo tồn, tôn tạo. Tuy nhiên, nguồn vốn trùng tu đa phần dựa vào ngân sách không hề chạy đua kịp với thời hạn xuống cấp trầm trọng của những khu công trình .” Thực tế cho thấy năng lực cân đối nguồn lực của Thừa Thiên Huế cho việc trùng tu di tích lịch sử còn gặp nhiều khó khăn vất vả. Khi có nguồn từ Quỹ bảo tồn di sản Huế, địa phương sẽ dữ thế chủ động hơn trong việc trùng tu, bảo tồn di sản, đặc biệt quan trọng là giải quyết và xử lý được những trường hợp khẩn cấp so với những khu công trình di tích lịch sử đang nguy cấp “, ông Trung nói .
Bên trong di tích lịch sử Khâm thiên giám – nơi quan sát thiên văn, ban lịch hàng năm dưới triều Nguyễn đang xuống cấp trầm trọng nghiêm trọng cần trùng tu – Ảnh : NHẬT LINH
Nên có hội đồng tư vấn sử dụng quỹ
Nhà nghiên cứu văn hóa Nguyễn Xuân Hoa cũng cho rằng việc mở Quỹ bảo tồn di sản Huế sẽ giúp huy động nguồn lực không chỉ từ cá nhân, doanh nghiệp mà còn từ ngân sách các địa phương khác trong công cuộc trùng tu, bảo tồn di sản.
Ông Hoa nghiên cứu và phân tích, trước đây có rất nhiều địa phương muốn ủng hộ kinh phí đầu tư giúp Huế trong việc trùng tu, bảo tồn di sản văn hóa truyền thống. Nhưng theo pháp luật của Luật ngân sách, không được dùng ngân sách cấp mình quản trị để tương hỗ cho ngân sách tỉnh khác nên nhiều lần Huế phải ” phủ nhận ” ý tốt của những địa phương .Cũng theo ông Nguyễn Xuân Hoa, những quỹ kinh tế tài chính hoạt động giải trí dựa theo những lao lý của nhà nước và những bộ ngành tương quan. Nếu Huế muốn làm tốt, minh bạch khi quản lý và vận hành quỹ này, cần xây dựng một hội đồng tư vấn sử dụng quỹ. Hội đồng sẽ gồm những nhà chuyên môn, nhà khoa học trong nghành nghề dịch vụ bảo tồn di sản để tư vấn cho quỹ nên sử dụng số tiền như thế nào, ưu tiên trùng tu, bảo tồn di sản nào trước để đúng với mục tiêu xây dựng là bảo tồn di sản Huế .Trong khi đó, nhà sưu tầm cổ ngoạn Nguyễn Hữu Hoàng ( Huế ) kỳ vọng việc xây dựng Quỹ bảo tồn di sản Huế sẽ mở ra thêm kỳ vọng đưa những cổ vật tinh hoa của cha ông lưu lạc ở quốc tế hồi hương. Hiện nay cổ vật Nước Ta đang rất có giá trên thị trường quốc tế, điều này khiến cho những kho lưu trữ bảo tàng, TT văn hóa truyền thống … sử dụng ngân sách để mua cổ vật gặp khó vì giá quá cao, gần như là không hề với tới được .” Khi có Quỹ bảo tồn di sản Huế, Nhà nước và xã hội sẽ chung tay cùng đưa những cổ vật Việt hồi hương, để con cháu đời sau có thời cơ chiêm ngưỡng và thưởng thức những tinh hoa cha ông để lại thì thật tốt biết bao “, ông Hoàng nói .
Không sử dụng ngân sách tỉnh Thừa Thiên Huế
Quỹ bảo tồn di sản Huế được đảm nhiệm từ nguồn ngân sách nhà nước của những tỉnh, thành phố thường trực TW tương hỗ, nguồn hỗ trợ vốn của những tổ chức triển khai, cá thể trong và ngoài nước và những nguồn thu hợp pháp khác. Không sử dụng ngân sách của tỉnh Thừa Thiên Huế để tương hỗ quỹ. Nguồn thu của quỹ chỉ dùng để góp vốn đầu tư cho trùng tu, bảo tồn, tăng trưởng giá trị di sản Huế và góp vốn đầu tư cho những khu công trình, khuôn khổ chưa được ngân sách nhà nước góp vốn đầu tư hoặc góp vốn đầu tư chưa đủ .Nghị quyết này có hiệu lực thực thi hiện hành thi hành từ ngày 1-1-2022 và triển khai trong 5 năm. 
Quốc hội quyết định thêm 4 địa phương được cơ chế đặc thù, Huế có quỹ bảo tồn di sản TTO – Với đa phần phiếu đống ý, sáng 13-11, Quốc hội đã trải qua 4 nghị quyết về một số ít chính sách, chủ trương đặc trưng tăng trưởng TP TP. Hải Phòng và những tỉnh Nghệ An, Thanh Hóa, Thừa Thiên Huế. Trong đó cho tỉnh Thừa Thiên Huế lập Quỹ bảo tồn di sản Huế.
