Lá đỏ
Gặp em trên cao lộng gió
Rừng lạ ào ào lá đỏ
Em đứng bên đường
như quê hương
Vai áo bạc quàng súng trường
Đoàn quân vẫn đi vội vã
Bụi Trường Sơn nhòa trời lửa
Chào em, em gái tiền phương
Hẹn gặp nhé giữa Sài Gòn.
1974.
Phóng viên : Thưa ông ! Lá đỏ là bài thơ được nhiều người ưa thích, xin ông vui mừng cho bạn đọc biết hoàn cảnh ra đời và cảm hứng lớn nhất của ông khi viết bài thơ ? Vì sao bài thơ không hề mang một cái tên khác ?
Nhà thơ Nguyễn Đình Thi: mùa thu năm 1974 tôi cùng các anh Tế Hanh, Đinh Đăng Định, Phạm Tiến Duật đi trên một chiếc xe vào Trường Sơn. Đang đi trên đường bỗng thấy một anh bộ đội cứ giơ hai tay ra hiệu cho xe dừng lại và chỉ lên trời. Chúng tôi vội xuống xe và nhảy ra ngoài, lăn xuống một hẻm núi, Một tiếng nổ vang trời, chiếc xe tan tành. Thật không ngờ tất cả chúng tôi đều sống sót. Sau đó chúng tôi lại tiếp tục đi bộ. Trên đường thấy nhiều bộ đội kéo pháo, xe tải người đi nườm nượp vội vã hối hả. Tôi hiểu sắp có một trận đánh lớn. Vậy mà tôi thấy có rất nhiều phụ nữ, nhiều những em gái trẻ trung mảnh mai đứng ở những nơi nguy hiểm, dẫn đường cho xe qua suối, hoặc qua những quãng đường khó.
Ở nơi bom đạn mặt trận ác liệt ấy tôi không hề nghĩ lại có nhiều phụ nữ tham gia như vậy. Tôi nhớ hồi chống Pháp cũng thế, dân công trở gạo, trở vũ khí, đạn dược rồi y tá, đa số là phụ nữ. Họ ra tận chiến hào cúng bộ đội đánh giặc. Có lẽ tôi chưa thấy ở đâu trong cuộc cuộc chiến tranh ái quốc, người phụ nữ lại tham gia phần đông, hồn nhiên, dũng mãnh và sáng sủa như ở Nước Ta. Đó là cảm hứng lớn nhất tạo nên thi hứng phát minh sáng tạo của bài thơ, tôi đã viết :
Đoàn quân vẫn đi vội vã
Bụi Trường Sơn nhòa trời lửa
…
Em đứng bên đường như quê nhà
Vai áo bạc quàng súng trường .
Vượt qua nhiều chặng đường nguy hiểm, chúng tôi đến những cánh rừng giáp Lào, tôi thấy rừng mùa thu ở đây toàn lá đỏ. Rất lạ và rất đẹp. Tôi nhặt một chiếc lá ép vào cuốn sổ và tối đó tôi viết bài thơ Lá đỏ. Bài thơ được đọc lần đầu ở Cục Chính trị Tây Nguyên.
Phóng viên : Vậy là bài thơ đã xuất hiện kịp thời ở mặt trận trong tiến trình ác liệt nhất, để sau đó ta có thắng lợi lịch sử vẻ vang của chiến dịch Hồ Chí Minh vĩ đại. Như một nhu yếu tất yếu về đời ssóng niềm tin của những người lính, bài thơ được phổ nhạc và hát rất nhiều, rất thoáng rộng, kỷ niệm của ông về bài ca đó ?
