Khái niệm tập quán pháp là gì ? Lấy ví dụ và nghiên cứu và phân tích điều kiện kèm theo vận dụng tập quán pháp ở Nước Ta lúc bấy giờ. Lấy ví dụ về vận dụng tập quán pháp trong đó hai bên tranh chấp ở hai địa phương khác nhau .
Lấy ví dụ về vận dụng tập quán pháp trong đó có diễn biến hai bên tranh chấp ở hai địa phương khác nhau ở hai địa phương đều có tập quán để vận dụng. Phân tích điều kiện kèm theo để vận dụng tập quán đó.
1. Tập quán pháp là gì?
Tập quán pháp là tập quán được pháp luật thừa nhận có giá trị pháp lý, trở thành những quy tắc xử sự chung và được Nhà nước bảo đảm thực hiện. Đây được xem như một nguồn bổ trợ, nhất là khi nhiều quan hệ xã hội chưa được điều chỉnh bởi văn bản pháp luật.
Trong Bộ luật dân sự năm ngoái, Nhà nước ta đã thừa nhận một số ít tập quán. Việc thừa nhận này trước hết trải qua một lao lý mang tính nguyên tắc bộc lộ tại Điều 5 : “ Trường hợp những bên không có thỏa thuận hợp tác và pháp lý không lao lý thì hoàn toàn có thể vận dụng tập quán nhưng tập quán vận dụng không được trái với những nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự lao lý ” Thứ tự ưu tiên và điều kiện kèm theo để vận dụng tập quán pháp : – Giữa những bên không có thỏa thuận hợp tác – Không có pháp lý kiểm soát và điều chỉnh trực tiếp – Có tập quán vận dụng – Tập quán không trái với với những nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự
2. Tập quán điều chỉnh một số quan hệ nhân thân:
– Đối với quyền có họ, tên : trong số những quyền nhân thân được BLDS năm năm ngoái ghi nhận, bảo vệ thì quyền xác lập dân tộc bản địa là quyền có sự tham gia kiểm soát và điều chỉnh của tập quán pháp. Theo khoản 2 Điều 26 BLDS năm ngoái : ” Họ của cá thể được xác lập là họ của cha đẻ hoặc họ của mẹ đẻ theo thỏa thuận hợp tác của cha mẹ ; nếu không có thỏa thuận hợp tác thì họ của con được xác lập theo tập quán. Trường hợp chưa xác lập được cha đẻ thì họ của con được xác lập theo họ của mẹ đẻ. ” Quy định này tạo điều kiện kèm theo thuận tiện cho những cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc xử lý tranh chấp tương quan đến việc xác lập họ cho cá thể khi có nhu yếu, bảo vệ thực thi tốt hơn những quyền dân sự của cá thể đơn cử trong trường hợp này – quyền họ, tên. – Quyền xác lập, xác lập lại dân tộc bản địa :
Xem thêm: Tập quán thương mại quốc tế là gì? Áp dụng tập quán thương mại quốc tế?
Khoản 1 Điều 28 BLDS 2015 lao lý : “ Cá nhân khi sinh ra được xác lập dân tộc bản địa theo dân tộc bản địa của cha đẻ, mẹ đẻ. Trường hợp cha đẻ, mẹ đẻ thuộc hai dân tộc bản địa khác nhau thì dân tộc bản địa của con được xác lập theo dân tộc bản địa của cha đẻ hoặc mẹ đẻ theo thỏa thuận hợp tác của cha đẻ, mẹ đẻ ; trường hợp không có thỏa thuận hợp tác thì dân tộc bản địa của con được xác lập theo tập quán ; trường hợp tập quán khác nhau thì dân tộc bản địa của con được xác lập theo tập quán của dân tộc bản địa ít người hơn ”. Quy định này không chỉ rõ thứ tự ưu tiên xác lập dân tộc bản địa theo tập quan trước hay theo thỏa thuận hợp tác trước dẫn đến có những trường hợp tranh chấp xảy ra rất khó xử lý.
