TP – Chỉ ngồi chờ trước cửa phòng khám tâm ý hơn một giờ đồng hồ đeo tay tôi đã đếm được hơn mười lượt bệnh nhân ra vào, bảy trong số đó là người trẻ và rất trẻ .
Mất 1,2 năm mới tìm đúng chuyên khoa
Trung bình mỗi ngày Viện sức khỏe thể chất Tâm thần – Bệnh viện Bạch Mai có 200 bệnh nhân nội trú và 200 bệnh nhân điều trị ngoại trú. Y bác sĩ ở đây chứng minh và khẳng định : bệnh viện khi nào cũng quá tải. Bệnh viện Tâm thần ban ngày Mai Hương, hiện đã phải mở thêm cơ sở 2 để phân phối nhu yếu khám chữa bệnh. Mỗi năm, Khoa tinh thần Viện 103 điều trị nội trú cho hơn 1.300 lượt bệnh nhân. Ở khoa Thần kinh Bệnh viện Nhi TW, trung bình một năm có 1.800 – 2 nghìn bệnh nhân nội trú, 2.800 – 3.000 bệnh nhân ngoại trú.
THS.BS Lê Công Thiện (Viện sức khỏe Tâm thần – Bệnh viện Bạch Mai) khẳng định: đây mới chỉ là con số bề nổi, số người mắc các chứng bệnh về tâm thần (một hoặc một số trong hơn 300 mã bệnh theo quy định quốc tế) chưa có điều kiện khám chữa bệnh chắc chắn còn nhiều hơn.
Điều chưa ổn là, hầu hết bệnh nhân mắc những chứng về tinh thần nhập viện đều đã ở trong thực trạng nặng và rất nặng. Theo thống kê của Viện sức khỏe thể chất Tâm thần – Bệnh viện Bạch Mai, trung bình một bệnh nhân mất 1,2 năm mới tìm được đúng chuyên khoa điều trị. Quá muộn để có tác dụng phục sinh tốt nhất. Lý giải về sự chậm trễ này bác sĩ cho biết : những triệu chứng biểu lộ của 1 số ít bệnh tâm thần thường rất giống với biểu lộ của những bệnh lý nội khoa khác. Vì vậy khi bệnh nhân có những bộc lộ “ tựa như ” họ thường đến những thầy thuốc chuyên khoa về tim mạch, tiêu hóa, tiết niệu, hô hấp … trước. Phải đến sau khi những giải pháp điều trị nội khoa không cung ứng, bệnh nhân mới được gửi đến bác sĩ chuyên khoa tinh thần. Một nguyên do khác là hầu hết bệnh nhân gặp trục trặc tâm ý thường không chuẩn bị sẵn sàng san sẻ và tìm kiếm tư vấn, ngại mang tiếng “ điên ”. Thời gian lê dài, từ bệnh nhẹ thành bệnh nặng.
Bắt buộc phải trò chuyện
Áp lực đời sống, những biến cố tâm ý lớn như : mất người thân trong gia đình, bị bệnh hiểm nghèo, ly hôn, mất việc v.v … khiến cho bất kể ai trong số những người thông thường cũng có năng lực gặp những yếu tố về sức khỏe thể chất tinh thần như : stress, mất ngủ, trầm cảm, rối loạn lo âu … 
Hầu hết những chứng bệnh tinh thần nếu phát hiện sớm thì quy trình trị liệu cũng tương đối nhẹ nhàng. Một trong những giải pháp được những bác sĩ và chuyên viên tư vấn coi là quan trọng nhất nên làm khi bị stress, trầm cảm là bắt buộc phải trò chuyện với một ai đó. Sau thời gian diễn viên Lê Vân ra cuốn tự truyện “ Yêu và sống ”, chị kể : vào lúc khủng hoảng cục bộ và căng thẳng mệt mỏi nhất, chị không hề tìm được một người để hoàn toàn có thể “ trút nỗi lòng ”. Bạn thân “ thọc dao sau sống lưng ” khiến Vân mất lòng tin vào