Nhà thơ Nguyễn Đình Thi : Tôi không nhớ bài thơ đó được phổ nhạc khi nào. Chỉ biết nhạc sĩ Hoàng Hiệp phổ nhạc. Sau sáu tháng đi bộ vào những tỉnh Mỹ Tho, Tiền Giang, Long An … tôi sáng tác được 1 số ít bài thơ và trở ra bắc. Sau thắng lợi năm 1975, tôi thắy người ta hát rất nhiềubài Lá đỏ và bài Trường Sơn đông Trường Sơn tây của Phạm Tiến Duật .
Phóng viên : Thưa ông chặng đường cách mạng mà ông đi qua đến giờlà gần 60 bnăm và chặng đường sáng tác của ông cũng đã qua hơn 50 năm. Điều tâm đắc nhất ông hoàn toàn có thể tâm sự với thế hệ trẻ, đặc biệt quan trọng là với những người cầm bút ?
Nhà thơ Nguyễn Đình Thi : Tôi tham gia hoạt động giải trí cách mạng năm 1941, năm 1946 tôi về công tác làm việc tại Hội văn hóa truyền thống Cứu quốc cùng với Văn Cao và Nguyễn Tuân. Sau đó tôi vào hẳn trong quân đội thuộc trung đoàn thủ đô hà nội 102. Qua những năm cuộc chiến tranh ở mặt trận của cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, tôi tận mắt chứng kiến sự quyết tử vô cùng lớn lao của dân tộc bản địa ta. tôi nghĩ tổng thể những gian nan màg tôi đã trải qua và cả những khó khăn vất vả trong đời sống thời điểm ngày hôm nay cũng không đáng kể gì bởi tôi vẫn đang được sống, còn bao nhiêu ngừi mẹ, người chị, người em, bao nhiêu đồng đội, chiến sỹ của tôi đã vĩnh viễn không quay trở lại. Lại còn bao nhiêu ngừi phải chịu hậu quả của cuộc cuộc chiến tranh như chất độc màud da cam đã hủy hoại cuộc ssóng của những con, cháu họ. Còn biết bao những ngừi phụ nữ chịu đựng nhiều mất mát, quyết tử, những cô gái người trẻ tuổi xung phong chịu tàn tật cả đời mình, không niềm hạnh phúc riêng … Sự quyết tử của dân tộc bản địa ta lớn lắm, ý thức dân tộc bản địa của người Nước Ta ta lớn lắm. Đó là món nợ mà những người cầm bút phải trả. ( Điều đó lý giải vì sao hầu hết những tác phẩm của tôi viết đều về đề tài cuộc chiến tranh ) .
Ở thời kỳ kinh tế thị trường lúc bấy giờ, trong đời thường, chỗ này, chỗ khác, hoàn toàn có thể ý thức dân tộc bản địa bị xao nhãng xong tôi vẫn luôn tin rằng : dân tộc bản địa ta gặp phải một thử thách nào ( đơn thuần là tai ương lũ lụt vừa mới qua ) thì ý thức dân tộc bản địa trong mỗi ngươi Nước Ta lại bùng lên, kết lại thành sức mạnh cảu truyền thống cuội nguồn nhân văn. Họ đặt quyền hạn tập thể lên trên quyền lợi cá thể mình. … .. viết vở Rừng Trúc vừa qua không ngoài ý tưởng sáng tạo đó. Từ sâu thẳm của nhận thức, người Nước Ta ta hiểu rằng quyền lợi cá thể không khi nào toàn vẹn khi quyền lợi của dân tộc bản địa bị xâm hại .
Tôi nghĩ người cầm bút có thể viết và cống hiến cho xã hội tùy theo khả năng của mình, nhưng cần phải sống sao cho xứng đáng với sự hy sinh của bao người để có được ngày hôm nay, và sống xứng đáng với ý thức dân tộc, với truyền thống văn hóa ngàn đời của người Việt Nam.
Phóng viên : Xin cảm ơn ông. Chúc ông nhiều sức khỏe thể chất .
NGUYỄN THỊ MINH THÔNG ( thực thi )
Số lượt xem: 1672
Số lượt thích:
0 người