3. Áp dụng tập quán trong một số vấn đề liên quan đến giao dịch dân sự:
Giải thích thanh toán giao dịch dân sự ( gồm có cả hợp đồng dân sự ) theo Điều 121 : “ Giao dịch dân sự có nội dung không rõ ràng, khó hiểu, được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau và không thuộc pháp luật tại khoản 2 Điều này thì việc lý giải thanh toán giao dịch dân sự đó được thực thi theo thứ tự sau đây : a ) Theo ý chí đích thực của những bên khi xác lập thanh toán giao dịch ; b ) Theo nghĩa tương thích với mục tiêu của thanh toán giao dịch ; c ) Theo tập quán nơi thanh toán giao dịch được xác lập ” Như vậy, tập quán nơi thanh toán giao dịch được xác lập nếu được lựa chọn để lý giải thanh toán giao dịch dân sự thì đó chính là tập quán pháp
Xem thêm: Tập quán quốc tế là gì? Tập quán quốc tế được áp dụng khi nào?
Tập quán còn được sử dụng để xác định nghĩa vụ bảo đảm giá trị sử dụng tài sản thuê trong giao dịch thuê tài sản. “Bên cho thuê phải bảo đảm tài sản thuê trong tình trạng như đã thỏa thuận, phù hợp với mục đích thuê trong suốt thời gian cho thuê; phải sửa chữa những hư hỏng, khuyết tật của tài sản thuê, trừ hư hỏng nhỏ mà theo tập quán bên thuê phải tự sửa chữa”.
4. Tập quán trong việc xác định quyền sở hữu, quyền định đoạt tài sản:
Tập quán pháp còn được sử dụng để xác lập quyền sở hữu chung, hình thành quản trị, sử dụng, định đoạt gia tài chung của hội đồng. Việc xác lập quyền sở hữu chung hoàn toàn có thể được triển khai theo thỏa thuận hợp tác của những chủ sở hữu, theo lao lý của pháp lý và cũng hoàn toàn có thể được hình thành theo tập quán ( Điều 208 BLDS năm năm ngoái ). Việc pháp luật về vận dụng tập quán trong việc xác lập nghĩa vụ và trách nhiệm của người hưởng dụng gia tài là pháp luật mới tương thích và thích hợp với việc ghi nhận thêm một quyền khác so với gia tài đó là quyền hưởng dụng gia tài.
5. Áp dụng tập quán trong trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng và thừa kế:
Quy định về vận dụng tập quán trong nghĩa vụ và trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng và trong việc thanh toán giao dịch và phân loại di sản thừa kế vấn được BLDS năm ngoái. Theo đó, khoản 4 Điều 603 pháp luật về bồi thường do súc vật gây ra có lao lý : “ Trường hợp súc vật thả rông theo tập quán mà gây thiệt hại thì chủ sở hữu súc vật đó phải bồi thường theo tập quán nhưng không được trái pháp lý, đạo đức xã hội ”. Liên quan đến yếu tố thừa kế, Điều 658 lao lý thứ tự ưu tiên giao dịch thanh toán nghĩa vụ và trách nhiệm và những khoản ngân sách, tại khoản 1 lao lý ngân sách tiên phong được ưu tiên giao dịch thanh toán chính là ngân sách hơp lý theo tập quán cho việc mai táng.
6. Áp dụng tập quán quốc tế:
Tương tự với phần tập quán trong nước, phần vận dụng tập quán quốc tế trong BLDS năm ngoái đã được tách biệt khỏi phần vận dụng pháp lý quốc tế trở thành một lao lý độc lập và nội dung của lao lý này được kiểm soát và điều chỉnh cho tương thích với luật quốc tế. Điều 666 BLDS 2015 pháp luật những bên được lựa chọn tập quán quốc tế để vận dụng trong trường hợp điều ước quốc tế hoặc luật Nước Ta có lao lý cho lựa chọn tập quán quốc tế. Nếu hậu quả của việc vận dụng tập quán đó trái với nguyên tắc cơ bản của pháp lý Nước Ta thì pháp lý Nước Ta được vận dụng. Thay đổi này của BLDS năm ngoái đã bộc lộ sự tôn trọng của pháp lý so với những chủ thể tham gia quan hệ dân sự. Kể cả trong trường hợp có luật để vận dụng nhưng những bên lựa chọn tập quán quốc tế để vận dụng thì lựa chọn của những bên vẫn được tôn trọng và tập quán quốc tế sẽ được ưu tiên vận dụng. Nguyên tắc vận dụng tập quán pháp : – Tập quán phải rõ ràng để xác lập được quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm của những bên trong quan hệ dân sự
Xem thêm: Mối quan hệ giữa điều ước quốc tế và tập quán quốc tế