những người xung quanh, chỉ còn biết “ bo bo liếm láp vết thương ”. Sau này, bác sĩ tâm ý khuyên Vân : nếu không tìm được người quen, thì hoàn toàn có thể gọi điện, tâm sự với người lạ. Dịch Vụ Thương Mại “ tâm sự với người lạ ” qua những tổng đài tư vấn đã tăng trưởng ở nhiều nước trên quốc tế, cũng rất được nghênh đón ở Nước Ta. Các đầu số tư vấn 1080, Tư vấn tâm ý Thanh Tâm, An Bình, Liên Việt, Thành Đạt … đều lôi cuốn rất đông người mua. Ở 1 số ít đầu máy, tổng thời hạn tư vấn lên đến hơn 50.000 h / tháng. Mặc dù tiền phí tư vấn không hề rẻ, trung bình 5.000 đ / phút. Trưởng dự án Bất Động Sản Tổng đài tư vấn tâm ý Thanh Tâm của báo Phụ Nữ Nước Ta, chị Phạm Thu Hương cho biết : có những người mua gọi đến Thanh Tâm phải dành mười lăm hai mươi phút để khóc. Họ quá cô độc trong đời thực. Có những ca tư vấn lê dài đến 7 h đồng hồ đeo tay, đến mức tư vấn viên phải mang cả sữa và món ăn để “ có sức nói tiếp ”. Cũng theo chị Hương, có những ca tư vấn vô cùng nặng nề. Chẳng hạn, trường hợp một em gái khoảng chừng 13-14 tuổi tiếp tục gọi điện nhu yếu được trò chuyện với “ cô Thanh Tâm ”. Nội dung những cuộc trò chuyện thường chỉ xoay quanh đôi bàn chân của cô bé. Hôm nay cháu đi dép màu gì, đã cắt móng chân ra làm sao. Ngày mai cháu sơn móng chân màu nhũ. Ngày nữa cháu lấy ngón chân đu đưa ngược sáng để làm rối … Bố mẹ cô bé tiếp tục đi làm cả ngày, và cô không có trò vui chơi nào khác. “ Thanh Tâm ” đã đề xuất hai cô cháu cùng đọc sách, tranh luận về cuốn sách đó, hoặc cùng nghe một bản nhạc. Cô bé cởi mở hơn, mở màn chăm sóc đến nhiều thứ hơn thì không thấy gọi lại nữa. Các tư vấn viên đều cảm thấy rất tiếc, vì họ không có thời cơ để trò chuyện và tiếp xúc với cha mẹ cô bé. Thứ mà họ làm được cho người mua của mình, cũng chỉ là khơi gợi chút xíu về một vùng trời khác, nó quá nhỏ bé so với nhu yếu của một đứa bé bị bỏ rơi trong nhà. Nhà thơ trẻ C.P.D kể : mười sáu tuổi, cô lần đầu hoạt động và sinh hoạt tình dục. Lúc đó vô cùng sợ có thai ngoài ý muốn. Không biết hỏi ai, cũng không hề trò chuyện với ai, cô gọi 1080. Rất may, một khóa “ bảo đảm an toàn tình dục ” sơ khai ấy đã khơi gợi cho P.D khám phá nhiều hơn về những giải pháp tránh thai bảo đảm an toàn. Cô vẫn còn gắn bó với 1080 cho đến khi tìm được một chị đồng nghiệp, đủ từng trải để nghe toàn bộ những sự tích điên rồ của cô mà không phản hồi ác ý.
Hiểu, sống chung và vượt qua
Theo kinh nghiệm tay nghề điều trị những chứng bệnh tinh thần của bác sĩ Lê Công Thiện, quy trình điều trị ( kể cả tự điều trị ) thường phải trải qua ba tiến trình cơ bản : hiểu – sống chung và vượt qua. 
Thời gian lê dài chữa trị tốn kém mà năng lực hồi sinh chậm.
Một số bệnh lý tâm thần giống như các bệnh mạn tính, không thể hoàn toàn loại trừ nó, nhưng ta có thể học cách sống chung.
Tất cả những website trình độ của những bệnh viện lớn và những bệnh viện Tâm thần đều có tài liệu từ phổ cập đến nâng cao về những chứng tinh thần tân tiến. Người bệnh hoàn toàn có thể tìm hiểu thêm để có một tưởng tượng : mình đang ở đâu, trong thực trạng nào, và nên làm gì ? Hot bloger H.T.V kể : nhờ vào việc đọc tài liệu chuyên khoa tinh thần mà chị tự trị được trầm cảm sau sinh cho mình. Con ba tháng tuổi, chị trầm uất đến mức tóc rụng thành tảng, mất sữa, chán ăn, cả người khi nào cũng trong thực trạng “ dưới đáy ”. Mặc gì cũng thấy xấu, ăn gì cũng như nhai rơm. Áp lực nghĩa vụ và trách nhiệm và sự đảo lộn giờ giấc khiến người mẹ trẻ “ gần như tinh thần ”. Gia đình bắt chị đi khám, bác sĩ nhu yếu dùng thuốc. Chị sợ bị phụ thuộc vào thuốc nên tự lên một lịch tập cho mình : Mỗi ngày bắt buộc phải vào facebook đăng một cái ảnh hoặc một status bất kể, giống như tín hiệu “ rằng tôi còn sống ”. Ba mươi phút hoạt động “ cho đến khi toát mồ hôi ” cũng là một khuôn khổ bắt buộc nữa. Có thể là lượn lờ bơi lội, chạy bộ, thậm chí còn leo cầu thang. Chị cũng đề xuất mái ấm gia đình trông con giúp để mỗi ngày có một giờ đồng hồ đeo tay ra ngoài cafe hoặc shopping với bạn hữu. Ngoài ra, bất kỳ khi nào ra đường, nếu quên trang điểm chị sẽ phạt mình phải nói “ tôi rất xinh đẹp ” trước gương 200 lần. Từng chút một, qua sáu tháng, chị trở lại trạng thái tâm ý thông thường. Có một tín hiệu tốt, bác sĩ Lê Công Thiện kể : ngoài việc khám chữa bệnh ở Viện sức khỏe thể chất Tâm thần, anh cũng tham gia điều trị tại phòng khám số 1, Bệnh viện Đại học Y. Tại đây, hầu hết bệnh nhân tinh thần mà anh tiếp xúc đều được phát hiện sớm. Có trường hợp, stress hai tuần đã được người nhà đưa đi gặp bác sĩ. Trong quy trình đó, anh hay làm test, và thu được tác dụng : một phần người dân đã có ý thức chăm sóc và có kỹ năng và kiến thức về sức khỏe thể chất tinh thần. Một phần khác, do công tác làm việc sàng lọc khi khám được làm tốt hơn, thế cho nên số bệnh nhân được chuyển đúng chuyên khoa có tăng lên. “ Ai cũng có những stress trong việc làm và đời sống. Áp lực tâm ý về những yếu tố hoàn toàn có thể tạo ra lo ngại hay trầm cảm. Nhưng hãy chăm nom bản thân. Bệnh tâm thần hoàn toàn có thể chữa khỏi nếu phát hiện sớm và điều trị kịp thời ”. ( BS CK II. Nguyễn Thị Thanh Hà – Bệnh viện tinh thần Mai Hương ).
25% dân số mắc các chứng bệnh về tâm thần
Ở Nước Ta chưa có cuộc tổng tìm hiểu về sức khoẻ tinh thần, tuy nhiên theo PGS.TS Trần Viết Nghị, nguyên Viện trưởng Viện Sức khoẻ tinh thần Trung ương, số người Việt mắc những chứng bệnh về tinh thần ngày một tăng, hiện chiếm khoảng chừng 25 % dân số.
Các biểu hiện sớm cần chú ý của một số bệnh tâm lý:
– Thay đổi xúc cảm lê dài từ 1-2 tuần ( khác với con người mình trước đây ) : dễ cáu, dễ bùng nổ, buồn chán, hưng phấn ( tự nhiên nói nhiều, nói to … ), dễ mủi lòng, lo ngại quá mức những chuyện không tương quan. – Thay đổi tư duy : có những tâm lý, quy kết khác thường ( nghĩ có người theo dõi, có người muốn ám sát mình ), ghen tuông vô cớ … – Thay đổi hành vi : làm những việc mà người thông thường không làm ( cười khi đi đám ma, ngồi họp vẫn đội mũ bảo hiểm … ). – Thất thường trong hoạt động và sinh hoạt : mất ngủ lê dài, hay quên …
Các biện pháp ứng xử nhanh với stress:
1. Tìm cách trò chuyện với một người đáng đáng tin cậy ( bè bạn, người thân trong gia đình, tư vấn viên hoặc bác sĩ tâm ý ). 2. Hoạt động thể lực ( tối thiểu 30 phút mỗi ngày ) cho đến khi ra mồ hôi. 3. Trở lại tập quán hoạt động và sinh hoạt cũ nào mà mình cảm thấy dễ chịu và thoải mái nhất. 4. Tìm một hobby nào đó : đọc sách, xem phim, thêu, làm đồ bằng tay thủ công, nấu ăn v.v …
5. Làm từ thiện: để tìm kiếm cảm giác may mắn, quan trọng, và có ích.
Nếu tổng thể những giải pháp trên đều không có tính năng, bạn nên tìm đến bác sĩ tâm ý càng sớm càng tốt.
Đỗ Hồng Hạnh