– Tập quán phải là thói quen được hình thành, thừa nhận và vận dụng thoáng rộng trong đời sống xã hội – Tập quán được vận dụng trong trường hợp những bên không có thỏa thuận hợp tác và pháp lý không lao lý – Tập quán được vận dụng không được trái với những nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự Trong trường hợp, tập quán pháp trong đó có diễn biến hai bên tranh chấp thuộc hai địa phương khác nhau đều có tập quán để vận dụng thì tập quán trong trường hợp này được vận dụng như sau : Ví dụ trường hợp trâu bò thả rông thuộc chiếm hữu của ai ? Ở khu vực miền núi phía bắc Tây Nguyên so với trâu bò thả rông. Người được trâu bò thả rông sau một thời hạn không phải là người được xác lập quyền sở hữu so với trâu bò này mà người chiếm hữu thực sự của nó là người đã thả rông nó vì tập quán những nơi này là thả rông trâu bò, việc vận dụng tập quán này trọn vẹn tương thích với địa hình, thổ nhưỡng, khí hậu của vùng núi mùa khô lạnh, trâu bò không có thức ăn thì thả rông cho trâu bò tự tìm thức ăn, đến mùa ấm cúng có thức ăn thì trâu bò về lại chuồng trại bắt đầu của nó. Ở địa phương khác, việc xác lập chủ sở hữu so với trâu bò được xác lập chiếm hữu cho người bắt được trâu bò trong một thời hạn nhất định. Như vậy, ở hai địa phương khác nhau, việc xác lập chủ sở hữu so với trâu, bò thả rông bị lạc vận dụng tập quán khác nhau. Do đó, khi phát sinh tranh chấp việc lựa chọn tập quán ở địa phương nào vận dụng để xử lý tranh chấp còn nhiều vướng mắc. – Có tập quán được hội đồng thừa nhận như chuẩn mực ứng xử trong những trường hợp đó. Do những phong tục tập quán rất đa dạng và phong phú phong phú và có sự độc lạ giữa những vùng miền, dòng họ, mái ấm gia đình, dân tộc bản địa ; nên khi vận dụng tập quán thì phải vận dụng những tập quán được phần đông mọi người trong hội đồng và khu vực thừa nhận. Không được phép vận dụng tập quán của địa phương này cho địa phương khác hay của dòng họ, mái ấm gia đình này cho dòng họ và mái ấm gia đình khác. Theo đó, việc vận dụng tập quán để xử lý tranh chấp ví dụ trên phải thỏa mãn nhu cầu những điều kiện kèm theo trên .
Xem thêm: Danh mục tập quán lạc hậu về hôn nhân cần vận động xóa bỏ và cấm áp dụng
Điều 231 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về việc xác lập quyền sở hữu đối với gia súc bị thất lạc:
“ 1. Người bắt được gia súc bị thất lạc phải nuôi giữ và báo ngay cho Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người đó cư trú để thông tin công khai minh bạch cho chủ sở hữu biết mà nhận lại. Sau 06 tháng, kể từ ngày thông tin công khai minh bạch hoặc sau 01 năm so với gia súc thả rông theo tập quán thì quyền sở hữu so với gia súc và số gia súc được sinh ra trong thời hạn nuôi giữ thuộc về người bắt được gia súc. 2. Trường hợp chủ sở hữu được nhận lại gia súc bị thất lạc thì phải thanh toán giao dịch tiền công nuôi giữ và những ngân sách khác cho người bắt được gia súc. Trong thời hạn nuôi giữ gia súc bị thất lạc, nếu gia súc có sinh con thì người bắt được gia súc được hưởng 50% số gia súc sinh ra hoặc 50 % giá trị số gia súc sinh ra và phải bồi thường thiệt hại nếu có lỗi cố ý làm chết gia súc ”. Tập quán được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, sống sót lâu bền hơn trong đời sống xã hội, thế cho nên, không phải tập quán nào cũng còn tương thích để kiểm soát và điều chỉnh những quan hệ xã hội trong thời kỳ lúc bấy giờ. Vì vậy, việc xác lập rõ nguyên tắc vận dụng tập quán trong kiểm soát và điều chỉnh những quan xã hội nói chung và quan hệ dân sự nói riêng rất quan trọng nhằm mục đích bảo tồn và phát huy giá trị của những tập quán văn minh và vô hiệu dần và tiến tới vô hiệu trọn vẹn những tập quán lỗi thời không còn tương thích để vận dụng trong điều kiện kèm theo lúc bấy giờ.
